Προγραμματικός λόγος

Ενας προγραμματικός συνδυασμός της Αριστεράς πρέπει να αναφέρεται στις υλικές σχέσεις, με την έννοια της αφαίρεσης συγκεντρωμένου πλούτου προς όφελος του χώρου της φτώχειας και της οικονομικής αδυναμίας, στις κοινωνικές σχέσεις, με την έννοια της ανατροπής των προκαθορισμών μιας κοινωνικής ιεραρχίας, και στις ηθικές σχέσεις, με την έννοια μιας ριζικής ανατροπής κυρίως στον τομέα των διεμφυλικών σχέσεων.

Α) «Δέσμευση στη μεγαλύτερη ισότητα ως προς τους πόρους και τις ευκαιρίες ζωής».

Δηλαδή αναδιανομή πλούτου μέσω φορολόγησης.

Φορολόγησης των υψηλών εισοδημάτων, της μεγάλης ακίνητης περιουσίας, των κερδών, των μερισμάτων, αλλά κυρίως των κληρονομικά μεταβιβαζόμενων οικονομικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών πλεονεκτημάτων και προνομίων.

Ως αποτέλεσμα ένα εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα, το οποίο θα απεγκλώβιζε ανθρώπους αλλά και κοινωνικά στρώματα από τον οικονομικό αποκλεισμό ή την οικονομική περιθωριοποίηση.

Κοινωνική και οικονομική στήριξη αποτροπής ανθρώπινων μειονεξιών και ταξικής δυσπραγίας.

Β) Η Αριστερά, ως κορμός της δημοκρατικής παράταξης, έχει ιστορικό χρέος να μεταρρυθμίζει διαρκώς τις διατάξεις που καθορίζουν τη δημοκρατία. Να ανταποκρίνεται πάντοτε στο πρόταγμα μιας δημοκρατίας υψηλών προσδοκιών. Η δημοκρατική παράταξη, όπως στο παρελθόν έτσι και σήμερα, αντιστέκεται σθεναρά μπροστά στην κατάργηση ή την απομείωση του δημοκρατικού κεκτημένου.

● Διεύρυνση της λαϊκής κυριαρχίας, δηλαδή της λαϊκής αυτοκυβέρνησης.

● Ενίσχυση των οργανωμένων κοινωνικών κινημάτων. Κινηματική δημοκρατία.

● Συνδυασμός αντιπροσωπευτικής και άμεσης δημοκρατίας. Πρόωρες εκλογές. Προγραμματικά δημοψηφίσματα. Συνεταιρισμοί. Τοπικές κοινότητες.

● Θεσμοθέτηση της πολιτικής ανυπακοής και αντίστασης.

● Διεύρυνση των ατομικών δικαιωμάτων. Συμφιλίωση με τη λαϊκή κυριαρχία.

Η Αριστερά περιλαμβάνει και τη μεγάλη οικογένεια των δικαιωματιστών.

Δικαιώματα γυναικών, άμβλωση, δικαιώματα προσφύγων και μεταναστών, δικαιώματα μειονοτήτων, δικαιώματα ομοφυλόφιλων, δικαιώματα διεμφυλικών.

Η Αριστερά απέναντι στις στρεβλώσεις.

«Απέναντι στην αυτάρκεια που μπορεί να μεταμορφωθεί σε εγωισμό και ασυδοσία. Απέναντι στη φιλοδοξία που μπορεί να γίνει απληστία και επιθυμία για επιτυχία με κάθε τίμημα. Απέναντι στον πατριωτισμό που εκφυλίζεται και γίνεται εθνικισμός, ξενοφοβία και τυραννία. Απέναντι στη θρησκευτική πίστη που γίνεται ηθικολογία, στενομυαλιά και σκληρότητα για τους άλλους. Απέναντι στη φιλανθρωπία που μπορεί να εκτραπεί και να γίνει πατερναλισμός».

Αποκατάσταση του διαχωρισμού ή της διάκρισης των εξουσιών.

Σήμερα μια εξουσία ολιγαρχίας, χρήματος, κοινωνικών προνομίων, ιδιωτικών θεσμών, μέσων ενημέρωσης, με εντολοδόχο κυβερνητικό μηχανισμό, έχει ουσιαστικά ενοποιήσει τις εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσίες σε μία. Η Ελλάδα ζει μετά το 1974 τον απόλυτο εκφυλισμό του συνταγματικού πολιτεύματος και των δομών του. Η μοναδική εξουσία των ολίγων ή η μονοδιάστατη εξωθεσμική ή παραθεσμική ή αντιθεσμική εξουσία.

Γ) Αλλαγή εκ βάθρων της σχέσης μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας προς όφελος της δεύτερης (συνδικαλισμός, συμμετοχή, χρόνος εργασίας κ.λπ.). Εγκαθίδρυση θεσμική της κοινωνικής αλληλεγγύης προς όλους. Μεγαλύτερο μερίδιο της οικονομικής πίτας στους εργαζόμενους. Οικονομική δημοκρατία ή η γοητεία του παρεμβατισμού ή η ουσία του κοινωνικού ελέγχου ή η ιστορική αναβίωση του κράτους πρόνοιας ή η εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Δημόσια Υγεία, δημόσια Παιδεία, δημόσια κοινωνική ασφάλιση.

«Ολοι μαζί ενωμένοι και αλληλέγγυοι» και όχι «βγάλτε τα πέρα μόνοι σας». Οι τάξεις των μη προνομιούχων και των «άτυχων» και όχι οι τάξεις των πλούσιων και «τυχερών».

Βιβλιογραφία:

Barack Obama, πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, «Τολμώ να ελπίζω», ΠΟΛΙΣ, 2007.

Roberto M. Unger, καθηγητής Νομικής Σχολής του Harvard, πρώην υπουργός στην κυβέρνηση του Lula στη Βραζιλία, «Τι πρέπει να προτείνει η Αριστερά», ΕΥΡΑΣΙΑ, 2009.

*Ομότιμος καθηγητής, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου