Κάμερες, φώτα και σκιές στο ντιμπέιτ

Πολλοί περίμεναν κάτι από το ντιμπέιτ. Και πολλοί απογοητεύτηκαν. Σίγουρα, σε ανάλογες καταστάσεις υπάρχει το πριν, το μετά και φυσικά το ίδιο το γεγονός, αλλά και το ιστορικό βάθος, μια και αναπόφευκτα υπάρχει ο πειρασμός των συγκρίσεων με παλιότερα ντιμπέιτ, αλλά και συγκρίσεων με διεθνείς μιντιακές κορυφώσεις και αποκωδικοποιήσεις, που ανέτρεψαν προβλέψεις και εκτιμήσεις. Σε κάθε περίπτωση, εδώ ισχύει η αποφθεγματική ιδέα του Παναγιώτη Κονδύλη: «Μεταξύ ετεροδόξων, ο διάλογος είναι αδύνατος· μεταξύ ομοϊδεατών, περιττός».

Προφανώς, η ανάλυση της δημοκρατίας ως διαδικασίας διαρκούς κίνησης πολλαπλών όψεων είναι κάτι περισσότερο από διασαφηνίσεις σε θεματικές ενότητες, όπως στο ντιμπέιτ που, από τη μεριά του, παίζει ρόλο αναγκαίας και υπολογίσιμης δημοκρατικής μονάδας στις πολιτικές των αντιπροσωπευτικών συστημάτων.

Εν συντομία, θα επισημάνουμε ορισμένα που απαντούν, πιστεύουμε, σε πολλά που δε συζητούνται και, ταυτόχρονα, συνοψίζουν λίγο-πολύ τις χαμηλές πτήσεις της προεκλογικής πολιτικής φαντασίας.

Πρώτον, στο ντιμπέιτ παρουσιάστηκε το σύστημα καθεαυτό. Οι έξι πολιτικοί, απέναντι σε έξι δημοσιογράφους, εκ μιντιαρχών. Το χέρι που νίβει το πρόσωπο και αντιστρόφως. Από τους πολιτικούς αρχηγούς έλειπε η γυναικεία παρουσία, όπως λ.χ. με τη Γεννηματά και την Παπαρήγα – αν λέει κάτι. Στην πλευρά των δημοσιογράφων υπήρξε η απόλυτη ισορροπία. Τρεις άνδρες και τρεις γυναίκες. Και οι δύο πλευρές, ωστόσο, βγήκαν αναμενόμενες, συντηρητικές, σιδερωμένες,... μετρημένες και αυτοθαυμαζόμενες. Όλα κουρντισμένα χωρίς να δείχνουν την ώρα. Σκεφτείτε το σενάριο απέναντι στους έξι αρχηγούς να βρίσκονταν 30χρονοι δημοσιογράφοι –υπάρχουν πολλοί και άριστοι τέτοιοι– και να μην υπήρχε ο απαραίτητος (;) κορσές της διακομματικής στην όλη διαδικασία. Φανταστείτε τις 50-60 ερωτήσεις που δεν έγιναν και, προσγειωθείτε –ομαλά ή ανώμαλα– στην επαγγελματική και πολιτική ορθότητα (το λες και έμπειρο περιστρεφόμενο γεροντισμό) των ερωτώντων και των ερωτωμένων.

Δεύτερον, εκφράστηκε η αντίθεση προς τη Νέα Δημοκρατία και, μάλιστα, προς τη Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το πέντε έναντι του ενός, προοικονομεί μια αναμενόμενη έκβαση μειοψηφικών στηρίξεων στη Ν.Δ. σε επίπεδο κοινωνίας. Γνωστό από χρόνια. Όμως, με ένα σοβαρό μειονέκτημα. Οι πέντε της μείζονος και ελάσσονος αντιπολίτευσης δεν εκφράζουν πλειοψηφική συνισταμένη που θα μπορούσε να ακουμπήσει τα μείζονα θέματα της χώρας και, προδήλως, καμία σύμπλευση δράσεων, επιλογών και προτεραιοτήτων για την ευημερία και ασφάλεια των πολιτών. Παρά το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει το πιο τεμνόμενο πρόγραμμα με τους τρεις άλλους.

Τρίτον, όλοι είχαν καλές και κακές στιγμές. Αναμενόμενο. Σε κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, επίσης, αδιάφορο. Και δεν απαντήθηκαν ερωτήσεις. Π.χ. ο κ. Μητσοτάκης, ενώ ρωτήθηκε και για την τραγωδία των Τεμπών, αντέδρασε ωσάν να μη συνέβη. Στις υποκλοπές, πήρε το Βατερλό του. Σε άλλα, αυτοθαυμάστηκε. Χρησιμοποίησε και ένα επιστημονικοφανές ψέμα ή σφάλμα. «Αποκλιμακώνεται», είπε, «ο πληθωρισμός, θα έχουμε χαμηλότερες τιμές». Η αποκλιμάκωση, όμως, δεν συνεπάγεται ότι αύριο η ζάχαρη από 1,40 θα πάει στα 0,80. Εάν η ζάχαρη και του χρόνου θα πουλιέται 1,40, ο πληθωρισμός στη ζάχαρη θα είναι μηδενικός, χωρίς η ζάχαρη να γίνει φτηνότερη. Για μισθούς-συντάξεις, υποσχέσεις. Για την Υγεία έχει σχέδιο-αόρατο χέρι. Το ίδιο και για όσα δεν έχει σχέδιο. Είναι παραμυθητικό να πιστεύεις ότι αύριο ο καρχαρίας θα γίνει το φιλόστοργο ψάρι του βυθού που θα διδάξει στα λοιπά ψάρια τα βασικά στοιχεία βουλιμικής της εξουσίας.

Τέταρτον, η όλη εξέλιξη του ντιμπέιτ φάνηκε να δικαιώνει τους στίχους του έξοχου αποτροπαϊκού τραγουδιού του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, «Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα... το κορμί μου δρόμος, που εκτελούνται δημόσια έργα, κομπρεσέρ μ’ ανοίγουν και με κλείνουν... Τράβα λίγο την κουρτίνα να με δεις, έγινα διάδρομος για στρατιωτικά αεροπλάνα…». Με δυο λέξεις: οι νέοι απουσίαζαν από το ντιμπέιτ. Εξηγήσιμο μάλλον, διότι οι διαλεγόμενοι, ένθεν κακείθεν, είναι κάτι σαν πολυπράγμονες χελώνες που φοβούνται μη χάσουν το καβούκι τους. Προσώρας, παραμένει γρίφος το πώς ακριβώς το brain drain θα γίνει επιτέλους brain gain.

Πέμπτον, σημαντικό και όχι τελευταίο. Έλειπε ο πολιτισμός. Ο συνήθης απών από τη νεότερη ελληνική πολιτική. Στα αζήτητα οι τέχνες, τα γράμματα, οι δημιουργοί, οι καθάρσεις, η αρχαία κληρονομιά μας, η ποίησή μας, η ζωγραφική μας, το τραγούδι μας, το ελληνικό καλοκαίρι, η χαρά της ζωής μας. Ο πολιτισμός είναι ένα πολύτιμο και σοβαρό κουκούτσι ευημερίας, που είτε το καταπίνεις και το ενσωματώνεις είτε το φτύνεις. Στα ντιμπέιτ φτύνουμε επιτυχώς τον πολιτισμό.

Είπαμε, οι εκλογές δεν είναι βόλτα – τουλάχιστον για τους μονομάχους, Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ. Η νίκη δεν συνεπάγεται τρόπαιο για τον νικητή, παρότι η χώρα έχει υπάρξει πολλαπλό τρόπαιο. Το ντιμπέιτ πέτυχε με την αποτυχία της ουσίας του. Όμως... σε δουλειά να βρισκόμαστε.