Ποιον Δικαστή θέλουμε τελικά;

Με αφορμή τη γενναία τοποθέτηση του Προέδρου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων στην τελευταία γενική συνέλευσή τους, έχει μεγάλη αξία να εντοπίσει σ’ αυτήν κάποιος  τα ενδιαφέροντα στοιχεία της επιτυχημένης ισορροπίας λέξεων και σημαινομένων, προερχομένων από έναν άνθρωπο ή μάλλον, από μία κοινωνική ομάδα που καθόλου δε μας έχει συνηθίσει σε τόσο ρηξικέλευθες και αξιοπρόσεκτες τοποθετήσεις στον κοινό λόγο. Κι αν μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει άπαντες, νομικοί και μη, σε νερόβραστες τοποθετήσεις δικαστικών λειτουργών σε υψηλές θέσεις – ούτε λόγος για τους χαμηλής κλίμακας - σε παιχνίδια ισορροπίας και στο μοντέλο «δικαστής – κοινωνικά απών», η δημιουργία του δυτικού φυσικού δικαστή αποτελεί καθαρόαιμο προϊόν πολιτικοφιλοσοφικής σκέψης και δράσης και δε μπορεί το έργο και ο λόγος της δικαστικής εξουσίας να μην έχει πολιτικοΐδεολογικό περιεχόμενο.

Έχοντας ως προφανές όλα αυτά τα χρόνια το σύρσιμο της δικαστικής εξουσίας πίσω από την εκτελεστική – αντί μάλιστα να συμβαίνει το αντίθετο – με κυρίαρχη τάση την εσωστρέφεια, τον εθνοσυντηρητισμό και την ατολμία στις τοποθετήσεις (λεκτικές και δι’ αποφάσεων) των υψηλόβαθμων δικαστών (ΣτΕ, Άρειος Πάγος, εκπρόσωποι Δικαστών), η έτσι κι αλλιώς διάλυση της έννοιας του Κράτους, όπως το φαντασιακό αλλά και η πρακτική σχέσεων εξουσίας – διοικούμενου είχε μορφοποιήσει την τελευταία εκατονταετία, η κατάρρευση του κοινωνικού ιστού, του δημοσίου λόγου, της ανθρώπινης ηθικής ως στοιχείο μετρήματος των λέξεων και των συνεπειών τους κι επιδίωξης μέσω του ήθους του καλού, ως έννοια ισορροπίας, αλληλεγγύης και τελικά ευτυχίας, επιβάλλουν πια προσωπικότητες με βαθιά γνώση και αντίληψη του πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης, της ιστορίας της, γνώσεις ψυχανάλυσης και κοινωνικής ιστοριογραφίας αλλά και πως εντάσσεται ο άνθρωπος στο υπόλοιπο μη ανθρωπογενές περιβάλλον, το οποίο τόσα χρόνια μεγάλωνε τα παιδιά και αναδείκνυε αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε πρακτική ευφυία.

Κόντρα δηλαδή στην ανύπαρκτη τελειότητα, την ψεύτικη επιτυχία χωρίς όρια, το μέλλον χωρίς όρια, τους ανθρώπους σε συνεχή τρομογενή επιδίωξη μιας θνησιγενούς κι ανόητης επιτυχίας, καταστάσεις που προωθούνται πλέον όχι μόνο από τις εταιρείες αλλά και από την εκτελεστική εξουσία, τέλεια διαπλεκόμενη σε κάθε επίπεδο με τις εταιρείες, οι προηγούμενες γενιές είχαν το ευτύχημα να θωρακίζονται από γεννησιμιού τους με την πρακτική ευφυία, τη δυνατότητα δηλαδή αντιμετώπισης κάθε κινδύνου με τη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία και αρμονία, με τα χέρια τους και το μυαλό τους, έχοντας στον ψυχισμό αποτυπωμένη τη μόνη αλήθεια, αυτή στην οποία συγκλίνουν όλοι ανά τους αιώνες, συμπλέοντες και εχθροί, ο Σωκράτης και οι προσωκρατικοί, ο Ένγκελς και ο Μαρξ, ο Καρτέσιος και ο Πάουντ: ο άνθρωπος είναι ένα βαθιά ελλειμματικό πλάσμα, με αποκορύφωση του ελλείματος, το θάνατο.

Η δικαστική εξουσία, ως, θα λέγαμε η πιο αξιοκρατική και διαφανής ως σήμερα στη σύγχρονη ιστορία, έχει ακόμα μερικά αποκτήματά της να διαφυλάξει (παραφράσσοντας τον Αναγνωστάκη), ειδικά δε αυτή των πολιτικών – ποινικών δικαστών και εισαγγελέων, αφού το ΣτΕ κάνει συνεχή χειροφιλήματα στην εκτελεστική εξουσία (βλ. καταρράκωση των ιδιωτικών εκπαιδευτικών και ευτελισμός του δημοσίου χαρακτήρα των παρεχομένων υπηρεσιών τους με ταυτόχρονη παράδοσή τους στην αγκαλιά των ιδιοκτητών εκπαιδευτηρίων, μπάζωμα των αρχαίων στη Βενιζέλου με ταυτόχρονα μπάζωμα του στόματος των αρχαιολόγων, της ιστορικής μνήμης της πόλης, των ενεργών πολιτών, ως ένα από τα λίγα υγιή κομμάτια της προβληματικής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, αποστέρηση ολόκληρου μισθού από τους υγειονομικούς σε αναστολή λόγω μη εμβολιασμού, καταδικάζοντάς τους στο υπέρμετρα σκληρό  αντίδωρο της πείνας και του ευτελισμού κπλ). Πόσο μάλλον που πλέον της δικής της κοπιώδους επιβίωσης, η δικαστική εξουσία αποτελεί και ένα από τα στηρίγματα των ανθρώπων που αγωνιούν, των πολιτών που προβληματίζονται και σκέφτονται, της μειοψηφίας πανταχού, η οποία τρέμει μπρος στο σαρωτικό πέρασμα της απολυτότητας, όπως συμβαίνει ειδικά με την έναρξη της πανδημίας.

Ο Πρόεδρος της ΕΝΔΕ, σφήνα θα λέγαμε σε διοικήσεις δικαστικών ενώσεων που προηγήθηκαν και άλλες που θα έρθουν και που κανείς δε θα τις θυμάται, φαίνεται να μιλάει συχνά τη γλώσσα της αληθινής δικαιοσύνης, δηλαδή της δικαιοσύνης που καθόλου δε λυγίζει στις ευτέλειες και τις βαρετές με τα χρόνια πολιτικές πιέσεις, της δικαιοσύνης που καιροφυλαχτεί να φανεί στους πολλούς αδυνάμους που ακόμα και σήμερα, με την επίτευξη κάποιου κοινωνικού κράτους και της τεχνολογικής εκτόξευσης, μοιάζουν ωστόσο αυτοί να πληθαίνουν και να περιθωριοποιούνται όλο και πιο πολύ. Κόντρα στην πρωτοπορία του χειρίστου και τη λειτουργία του κόσμου, δηλαδή της κοινωνίας, ως σούπερ μάρκετ, όπως εύστοχα αναφέρει ο Μισέλ Ουελμπέκ¹ δηλαδή χωρίς πια να επιθυμούν οι άνθρωποι κι άρα να διεκδικούν ,με μία συνέχεια και με ουσιαστική επιθυμία (désirε), παρά με μια επιθυμία χωρίς οργανική και ολική δύναμη², ο Πρόεδρος της ΕΝΔΕ μιλάει για αστοχία του μοντέλου της μιας αλήθειας, που όποιος δεν την προσκυνάει τιμωρείται από τους εξουσιάζοντες και τα δικά τους μέσα καταστολής, για τη δυστυχία του άριστου (τεχνικά και τεχνοκρατικά) ανθρώπου, ως παράδειγμα ακραίου ατομικισμού που γεννά τη βία και την αδικία  και στον αντίποδα, για την αξία του ελλείμματος και της κατανόησής του, ως μέσο που οδηγεί στην αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων, στην καθημερινή επαφή τους, στο συλλογικό σχεδιασμό αλλά και στην ψυχική ηρεμία και την καλλιέργεια των συναισθημάτων, ως τμήμα της υγείας.

               Θυμίζει λοιπόν η καθόλου αδιάφορη τοποθέτηση του κου Σεβαστίδη, μια πρωθύστερη ματιά στο μέλλον που έρχεται απειλητικά στην απλότητα και το κοινωνικοψυχικό μοντέλο με το οποίο διαβιούσαν ανά τους αιώνες οι άνθρωποι, για να τρέψει τον ταλαίπωρο σύγχρονο αστό σε μια αόριστη και θλιβερή μηχανή παραγωγής κενών νοημάτων, ακραίου ανταγωνισμού κι ατομικισμού, προϊόν δηλαδή ψυχοπαθολογίας, όπως εκδηλώνεται πια τόσο φανερά, σε καθημερινή βάση.

               Θα λέγαμε λοιπόν ότι άγγιξε ο λόγος του ομιλούντα μια αιτιοκρατική ανάλυση αυτών που συμβαίνουν (όχι μόνο) στη δικαιοσύνη, θυμίζοντας το σπουδαίο ρόλο του ψυχαναλυτή στην αναζήτηση του πλήρους λόγου, σε αντίθεση με τον κενό λόγο, ο οποίος οδηγεί σε μια αυξανόμενη υποβάθμιση της αναζήτησης επιθυμίας και στόχου και τελικά, στο παρατεταμένο καθεστώς αλλοτρίωσης του ανθρώπου³. Όπως άλλωστε διακρίναμε εύκολα σε πολλούς επόμενους ομιλητές…