Εκκληση προς το εκλογικό σώμα: οι κίνδυνοι για τη δημοκρατία μας

Αυτό ισχύει και για την Ελληνική Δημοκρατία, η οποία κατά το Σύνταγμα είναι αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία με πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα διακυβέρνησης.

Εν όψει των εκλογών της 25ης Ιουνίου οφείλουμε ως πολίτες, ως ψηφοφόροι, ως εκλογικό σώμα να προσέξουμε τα εξής τρία σημεία στα οποία συμπυκνώνεται ο αγώνας (ή μήπως και η αγωνία) όλων μας για τη δημοκρατία:

Οπως διαφαίνεται στον πολιτικό ορίζοντα, κατά τις επικείμενες εκλογές θα επικρατήσει ο Μητσοτάκης. Θα αποκτήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία η Νέα Δημοκρατία, αλλά τελικά η νέα πολιτική δομή διακυβέρνησης θα είναι πρωθυπουργοκεντρική υπόθεση του Μητσοτάκη. Και αυτό γιατί έχουν συντελεστεί ριζικές ανατροπές στην κοινωνία μας σε όλα τα επίπεδα συγκρότησής της, κατά τέτοιο τρόπο που ο Μητσοτάκης ως «διακυβερνητική δομή» έχει αυτονομηθεί από το κόμμα του. Εδώ σ’ αυτό το σημείο δεν ενδείκνυται να αναλύσω αυτή την ενδοκομματική εξέλιξη της νέας Δεξιάς. Εκείνο που έχει σημασία είναι να αντιληφθούμε όλοι μας ότι η «διαφορά» ανάμεσα στο κόμμα και τη διακυβερνητική δομή που ονομάζεται «Μητσοτάκης» δημιουργεί κινδύνους για τη λειτουργικότητα της δημοκρατίας. Αυτό είναι το ένα σημείο στο οποίο εντοπίζω τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσουμε ως δημοκρατία στο μέλλον. Πρόκειται για το χάσμα ανάμεσα στο κόμμα και στον παντοδύναμο ηγέτη του.

Το δεύτερο (ή ορθότερα το άλλο) σημείο το οποίο ως πολιτικό πεδίο μπορεί να εκθρέψει κινδύνους για τη δημοκρατία μας είναι το εξής: Μετά τις επικείμενες εκλογές η νέα πολιτική δομή θα ορίζεται ως πανίσχυρη κυβέρνηση με αδύναμη αντιπολίτευση. Και για να θυμηθούμε τον Mαρκούζε της δεκαετίας του ’60, θα λέγαμε για τη δική μας περίπτωση ότι μια κυβερνητική δομή χωρίς ισχυρή αντιπολίτευση είναι καταδικασμένη να οδηγήσει τον τόπο μας σε περιπέτειες. Το σύνθημα «αυτοδύναμη Δεξιά σημαίνει και πανίσχυρη Ελλάδα» είναι κατάλοιπο παλαιότερων εποχών και κρύβει παγίδες για το εκλογικό σώμα, το οποίο, ενώ αγωνίζεται για την ασφάλεια, την κανονικότητα και τη βεβαιότητα, θα βρεθεί μπροστά σε νέα δεινά.

Το τρίτο σημείο στο οποίο θέλω να αναφερθώ και το οποίο σχετίζεται με τη θωράκιση της δημοκρατίας μας είναι το εξής: Στον βαθμό που εμείς οι ίδιοι ως πολίτες, ως ψηφοφόροι, ως εκλογικό σώμα δεν μεριμνούμε για τη δικαιοκρατική σύνδεση των δύο δημοκρατικών αρχών, δηλαδή της αρχής της αντιπροσώπευσης και της κατ’ εξοχήν δημοκρατικής αρχής (δηλαδή των θεσμών του κράτους δικαίου και του κοινωνικού κράτους), σκάβουμε τον λάκκο της δημοκρατίας μας. Ως λαός (κατά το Σύνταγμα) θα βρεθούμε στη θέση του ρωσικού ή του τουρκικού λαού. Και σ’ αυτές τις χώρες ισχύει η αρχή της αντιπροσώπευσης, αλλά όχι και η δικαιοκρατική αρχή.

Δεν χρειάζεται να μακρηγορεί κανείς για να υπερασπιστεί αυτονόητα πράγματα. Ως εκλογικό σώμα στις επικείμενες εκλογές θα ψηφίσουμε, εννοείται, το κόμμα που θα μας αντιπροσωπεύσει στο Κοινοβούλιο κατά την επόμενη τετραετία (2023-2027). Αλλά μπροστά στις κάλπες θα σταθούμε, προπάντων, ως υπερασπιστές της δημοκρατίας μας. Ο νους μας εκείνη τη στιγμή θα ανατρέχει σ’ αυτά τα τρία σημεία που ανέφερα. Οι κίνδυνοι για τη δημοκρατία μας στο μέλλον εντοπίζονται σ’ αυτά τα τρία πολιτικά πεδία. Δεν έχουμε να κάνουμε με εξωτερικούς εχθρούς της δημοκρατίας μας (π.χ. ανάκτορα, στρατός κ.λπ.) αλλά με εσωτερικούς εχθρούς τους οποίους εμείς οι ίδιοι ως εκλογικό σώμα «κατασκευάζουμε».

*Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης