Είναι προφανές ότι ο πόλεμος αλλάζει τη μορφή της Μέσης Ανατολής. Από την πρώτη στιγμή, μέσα μαζικής ενημέρωσης και αναλυτές επισήμαναν ότι η ισραηλινή 11η Σεπτεμβρίου σηματοδοτεί ένα ορόσημο μετά το οποίο τίποτε δεν θα είναι πλέον το ίδιο.
Και αυτό το ορόσημο είναι συνδεδεμένο με μια πληθώρα ξεχωριστών χαρακτηριστικών της ίδιας της επίθεσης της Χαμάς: ήταν η βιαιότερη επίθεσή της (η πιο αιματηρή τρομοκρατική επίθεση της Ιστορίας μετά το 1970 λαμβάνοντας υπόψη την αναλογία των θυμάτων σε σχέση με τον πληθυσμό και η τέταρτη πιο αιματηρή σε απόλυτους αριθμούς), αλλά και η πιο οργανωμένη και συγκροτημένη σε επίπεδο τόσο επιχειρησιακό όσο και εκτέλεσης.
Την ίδια στιγμή, ήταν η πρώτη, ίσως, φορά που οι (ώς το προπερασμένο Σάββατο) αλάνθαστες και παντοδύναμες μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ βρέθηκαν στο απόλυτο σκοτάδι, παρουσιάζοντας έντονα σημάδια σύγχυσης και αποπροσανατολισμού. Ο συνδυασμός οδήγησε στην ύφανση πληθώρας συνωμοσιολογικών θεωριών και στην εμφάνιση διάφορων, ανεπιβεβαίωτων, αλλά πιθανά σωστών «πληροφοριών», που αποδίδουν μέρος της επιτυχίας του σχεδίου στην εμπλοκή ξένων δυνάμεων (και κυρίως των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών).
Αν, όμως, έπρεπε να ξεχωρίσω μια ιδιαιτερότητα, μία μόνο, από τις πολλές, πρωτοτυπία της επίθεσης αυτή θα ήταν ο χαρακτήρας της, η φύση της. Μέσα από τη σύνθεση των ξεχωριστών χαρακτηριστικών της, καταλαβαίνει κανείς ότι η Χαμάς προσπάθησε, και σε μεγάλο βαθμό κατάφερε, να αλλάξει τόσο το αφήγημα για τη θέση της (και τη θέση των Παλαιστινίων) στη Μέση Ανατολή, όσο και την ίδια της την εικόνα, τον τρόπο δηλαδή που κατασκευάζεται η αντίληψή μας για τη Χαμάς, αλλά και γενικότερα για το Μεσανατολικό.
Εξηγούμαι: Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να μιλήσει κανείς για την τρομοκρατία. Εν προκειμένω, ο τρόμος που εξαπέλυσε η Χαμάς δεν ήταν ένας τρόμος απόγνωσης και οργής, ένας τυφλός τρόμος απελπισίας.
Ο μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας σχεδιασμός, η ψυχρή και χωρίς βιασύνη εκτέλεση της επίθεσης, η μη αποφυγή της εμπλοκής με τις ανώτερες στρατιωτικές δυνάμεις του Ισραήλ, πολλές ώρες μετά τη σφαγή, η μεθοδική προετοιμασία των πυραυλικών επιθέσεων, η πλήρης συγκάλυψη των λεπτομερειών του χτυπήματος μέχρι την τελευταία στιγμή, η βιντεοσκόπηση (και στη συνέχεια ανάρτηση και διασπορά των σχετικών βίντεο) των σκηνών των εκτελέσεων, η επιλογή της μεθόδου της ομηρίας, όλα έτειναν προς έναν στόχο: την απομάκρυνση από την εικόνα της Χαμάς ως ενός συνόλου μαχητών απελπισμένων, οργισμένων και εν τέλει αξιολύπητων, που επιδίδονται σε διάσπαρτα χτυπήματα τυφλής λύσσας τα οποία δεν οδηγούν πουθενά. Και για όσους μπορούν να καταλάβουν τα σημάδια, δεν χρειαζόταν καν η περήφανη επίδειξη της σημαίας του ISIS – ο τρόμος έχει πλέον απορροφήσει το μήνυμα, έχει γίνει τελείως προσωπικός («μπαίνουμε πια στα σπίτια σας και σκοτώνουμε τα παιδιά σας εκεί που κοιμούνται») και η Χαμάς πλέον ορίζει το παιχνίδι.
Η λέξη παιχνίδι μπορεί να μοιάζει λίγο παράταιρη σε ένα τέτοιο περιβάλλον θανάτου και φρίκης. Η Χαμάς, όμως, ένα μεγάλο μέρος των αρχικών κοινωνικών δράσεων της οποίας ήταν εστιασμένο στον αθλητισμό και κυρίως στο ποδόσφαιρο (άλλωστε, ο Ισμαήλ Χανίγια είχε ξεκινήσει ως πρόεδρος της αθλητικής λέσχης της Χαμάς), μοιάζει πλέον να καταλαβαίνει ότι ο μόνος τρόπος για να σπάσει ο φαύλος κύκλος της εσκεμμένης λήθης στον οποίο είχε μπει το Παλαιστινιακό είναι η πλήρης αφοσίωση στον στόχο μέχρι το τελευταίο λεπτό του αγώνα.
Και βεβαίως ο στόχος δεν είναι η «νίκη», όπως και αν την αντιλαμβάνεται την έννοια κανείς. Ο στόχος είναι ο ορισμός των κανόνων του παιχνιδιού, ο εξαναγκασμός του αντιπάλου σε κινήσεις που τον φθείρουν, που τον απονομιμοποιούν ηθικά και νομικά, που τον εκθέτουν, ενώ την ίδια στιγμή αναδεικνύουν τη Χαμάς σε φορέα ισχύος (στην πιο ξεκάθαρη και αμιγή της μορφή, αυτήν της άγριας, ανεπιτήδευτης βίας), αλλά και σε παράγοντα διαμόρφωσης των διεθνών συσχετισμών στην περιοχή.
Το Ισραήλ, διά του υπουργού Αμυνάς του, έχει ήδη θέσει το σύνολο του πληθυσμού της Γάζας εκτός ορίων βιολογικής νομιμοποίησης («πολεμάμε κτήνη» - συνεπώς, δικαιούμαστε να τα εξοντώσουμε) και ετοιμάζεται για χερσαίες επιχειρήσεις. Η κρίση διαχέεται στη Συρία, τον νότιο Λίβανο και τη Δυτική Οχθη (με τον ανήμπορο Αμπάς να παρακολουθεί απλώς τις εξελίξεις), οι συζητήσεις για την επέκταση και εμβάθυνση των Αβρααμικών Συμφωνιών παγώνουν και ο ανώτατος ηγέτης Χαμενεΐ προειδοποιεί: Οποιος τάσσεται με το Ισραήλ παίζει την τύχη τη δική του και της περιοχής στα ζάρια σαν τυχοδιώκτης.
Η Μέση Ανατολή δεν θα είναι ποτέ πια ίδια.
*Καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας