Τελικά, αυτό που λέμε «καταστάσεις έκτακτης ανάγκης», είτε πρόκειται για την οικονομία είτε για τη δημόσια υγεία είτε για την κοινωνική προστασία και την αντιμετώπιση φαινομένων ή γεγονότων έντασης που αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή, φαίνεται πως έχουν εγκατασταθεί σε μονιμότερη βάση. Και φαίνεται ότι είναι πιο κανονικές κι από την πιο κανονική «κανονικότητα».
Εν τω μεταξύ, η υπόθεση της νομοτέλειας του ενός και μόνο παράγοντα, στον οποίο μπορούμε να ρίξουμε την ευθύνη για όλα τα στραβά αυτού του κόσμου, είναι τελειωμένη. Παρ' όλα αυτά, η επωδός -το κυβερνητικό αφήγημα για την Ελλάδα και τους πολίτες- είναι ότι γενικά ταξιδεύουμε στον καλύτερο δυνατό κόσμο· ότι ζούμε στην ωραιότερη χώρα -αρκεί να μη χιονίζει και να μη βρέχει· και… ότι δεν μειώνουμε τους φόρους καυσίμων -προσωρινά έστω-, για να μην ευνοήσουμε τους πλούσιους (με σκεπτικό Θ. Σκυλακάκη!).
Η πραγματικότητα και ό,τι δείχνει ο πολιτικός καθρέφτης για την πραγματικότητα είναι διαφορετική. Η πανδημία είναι εδώ. Και αποτιμάται στις ημερήσιες εκατόμβες. Οι γεωπολιτικές εντάσεις είναι εδώ. Παρότι η κυβέρνηση κάνει τα αδύνατα δυνατά να βγάλει τη χώρα από το κάδρο κι ενώ στο προηγούμενο διάστημα η αύξηση στις τιμές της ενέργειας αποδίδονταν σε ακαθόριστες δυνάμεις, τώρα αποδίδονται στο ουκρανικό πρόβλημα. Επίσης, οι μακροοικονομικές πιέσεις είναι εδώ, είτε αυτές οφείλονται σε αναταράξεις της πανδημικής κρίσης είτε σε ζητήματα υψηλού χρέους ακόμα και στις πιο ενάρετες οικονομίες, είτε σε διαταραχές που προκαλεί το παγκόσμιο σύστημα ενέργειας.
Ο κατάλογος των αυξουσών αβεβαιοτήτων (τοπικών και παγκόσμιων) είναι πολύ μεγαλύτερος. Το ίδιο και ο κίνδυνος των εσφαλμένων πολιτικών εκτιμήσεων, ιεραρχήσεων και χάραξης πολιτικών. Αλλά αυτή η θετική σχέση αβεβαιοτήτων ή ασαφειών όσον αφορά την έκβαση σύνθετων γεγονότων και λαθών πολιτικής στην αντιμετώπισή τους έχει όριο. Και το όριο είναι κοινωνικό: η καθημερινότητα που ασφυκτιά· η φτώχεια που αυξάνεται· η κοινωνική αδικία που εδραιώνεται.
Από την αρχή του 2022, η αίσθηση ανησυχίας σε σχέση με τις προκλήσεις έχει απωθηθεί και έχει κρατηθεί μακριά από την «κανονικότητα». Και κυρίως έχει απωθηθεί από την κυβέρνηση που καλείται να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις.
Ο covid-19 σίγουρα είναι ένας παράγοντας. Και δεν περνάει μέρα που τα κυβερνητικά στελέχη και ο ίδιος ο πρωθυπουργός να μην το θυμίζουν αλλά και να μην κάνουν τίποτα άλλο. Ωστόσο, η προσθήκη παγκόσμιων εντάσεων, οι πληθωριστικές πιέσεις, οι τρωτότητες, οι παθογένειες και οι αστάθειες στις διάφορες αγορές -ακόμα και στον καθρέφτη- δείχνουν ένα πρόσωπο κάθε άλλο παρά θελκτικό. Και αυτό είναι που βλέπουν στην καθημερινότητα -και εις πείσμα της κυβερνητικής ωραιοποίησης- τα νοικοκυριά αλλά και αρκετές επιχειρήσεις. Και σε πολλές περιπτώσεις, η εθνική αποτυχία και η οικονομική ανασφάλεια βιώνονται ως ατομικές αποτυχίες. Ομως, είναι κοινωνικές, θεσμικές και, κυρίως, πολιτικές.
Στην Ελλάδα -όσο και στον κόσμο ή έστω στην Ευρώπη- η ουσιαστική αντιμετώπιση των σύνθετων προβλημάτων του 21ου αιώνα απαιτεί μεγάλα βήματα και όχι απλά μικρές τροποποιήσεις και μέτριες μεταρρυθμίσεις στο μοντέλο «business as usual». Οι περισσότεροι στον ακαδημαϊκό χώρο, ήδη, το λένε ανοιχτά: απαιτείται «αλλαγή του συστήματος».
Στην Ελλάδα, την προηγούμενη εβδομάδα, ετέθη ένα μείζον θέμα. Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν μπορεί, αλλά δεν θέλει να δώσει απαντήσεις στα σημαντικά ζητήματα. Η αντιπολίτευση -ολόκληρο το φάσμα της- επεσήμανε τις κομματικές ιδιοτέλειες, τις αδυναμίες και την άρνηση της κυβέρνησης. Το συμπέρασμα ήταν ότι «αυτή η κυβέρνηση θα πρέπει να αλλάξει».
Τι σημαίνει όμως αυτό; Σημαίνει ότι κάποιοι θέτουν ζήτημα αλλαγής της κυβέρνησης για χίλιους λόγους. Ομως, σημαίνει και κάτι ακόμα. Οτι όσοι αξιώνουν την «αλλαγή» (είτε λέγονται ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. είτε λέγονται ΠΑΣΟΚ ή ΚΙΝ.ΑΛΛ. είτε ΚΚΕ κ.λπ.), θα πρέπει οι ίδιοι να αλλάξουν· δηλαδή, να έχουν «άλλο πρόσωπο» -έστω στον πολιτικό καθρέφτη τους- και αυτό να είναι ελκυστικό και ουσιαστικό στον πολιτικό στίβο. Σημαίνει ότι ακόμα κι αν η Ε.Ε. υποθέσουμε ότι αξιώνει αλλαγή της ελληνικής κυβέρνησης, επειδή έχει «θεσμική μνήμη της ελληνικής ιδιαιτερότητας», θα πρέπει και αυτή κάπως να αλλάξει.
Γιατί, στο σημείο που βρισκόμαστε, καλές είναι οι ιδεολογίες, αλλά καλύτερο είναι το καθημερινό ψωμί στο τραπέζι, οι λογαριασμοί πληρωμένοι και τα παιδιά στο σχολείο να καλλιεργούνται για να γίνουν καλύτεροι από εμάς. Και αυτό χρειάζεται πολιτική οικονομία συνεργασίας για το κοινό καλό: λειτουργική, μετασχηματιστική κοινωνία, βασισμένη σε ηθικές αρχές, κοινωνική δικαιοσύνη και, κυρίως, εναλλακτικές λύσεις εντός δημοκρατίας. Τι θα συνεπαγόταν αυτό για την Ελλάδα; Αν μη τι άλλο, μια αρχή. Αλλά όχι επαγγελίες για νέες ουτοπίες. Αρκετά με αυτά τα βολικά παιχνίδια.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας