Ζούμε σε μια περίοδο έντονων πολιτικών αντιφάσεων. Οσο η περιβαλλοντική και κλιματική κρίση εντείνεται – καθιστώντας την αντιμετώπισή της θέμα πρωταρχικού δημόσιου συμφέροντος– τόσο αυξάνονται οι αντιδράσεις πως «κινούμαστε υπερβολικά γρήγορα». Ακραία πολιτικά κόμματα μετουσιώνουν την οργή του κοινού σε μια άνευ προηγουμένου συντηρητικοποίηση της κοινωνίας. Κοινωνικά κεκτημένα δεκαετιών ξαφνικά αμφισβητούνται. Οι περιβαλλοντικές πολιτικές στοχοποιούνται ως «κατά των προσωπικών ελευθεριών», σχεδιασμένες από τεχνοκράτες χωρίς επαφή με τις κοινωνικές πραγματικότητες. Αναλυτές ήδη συνδέουν την άνοδο του ακροδεξιού κόμματος AFD στη Γερμανία με το εθνικό νομοσχέδιο του κυβερνητικού συνασπισμού για την κατάργηση των λεβήτων ορυκτών καυσίμων.
Η ταχύτητα και το εύρος των αλλαγών που έρχονται δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Για να επιτευχθεί ο στόχος του μετριασμού της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε 1,5°C απαιτείται μείωση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων της τάξης του 6% ετησίως. Οι σεισμικές αλλαγές που αυτό προϋποθέτει ενδέχεται να καλλιεργήσουν περαιτέρω κοινωνικό διχασμό, τροφοδοτώντας περαιτέρω τα ακραία αντιδραστικά αντανακλαστικά. Αυτή η πολύπλοκη κοινωνικο-περιβαλλοντική πραγματικότητα απαιτεί διαθεματικές λύσεις που συνδυάζουν την κοινωνική με την κλιματική δικαιοσύνη. Οι ενεργειακές κοινότητες αποτελούν μία τέτοια λύση. Θέτοντας ως προτεραιότητα κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους, και όχι το κέρδος, τα οφέλη τους είναι πολλαπλά.
Η Οδηγία για τις ΑΠΕ 2018/ 2001 (REDII) εδραίωσε τις κοινότητες ανανεώσιμων πηγών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πυροδοτώντας το μαζικό ενδιαφέρον πολιτών, δήμων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων να συμμετέχουν ενεργά στην ενεργειακή μετάβαση. Η Electra Energy έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση του ελληνικού νομοθετικού πλαισίου για τις ενεργειακές κοινότητες, αγγίζοντας βασικούς άξονες όπως, π.χ., η αδειοδότηση των έργων και η θέσπιση χρηματοδοτικών μηχανισμών.
Προς αυτή την κατεύθυνση, αναγνωρίζουμε ως ιδιαίτερα θετική εξέλιξη πως στην αναθεωρημένη Οδηγία για τις ΑΠΕ που ψηφίστηκε στις 12/09/2023 στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι ενεργειακές κοινότητες αναγνωρίζονται ως βασική συνιστώσα της δίκαιης μετάβασης. Μεταξύ άλλων:
● Αρθρο 9(7a): προβλέπει τη συμμετοχή ενεργειακών κοινοτήτων σε υπεράκτια αιολικά πάρκα, ως ένα επιπρόσθετο μέτρο για την εξασφάλιση της κοινωνικής αποδοχής. Θα μπορούσε ήδη να ξεκινήσει μία ευρεία δημόσια διαβούλευση για τον βέλτιστο δυνατό τρόπο συμμετοχής πολιτών και ενεργειακών κοινοτήτων στα πρώτα υπεράκτια αιολικά πάρκα στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης.
● Αρθρο 15(2): αναγνωρίζει τη συμβολή των ενεργειακών κοινοτήτων στην απανθρακοποίηση των κτιρίων. Ακολουθώντας πετυχημένα παραδείγματα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, απαιτείται να θεσπιστεί ανάλογο ρυθμιστικό (και χρηματοδοτικό) πλαίσιο στην Ελλάδα, το οποίο να επιτρέπει στις ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα να προσφέρουν κτιριακές ανακαινίσεις ως υπηρεσία.
● Αρθρο 16(4): επισημαίνει την ανάγκη θέσπισης Ενιαίων Υπηρεσιών Μιας-Στάσης (Single Contact Points/One Stop Shops), οι οποίες να συγκεντρώνουν και να απλοποιούν όλα τα απαραίτητα βήματα για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην παροχή ειδικών πληροφοριών για έργα ιδιο-καταναλωτών και ενεργειακών κοινοτήτων.
● Αρθρο 23(l): αναγνωρίζει τον ρόλο των ενεργειακών κοινοτήτων στη διαχείριση δικτύων τηλεθέρμανσης. Η εφαρμογή και στήριξη κοινοτικών δικτύων τηλεθέρμανσης θα μπορούσε να εφαρμοστεί ως ένα επιπλέον εργαλείο δίκαιης μετάβασης ιδιαίτερα στη Δυτική Μακεδονία, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες υποδομές.
Από τις βιώσιμες μετακινήσεις, και τα υπεράκτια αιολικά, έως την απανθρακοποίηση των κτιρίων, οι ενεργειακές κοινότητες μπορούν να επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση εξασφαλίζοντας παράλληλα έναν θετικό κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο για τις τοπικές κοινωνίες. Το στοίχημα είναι τώρα η Ελλάδα να θεσπίσει πιο φιλόδοξους στόχους για τις ενεργειακές κοινότητες στο αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), στηρίζοντάς τις παράλληλα με δημόσιους ευρωπαϊκούς πόρους, όπως από το Ταμείο Ανάκαμψης.
* Μέλος της ΚΟΙΝΣΕΠ Electra Energy Cooperative
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας