«Γκίμπρενα, Κατραντζήδες, Δεκατρία Δέντρα, Ελικόπτερο, Μουκαντέ, Πεσάνη, Γούβα, Βυρίνη, Μνήμα, Κάψαλο, Κιτρινόπετρα, Υψωμα 16, Υψωμα 24, Ντρέμσελι, Λυκομάγουλα, Αλογοσύρακο, Καλύβα, Καλλιθέα, Τρεις Βρύσες, Σταυρός Λεπτοκαρυάς, Κελεμπέκ, Καραλαίϊκα, Μαυρόπετρα, Φούντουτζακ, Ποζ-Τεπέ, Αγ. Θεόδωροι, Τίγρης, Ρετζέπ Μαντρί, Παναΐρ Τεπέ, Σιβρί Αισύμης, Σιβρί Κιρκά, Ρετζάκι, Γαλαρίες, Μουριές, Πάταρα, Καρά Τεπέ, Χαλίκιοϊ, Γενήκιοϊ, Μεμελίκ καγιά, Ακτας, Φουντουκλί, Πυρέν Σιβρί, Πυροφυλάκιο, Ζωνναία-Ποιμενικό, Τεκ Παλαμούτ, Κηπύρια, Αετός, Αντά Τεπέ, Γκιοκ Τεπέ, Τερλές Κιόι – Αη Γιώργης, Αλυσσίδα, Καρανλίκ Ντερέ, Μπουργκάζι, Παλαμουτιές, Πλατανάκια, Αρχαία Ζώνη, Καραμπάτσι...»
Παίρνω αναφορά. Προσκλητήριο νεκρών και άταφων. Κοιτώ τον χάρτη, μετρώ απουσίες και τις καταγράφω με τη μάταιη ελπίδα ότι κάποιος που ξέρει καλύτερα τα πράγματα θα δει αυτή τη λίστα του χαμού και της συμφοράς και θα με βγάλει ψεύτη.
Ο κατάλογος είναι ατέλειωτος και ανοιχτός. Κάθε μέρα προσθέτω κι άλλα τοπικά ονόματα θέσεων δασικών που κάηκαν τις προηγούμενες μέρες. Κάθε όνομα μου θυμίζει και κάτι. Κοιτώ τον χάρτη και δεν πιστεύω στα μάτια μου. Γράφω γνωρίζοντας ότι για κάθε ένα όνομα που προσθέτω στη λίστα, τουλάχιστον άλλα δέκα έχω παραλείψει από λησμονιά ή άγνοια. Σ’ αυτά τα μέρη περπατούσαμε. Αυτά τα δάση όλους μάς χωρούσαν.
Κάτω από δέντρα-φύλακες δίχως όνομα και ηλικία επουλώναμε τις μικρές και μεγάλες πληγές της καθημερινότητας. Αγγίζαμε φλοιούς αργασμένους από την πατίνα της αιωνόβιας παρουσίας και παίρναμε δύναμη από την ήρεμη μαρτυρία των αρχαίων κορμών, παράδειγμα ελπίδας για να κοιτούμε μπροστά και να ξεπερνούμε τις όποιες δυσκολίες μας.
Εμπειρίες ζωής αξιωθήκαμε. Αγαπήσαμε. Μεγαλώσαμε εκεί και τα παιδιά μας. Τα σώματα και οι ψυχές των δέντρων ήταν τα αιώνια αγαθά εφέστια πνεύματα που μας φύλαγαν. Αυτά τα δάση ήταν γεμάτα καρπούς και αγαθά της φύσης. Κι έβλεπε κανείς στη σκιά των αρχαίων δέντρων ογκολιθικά μνημεία των πανάρχαιων κατοίκων αυτού του τόπου και θέσεις όπου εκείνοι λάτρευαν ξεχασμένες θεότητες και έφιππους πολεμιστές-ήρωες ισόθεους, σκάλιζαν σημεία και πλάσματα υπερφυσικά πάνω στις πέτρες και έθαβαν τους νεκρούς τους.
Συνάνθρωποι δικοί μας επαγγελματίες πορεύονταν κι αυτοί εκεί κάτοικοι και γείτονες, και οι δραστηριότητές τους στα δάση τούς εξασφάλιζαν τον επιούσιο. Εκείνοι οι άνθρωποι κρατούσαν με τόλμη ψηλά την ποιότητα της παραγωγής τους και επέμεναν να κατοικούν σε κάποια λίγα χωριά μιας μεγάλης περιφέρειας στην άλλη άκρη του χάρτη, όπου ο αγρότης και ο κτηνοτρόφος δεν έχει κανένα κίνητρο να μείνει και να παράξει στην ύπαιθρο και ο περισσότερος πληθυσμός είναι συγκεντρωμένος στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα όπου πλέον ελάχιστα παράγονται.
Τόσοι άνθρωποι. Τόσα μέρη. Τόσα πλάσματα θαυμαστά και απίστευτα. Υπήρχαν πριν από μας και μπροστά στα μάτια μας χάθηκαν. Μέσα στην αφέλειά μας τα θεωρούσαμε αυτονόητα. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε τον τόπο μας ή τη ζωή μας δίχως αυτά. Παρατηρούσαμε, μαθαίναμε, θαυμάζαμε. Και ζούσαμε καλά.
Μόλις πριν από λίγες μέρες τα δάση μας ήταν γεμάτα ήχους, χρώματα, αρώματα, ίχνη, σημάδια και φωλιές από μοναδικής ποικιλότητας ζώα και πουλιά.
Ο καπνός αυτής της πυρκαγιάς απλώθηκε μέσα στο Αιγαίο. Πάτησε τις κορυφογραμμές των νησιών και κάλυψε τη μισή χώρα. Αραγε σε πόσες χούφτες μαύρη αιθάλη εξαϋλώνεται η ψυχή ενός δέντρου; Τι βιώνει ένα δέντρο λίγο πριν το καταπιούν οι φλόγες; Πώς νιώθει τέτοιες ώρες ένα πουλί από εκείνα τα αρπακτικά που μέχρι χθες κούρνιαζαν με εμπιστοσύνη στις χιλιόχρονες εστίες τους; Πώς χύνεται στη φυγή του χαμού ένα άγριο ζώο που το έκλεισαν οι φλόγες; Πώς πέρασαν οι τελευταίες στιγμές για ένα κοπάδι σταβλισμένων ζώων, για ένα μελίσσι κλεισμένο στην κυψέλη του προτού το καταλύσει το θερμικό κύμα;
Και πώς; Με ποιο περίσσευμα δύναμης και θάρρους τελικά ο άνθρωπος της υπαίθρου να δεχτεί τη νέα όψη των πραγμάτων, αναγκασμένος πλέον να ζει αντικρίζοντας καθημερινά το απανθρακωμένο παρόν του και την απώλεια;
Την επόμενη μέρα τίποτα δεν είναι ίδιο με πριν. Ο χρόνος έχει χωριστεί σε πριν και μετά την πυρκαγιά. Οσοι ζωντανοί μετράμε το κενό της απώλειας, συνειδητοποιούμε ότι οι δικές μας γενιές μαζί και οι επόμενες δεν θα ξαναδούν αυτό το δάσος. Τώρα, όλοι μας είμαστε κατά πολύ φτωχότεροι.
Ολες οι πυρκαγιές, μια μεγάλη πυρκαγιά. Ολες οι πυρκαγιές, μια μεγάλη απώλεια. Οι φλόγες τους που καίνε ακόμα, φωτίζουν την ευθύνη και ξυπνούν αισθήματα φόβου, ανασφάλειας και απόγνωσης.
Η ευθύνη που βαρύνει τον άνθρωπο είναι η πρόληψη, η επίβλεψη, ο σχεδιασμός, η επέμβαση. Αυτό που χάθηκε είναι ένα μοναδικό και αναντικατάστατο οικοσύστημα. Είναι εξ ορισμού αυταξία που δεν αποτιμάται σε χρήμα. Κι όμως, ήδη ακούγονται απόψεις για αποκατάσταση και μέτρα που είναι αμφίβολο αν θα ληφθούν ακόμα και κατόπιν εορτής.
Αν μη τι άλλο, η περσινή πυρκαγιά σε μέρος του ίδιου δάσους και μάλιστα στη Δαδιά ήταν ικανός λόγος για να έχουν γίνει οι κατάλληλες επεμβάσεις προστασίας. Ετσι, για άλλη μία φορά φαίνεται ότι η απώλεια ενός ακόμα ζωτικού δημόσιου αγαθού, ενός ακόμα εξαιρετικά πολύτιμου χώρου, ήδη έχει εκφυλιστεί σε παροχολογικές αντιπαραθέσεις. Θα είναι άλλο ένα πολιτικό ζήτημα που θα ξεφτίσει εν καιρώ μέσα στον συνήθη κοινοβουλευτικό μονόλογο των ημερών μας.
Και το πικρό ποτήρι της ευθύνης και της έντιμης πολιτικής ευθιξίας για άλλη μία φορά δεν πρόκειται να βρει πρόθυμα χείλη.
*Καθηγητής Βιοχημείας Τμήματος Ιατρικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, [email protected]
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας