Το διπλωματικό επεισόδιο που προκλήθηκε κατά την επίσκεψη του κ. Δένδια στην Τρίπολη της Λιβύης, αλλά και όσα προηγήθηκαν από τον Νοέμβριο του 2019 με το παράτυπο τουρκολιβυκό μνημόνιο και τη νέα συμφωνία Τρίπολης-Αγκυρας τον περασμένο Οκτώβριο, θέτουν εύλογα το ερώτημα: Γιατί επί τόσα χρόνια, δεκαετίες θα λέγαμε, Ελλάδα και Λιβύη δεν προέβησαν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ, καίτοι η γεωγραφική τους θέση διευκόλυνε σε αυτό, με αποτέλεσμα μετά τον Νοέμβριο του 2019 «να τρέχουμε και να μη φτάνουμε», όπως λέμε; Διότι η οριοθέτηση της ΑΟΖ Ελλάδας-Λιβύης δεν θα επέτρεπε στην Τουρκία να αξιοποιήσει τη λιβυκή κρίση συνομολογώντας με την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Τρίπολης το 2019 το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Μας το αποκαλύπτει ο Ελμαχντί Ελμαρτζ, μόνιμος αντιπρόσωπος της κυβέρνησης Σάρατζ της Λιβύης στον ΟΗΕ, δηλαδή της διεθνώς αναγνωρισμένης, τότε, κυβέρνησης της Λιβύης. Στην επιστολή του προς τον ΟΗΕ κατηγορούσε την Ελλάδα ότι προσπάθησε στο παρελθόν να διεκδικήσει επήρεια που δεν της ανήκει. «Από το 2004, έγραφε, η Λιβύη διεξήγαγε τέσσερις γύρους διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων και από τις δύο χώρες.
Οι διαπραγματεύσεις αυτές δεν επέφεραν κανένα αποτέλεσμα, διότι η Ελλάδα επέμενε να καθορίσει τη θαλάσσια δικαιοδοσία της έναντι της Λιβύης με βάση τα εξαιρετικά μικρά ακατοίκητα νησιά χωρίς νομική σημασία. Η Ελλάδα επέμενε να σχεδιάσει μια διάμεση γραμμή βασιζόμενη σε αυτές τις υπερβολές των νησιών και αρνήθηκε να εφαρμόσει την αρχή της αναλογικότητας που χρησιμοποιείται διεθνώς σε τέτοιες καταστάσεις. Η αλληλογραφία μεταξύ των δύο πλευρών συνεχίστηκε μέχρι το 2014. Δυστυχώς η Ελλάδα αγνόησε εντελώς τα δικαιώματα της Λιβύης και έσπευσε με τους συμμάχους της στο Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου να συνάψει συμφωνίες και να εκμεταλλευτεί τις περιφερειακές εντάσεις για να επιβάλει de facto μονοπώλιο στην παραγωγή, υγροποίηση και μεταφορά αερίου (προφανώς εννοεί τον East Med)» («Καθημερινή» 10/1/2020).
Τα ανωτέρω επιβεβαιώνει ο Χρήστος Ροζάκης στο βιβλίο «Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και το Διεθνές Δίκαιο»: «Η αδυναμία προσέγγισης των δύο μερών (Ελλάδας-Λιβύης) στο θέμα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών στην περιοχή, πρέπει να οφείλεται στις διαμετρικά διαφορετικές απόψεις τους σε σχέση με τη μέθοδο οριοθέτησης: η Λιβύη υποστηρίζει ότι η μέθοδος οριοθέτησης πρέπει να είναι η ευθυδικία –τη στιγμή που η Ελλάδα υποστηρίζει σταθερά τη μέση γραμμή– και αντιτίθεται σε απόδοση πλήρους επήρειας των ελληνικών νησιών νοτίως της Κρήτης και των ακτών της Πελοποννήσου». Να σημειώσουμε ότι το 2020 στο πλαίσιο της οριοθέτησης της ελληνοϊταλικής ΑΟΖ, στις νήσους Στροφάδες αποδεχθήκαμε επήρεια μόνον 32%. Γιατί όχι τότε;
Εκείνο όμως που εντυπωσιάζει διαβάζοντας άρθρο του Χρήστου Ροζάκη πάλι, με τίτλο «Το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης και τα ελληνικά νησιά» («Καθημερινή» 8/12/2019) είναι ότι η Λιβύη προσέφυγε δύο φορές στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, τη μία με την Τυνησία (1982) και την άλλη με τη Μάλτα (1985) επί Καντάφι για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, δηλαδή η Τρίπολη ακολουθούσε τον δρόμο της διεθνούς Δικαιοσύνης για την επίλυση των θαλάσσιων διαφορών με τα γειτονικά κράτη. Στην Αθήνα λοιπόν εναπόκειτο επί τόσες δεκαετίες να συμφωνήσει και να πορευτεί με την Τρίπολη στη Χάγη. Ο Καντάφι το έπραξε, η Αθήνα όχι, διότι οι ελληνικές κυβερνήσεις προτάσσουν το πολιτικό κόστος και την επανεκλογή τους έναντι των εθνικών θεμάτων. Ομως οι εξελίξεις τρέχουν και ανατρέπουν το γεωπολιτικό σκηνικό.
Ποια ήταν η τελευταία ευκαιρία αποτροπής του τουρκολιβυκού συμφώνου; Τον Ιούλιο του 2019 ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί κοινοποίησε στον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας επιστολή του προς στον γ.γ. του ΟΗΕ με την οποία πρότεινε τη συγκρότηση κοινής επιτροπής υδρογονανθράκων, για τον διαμοιρασμό των κερδών και τις υφιστάμενες αδειοδοτήσεις. Η πρόταση του Τουρκοκύπριου ηγέτη απορρίφθηκε. Ομως, η πρόταση Ακιντζί είχε την έγκριση της Αγκυρας. Διότι παράλληλα με τη δημοσιοποίηση της συγκεκριμένης κίνησης του κ. Ακιντζί, ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας Τσαβούσογλου σε άρθρο του στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα Kibris Postasi ανέφερε ότι σε περίπτωση απόρριψης της πρότασης Ακιντζί η Τουρκία θα συνεχίσει τις έρευνες και τις γεωτρήσεις, όπως και έγινε. Ποιες ήταν οι συνέπειες; Η αποδοχή της πρότασης, η οποία προηγήθηκε μήνες του συμφώνου Ερντογάν-Σάρατζ, θα αποστερούσε από την Αγκυρα, κατά τη διάρκεια των συζητήσεων των δύο κοινοτήτων για την κατανομή των ενεργειακών πηγών, κάθε επιχείρημα ώστε να προβεί στη συνομολόγηση του συμφώνου με τη Λιβύη. Διότι θα ήταν αδιανόητο να συζητούν οι δύο κοινότητες με τη συναίνεση της Αγκυρας για την κατανομή των ενεργειακών πηγών εντός της κυπριακής ΑΟΖ και ταυτόχρονα ο Ερντογάν να συνυπογράφει με τον Σάρατζ το σύμφωνο που αγνοούσε (μηδένιζε) την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
* Πολιτικού μηχανικού
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας