Πριν από μερικές μέρες, δημοσιεύθηκαν δύο άρθρα-παρεμβάσεις μου στη δημόσια σφαίρα με θέμα το Ταμείο Ανάκαμψης. Στο πρώτο κείμενό μου («Εφ.Συν.», 02.10.2023) έθετα το ερώτημα εάν η Ελλάδα ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και δικαιούχος των πόρων του Ταμείου έχει επεξεργαστεί ένα πρόγραμμα απορρόφησης των κονδυλίων και εάν έχει σχεδιάσει ένα σύστημα διανομής των πόρων.
Στο δεύτερο άρθρο μου («Εφ.Συν.», 09.10.2023) υποστήριξα ότι το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει να αντιμετωπιστεί ως πολιτικό πρόγραμμα και όχι ως επιχειρησιακό-τεχνοκρατικό σχέδιο.
Επειδή παρακολουθώ εκ του σύνεγγυς πώς άλλα ευρωπαϊκά κράτη αντιμετωπίζουν το Ταμείο Ανάκαμψης, θα ήθελα να κάνω μερικές ακόμη επισημάνσεις σχετικά. Εν τω μεταξύ, μεσολάβησαν δύο μείζονες εξελίξεις στα καθ’ ημάς: πρώτον, ξεκίνησε, έστω και με καθυστέρηση, ο κοινοβουλευτικός έλεγχος για τη διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Εδώ και μέρες συνεδριάζουν οι αρμόδιες επιτροπές του Κοινοβουλίου για το σχετικό ζήτημα. Δεύτερον, δημοσιεύθηκε εκτός από την έκθεση του Παρατηρητηρίου για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η έρευνα που έκανε το Ινστιτούτο ΕΝΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτής της έρευνας, «περίπου 4,5 δισ. λιμνάζουν»: δεν μπορούν να απορροφηθούν. Και επιπλέον μόνον 667 εκατ. μοιράζονται οι «μικρομεσαίες επιχειρήσεις»!
Ας σημειωθεί ότι αυτά τα δύο ερευνητικά συμπεράσματα δεν είναι τα μόνα που εξάγει κανείς μελετώντας την έρευνα του ΕΝΑ. Σε καθολικό-πολιτικό επίπεδο, τα πολιτικά συμπεράσματα «κατασκευάζουν» την πολιτική αυτοεικόνα της Ελλάδας κατά το πρότυπο του «σχεδίου Μάρσαλ» στη μεταπολεμική φάση.
Η Ελλάδα του Μητσοτάκη ως «εισπράκτορας» των ευρωπαϊκών κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης δεν είναι η «χώρα» στην οποία θέλω να ζω! Θέλω να ζω σε μια ορθολογική πολιτική κοινωνία, η οποία τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης να τους διανέμει με κριτήρια και πρόγραμμα που υπαγορεύονται από την ιδέα της δικαιοσύνης!
Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος του Ταμείου Ανάκαμψης αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη θεωρεί ότι τα χρήματα του Ταμείου είναι «ίδιοι πόροι», δηλαδή ότι η κυβέρνηση είναι και ο παραγωγός και ο ιδιοκτήτης και ο διανομέας. Οι ψευδαισθήσεις όμως των Ελλήνων πολιτών φτάνουν στα όριά τους και κάποτε τελειώνουν! Τα χρήματα (τα κονδύλια, οι πόροι κ.λπ.) του Ταμείου Ανάκαμψης είναι χρηματοπιστωτικό αποθεματικό που προήλθε από τη φορολογία των ευρωπαίων πολιτών. Ενα αποθεματικό που αποταμιεύτηκε και έπειτα από ισχυρή πίεση Ευρωπαίων διανοουμένων (πρωτοστάτησε για την ίδρυση του Ταμείου ο Jürgen Habermas) στην τεχνοκρατική ηγεσία των Βρυξελλών μετατράπηκε σε «πολιτικό κεφάλαιο».
Τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα; Η κυβέρνηση Μητσοτάκη στέκεται αμήχανη μπροστά στον «πακτωλό των χρημάτων»! Η ορθότερα σκέπτεται: «πονηρά» (ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της νεοελληνικής νοοτροπίας). Αφού έχω την ηγεμονία και σε επίπεδο κυβέρνησης, αλλά προπάντων σε επίπεδο εξουσίας, τότε δεν χρειάζεται να επεξεργασθώ μεθόδους, να επιλέξω κριτήρια ή να «φτιάξω» ένα σύστημα διανομής των πόρων του Ταμείου. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφασίζει και προχωράει σταθερά στον δρόμο του νεοφιλελευθερισμού.
Οι αναλογίες ή οι αντιστοιχίες ανάμεσα στο «σχέδιο Μάρσαλ» (μεταπολεμικά) και στο «Ταμείο Ανάκαμψης [μετά το τέλος των κρίσεων (;)] είναι καθαρές και κρυστάλλινες. Θα επιμείνω μόνον στο εξής: όπως τότε έτσι και σήμερα, το ελληνικό κράτος ως κυβέρνηση της Δεξιάς οδηγεί την Ελλάδα στα υπαρξιακά όριά της. Η μεταπολεμική οικιστική ανάπτυξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η νέα απροσδιόριστη και χωρίς συνειδησιακό προσανατολισμό μητσοτακική προοπτική της Ελλάδας έχουν ένα κοινό σημείο: οι δύο αυτές κυβερνήσεις «φτιάχνουν» έναν τύπο Ελλάδας που μπορεί να λειτουργεί ως «πολιτική συνθήκη» προσωρινά, αλλά μακροπρόθεσμα θα αναγορευθεί σε «τάφο της Ελλάδας».
Κλείνοντας αυτή τη σύντομη παρέμβασή μου, θέλω να πω το εξής: στον βαθμό που το σύστημα διανομής των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης δεν εντάσσεται σε ένα ορθολογικό σύστημα ενημέρωσης και διανομής και οι ίδιοι εμείς οι πολίτες, δηλαδή το ίδιο το πολιτικό σύστημα, «κωφεύουμε (!), είμαστε άξιοι της μοίρας μας! Στο ερώτημα «Μπορούμε εξαρχής να επεξεργαστούμε ένα νέο “πολιτικό πρόγραμμα” διαχείρισης και διανομής των πόρων του “Ταμείου Ανάκαμψης”, το οποίο δεν θα είναι διαχειριστικό όπως το εφαρμοζόμενο κυβερνητικό σχέδιο;» η απάντησή μου είναι θετική. Χρειάζεται μία και μόνον πραγματολογική και πολιτική προϋπόθεση: να απαλλαγεί η Ελλάδα από το κυβερνητικό σύστημα του Μητσοτάκη.
*Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας