Η μεγάλη μερίδα των φοιτητών και των φοιτητριών που αυτές τις μέρες κινητοποιείται, ακόμα και το τμήμα της που ενεργά-παθητικά αποδέχεται και παρατηρεί το αίσθημα αποδιοργάνωσης ή εξέγερσης που διαχέεται και αναδύεται σήμερα εντός του Πανεπιστημίου με αφορμή το νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, είναι τα παιδιά μιας ολόκληρης εκπαιδευτικά προδομένης γενιάς, εξαιτίας του βαθύτατου μετασχηματισμού, τα τελευταία 40 χρόνια, των κοινωνικών σχέσεων που ενέχονται στον εκπαιδευτικό θεσμό.
Ο γενικευμένος τρόπος αναπαραγωγής των κοινωνιών με βάση τη σχολική συνιστώσα που έχει προοδευτικά εγκαθιδρυθεί εδώ και 40 χρόνια συνεχίζει να παράγει μια σειρά αντιφάσεων, όπως ο πληθωρισμός των πτυχίων και η κοινωνική απαξίωση των σχολικών τίτλων. Τα αποτελέσματα αυτών των δομικών αλλαγών πλήττουν κυρίως τις λαϊκές και μικροαστικές τάξεις αποκαλύπτοντάς τους μια βασική λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, αυτήν της συμβολής του στην αναπαραγωγή της κοινωνικής δομής, των κοινωνικών ανισοτήτων.
Τόσα χρόνια η μια γενιά μετά την άλλη γενιά νέων ανθρώπων αισθάνεται εξαπατημένη, διότι οι τίτλοι που κατέκτησε και οι επενδύσεις, ατομικές και οικογενειακές που έγιναν δεν μπορούν να μεταφραστούν σε κατάκτηση θέσεων εργασίας, που αντιστοιχούσαν σε αυτούς τους τίτλους πριν από μερικές δεκαετίες. Ετσι, μια γενικευμένη αίσθηση κοινωνικής δυσφορίας συνεχίζει εδώ και καιρό να αναπτύσσεται όλο και περισσότερο μέσα στο δημόσιο Πανεπιστήμιο παράγοντας συνεχώς νέες μορφές κρίσεων που δύσκολα γίνονται κατάλληλα αντιληπτές.
Ολο αυτό το διάστημα το Πανεπιστήμιο έζησε μεταρρυθμίσεις να διαδέχεται η μια την άλλη, αλλά όλες στηριζόμενες σε μια σχεδόν πλήρη άγνοια των πραγματικών διακυβευμάτων και των πραγματικών μηχανισμών. Μεταρρυθμίσεις οι οποίες έφερναν συνεχώς στην επιφάνεια εκείνα τα καταστρεπτικά διαζεύγματα από συνένοχους αντιπάλους, που καταδικάζουν το εκπαιδευτικό σύστημα και όσους το διοικούν και το διαχειρίζονται σε μια αδιάκοπη κούνια-μπέλα ανάμεσα «στη Δεξιά και την Αριστερά», οι οποίες στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από δύο μορφές συντήρησης των κεκτημένων πλεονεκτημάτων, δύο μορφές ατομικής ή συλλογικής υπεράσπισης ενάντια στις κυρώσεις της εκπαιδευτικής, επιστημονικής και ερευνητικής αγοράς.
Και σήμερα; Σήμερα, οι τωρινές καταλήψεις και η μεγάλη πορεία, με αφορμή το νομοσχέδιο που ετοιμάζει η κυβέρνηση, αποτελούν ουσιαστικά, για το μεγαλύτερο μέρος των φοιτητών, άλλη μία φορά την αγωνιώδη απάντησή τους στον σημερινό κίνδυνο που έρχεται να ενδυναμώσει το αδιέξοδό τους. Αγωνίζονται ενάντια σ’ αυτή τη λογική του αγώνα του καθενός εναντίον όλων, ενάντια στην ηθικολογία που υφέρπει μέσα στον εορτασμό του ανηλεούς ανταγωνισμού, δηλώνοντας την πρόθεσή τους να εξάρουν τις αξίες της αλληλεγγύης και της μεγαλοψυχίας ή, και ακόμα, να απαιτήσουν νέες μορφές συλλογικού ανταγωνισμού βασισμένες κυρίως στην αλληλεγγύη.
Αξίες που απουσιάζουν στην εποχή μας, εξαιτίας της σχεδόν απόλυτης κυριαρχίας της λογικής του ανταγωνισμού και τον φανατικού ατομοκεντρισμού που αυτή ενθαρρύνει. Οι φοιτητές έχουν ενστικτωδώς αντιληφθεί πως εδώ και χρόνια το εκπαιδευτικό σύστημα έχει εγκαταλειφθεί στα παιδαγωγικά λόμπι και στις συντεχνιακές ομάδες πίεσης. Πώς να πείσει κανείς τους ανεξάρτητους φοιτητές για το αντίθετο όταν λ.χ. ακόμα και όταν δέχονται πως, πράγματι, θα βοηθούσε, σε ορισμένους πανεπιστημιακούς τομείς, τελείως μπλοκαρισμένους, μια δόση κοινωνικοποιημένου και ελεγχόμενου ανταγωνισμού, βλέπουν ότι απουσιάζει κάθε σκέψη για το πώς θα διορθωθούν οι επιδράσεις αυτού του ανταγωνισμού με αποζημιωτικές δράσεις.
Γενικότερα, έχουν συνειδητοποιήσει πια πως ένα βασικό χαρακτηριστικό των αλλεπάλληλων μεταρρυθμίσεων, είναι το ότι τους λείπει ολοφάνερα ένας πραγματικός και σαφής εκπαιδευτικός σχεδιασμός. Δεν ξέρουν ούτε τι είδους ανθρώπινη ύπαρξη επιθυμούν να δημιουργήσουν ούτε για τι είδους κοινωνία την προορίζουν. Και με το νομοσχέδιο για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων μετατρέπεται πάλι το Πανεπιστήμιο σε πολιτικό θέμα επειδή δεν υπάρχει κανένα σαφές συνολικό πρόγραμμα για την εκπαίδευση. Απουσία προγράμματος η οποία αναγκάζει σήμερα πάλι τους φοιτητές να μας υπενθυμίσουν ότι δεν ξέρουμε τι θέλουμε να τους κάνουμε, πως η ανεργία είναι εκεί και τους κάνει να αισθάνονται άχρηστοι και ανεπιθύμητοι.
*Καθηγητής ΕΚΠΑ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας