Oι αρχές μιας αλληλεγγύης μεταξύ χωρών-μελών της Ε.Ε. είχαν ενσωματωθεί στο ευρωπαϊκό πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο παράλληλα με την καθιέρωση του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος. Το ζήτημα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης απασχολούσε ανέκαθεν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ιδίως όμως τα μικρότερα, τους λεγόμενους «ασθενέστερους κρίκους» της ευρωζώνης, τα οποία εξαρτιόνταν σταθερά από την καλή θέληση των ισχυρών μελών της. Αυτά μέχρι και το 2008, όταν ίσχυε ακόμη η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών, οπότε ξέσπασε η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και όλα άρχισαν να μεταβάλλονται άρδην.
Στην Ευρώπη η κατάσταση άρχισε να επιδεινώνεται ραγδαία και περί τα τέλη του 2009 επήλθε μια ολέθρια πράγματι ανατροπή, όταν καταργήθηκαν αιφνίδια οι αρχές της αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη. Ας σημειωθεί πως είχε προηγηθεί μια βαθμιαία συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους ενώ με την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων σημειωνόταν και μια απαξίωση αυτής ταύτης της εργασίας, ως έννοιας και ως ανθρώπινου δικαιώματος.
Η Ελλάδα θα αισθανόταν πρώτη μαζί με την Πορτογαλία τις συνέπειες από την κατάργηση των αρχών της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, όταν άρχιζε να διαγράφεται η οδυνηρή πορεία που έμελλε να ακολουθήσει με την επιβολή των ολέθριων μνημονίων. Η χώρα μας αφέθηκε στη μοίρα της, την οποία καθόριζε με ύφος «γκαουλάιτερ» ένας χερ Σόιμπλε, Γερμανός υπουργός Οικονομικών και δεξί χέρι της καγκελαρίου Μέρκελ. Εκ των υστέρων διερωτάται κανείς: Μήπως η κατάργηση των αρχών της αλληλεγγύης στην Ε.Ε. αποφασίστηκε για να μη χρεοκοπήσουν οι γαλλογερμανικές τράπεζες, εκείνες που κατείχαν ελληνικά κρατικά ομόλογα; Οποίον ευρωπαϊκό κατάντημα, όταν λοιπόν οι ευρωκράτες δίνουν το 2011 στην Ελλάδα «πίστωση» 221 δισ. ευρώ κι η χώρα λαμβάνει μόνο τα 9,5 εξ αυτών ενώ το υπόλοιπο ρέει στα ταμεία πέντε γνωστών (γαλλικών και γερμανικών) τραπεζών!...
Το χειρότερο όλων δε για την Ελλάδα είναι οι πανηγυρισμοί των τότε κυβερνώντων («Σαμαροβενιζελικοί»), διότι η χώρα απέφυγε τη χρεοκοπία, ενώ μόνο έτσι θα γλίτωνε από τα δεινά που μας ανέμεναν. Με μια τεράστια οικονομική καθίζηση, με την παράλυση της αγοράς, τη γιγάντωση της ανεργίας και τις χιλιάδες των αυτοκτονιών απελπισμένων ανθρώπων. Και βεβαίως με την άνοδο του εξωτερικού χρέους από το 128% στο 220% επί του ελληνικού ΑΕΠ. Και στο τέλος της τραγικής αυτής διαδρομής η υποθήκευση για 100 χρόνια του οικονομικού μέλλοντος της χώρας. Ιδιαίτερα προκλητικό υπήρξε όμως το γεγονός ότι από γερμανικής πλευράς επιχειρήθηκε να υποκατασταθεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη κρατών με τη βοήθεια για πρόσφυγες και οικονομικούς μετανάστες. Οργανώθηκε μάλιστα στην Αθήνα συνάντηση ειδικών για προβολή αυτής της ύπουλης και ανέντιμης ιδέας!
Το ζήτημα των καταργημένων αρχών της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης θα αναβίωνε όμως με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τούτο συντελέστηκε παράλληλα με τις άμεσες επιπτώσεις στις οικονομίες των χωρών-μελών της Ενωσης λόγω των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και ανάλογων αντιδράσεων από μέρους της ίδιας. Ο δραστικός περιορισμός των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, εν όψει δε ενός δύσκολου χειμώνα, μέλλει να επηρεάσει αρνητικά πρωτίστως τη Γερμανία, η βιομηχανία της οποίας απειλείται ήδη με ασφυξία. Το Βερολίνο απευθύνει επείγουσες εκκλήσεις προς τα άλλα κράτη-μέλη της Ενωσης, ζητώντας από αυτά να επιδείξουν μια «ενεργειακή» αλληλεγγύη προς τον ισχυρό τους εταίρο. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση σχεδιάζει την ακύρωση αποφάσεων για αναστολή ή οριστικό κλείσιμο σειράς πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και την επαναλειτουργία μονάδων καύσης άνθρακα.
Σε επίσημα κείμενα και σε άρθρα πολιτικών ή επώνυμων αναλυτών υπερτονίζεται πλέον η σημασία επίδειξης ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, η οποία «δεν είναι μονόδρομος αλλά αυτονόητη βοήθεια του ενός προς τους άλλους». Κι αυτά όλα, όταν οι αρχές της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης έχουν προ πολλού καταργηθεί αλλά στο πλαίσιο της ευρωζώνης βεβαίως. Τότε ουδείς φυσικά φανταζόταν ότι θα υπάρξει ανάγκη για καθιέρωση και μιας ενεργειακής αλληλεγγύης στην Ε.Ε., η οποία εμφανίστηκε χωρίς κανείς να έχει προβλέψει ή εκτιμήσει την αναγκαιότητά της. Ούτε βεβαίως οι Γερμανοί αρμόδιοι, οι οποίοι σήμερα την επικαλούνται για το δικό τους μόνο συμφέρον.
Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη ασφαλώς δεν μπορεί να είναι μονόδρομος αλλά ούτε και μια «α λα καρτ» υπόθεση. Πρόκειται για μια ουσιώδη έννοια της πολιτικής, η οποία δεν τεμαχίζεται ούτε επιμερίζεται αναλόγως των «καιρικών» και άλλων συνθηκών. Υστερα κι από τις εμπειρίες της ουκρανικής κρίσης είναι πλέον καιρός να επανεκτιμηθεί και καθιερωθεί εκ νέου ως επαγγελία για το ευρωπαϊκό μέλλον η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και δη σε όλες τις διαστάσεις της: οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές κοκ σαν μια γενική συνιστώσα των αρχών του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας