Περικοπές και αλλαγή πλεύσης στα ΑΕΙ

Τις τελευταίες μέρες, ενόψει και της ΔΕΘ, το υπουργείο Παιδείας έδωσε στη δημοσιότητα έναν «Προγραμματισμό Αμεσων Προτεραιοτήτων» στον οποίο, ανάμεσα σε άλλα, προαναγγέλλει νέες παρεμβάσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Στον «Προγραμματισμό» αυτόν η Νίκη Κεραμέως μιλάει για: «Αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη. Περαιτέρω αναδιάρθρωση ακαδημαϊκού χάρτη: Στη βάση α) αποτελεσμάτων της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ), β) προτάσεων των ίδιων των ΑΕΙ, γ) εισήγησης της ΕΘΑΑΕ που λαμβάνει υπόψη της και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας».

Στην παραπάνω διατύπωση συμπυκνώνεται και η ουσία της λειτουργίας της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής που ήρθε για να πριμοδοτήσει την αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη, κοντολογίς τον σχεδιασμό για συγχωνεύσεις, μετατροπές και δραστική μείωση των σχολών.

Μιλώντας σε συζήτηση στο πλαίσιο του Thessaloniki Helexpo Forum 2021 με θέμα «Μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, για το παρόν και το μέλλον», η υπουργός Παιδείας, αφού δήλωσε πως έρχονται και νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες για το πλαίσιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης και την αναμόρφωση του ακαδημαϊκού χάρτη, υπερασπίστηκε σθεναρά τη θέσπιση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής χαρακτηρίζοντάς την σημαντική αλλαγή και επαναλαμβάνοντας τα περί θέσπισης «ελάχιστων ακαδημαϊκών προϋποθέσεων», «δρόμων που έχουν προοπτική», τους οποίους δηλώνει πως δείχνει το υπουργείο, σπρώχνοντας στην κατάρτιση τους νέους που αφήνει εκτός της Ανώτατης Εκπαίδευσης και των σχολών της επιλογής τους.

Η πρώτη μεθόδευση του υπουργείου Παιδείας αφορά τη μείωση του αριθμού των εισακτέων με λαιμητόμο τη λεγόμενη Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής και την επαναφορά της Τράπεζας Θεμάτων, εργαλεία τα οποία με τους «κατάλληλους» ελιγμούς στον βαθμό δυσκολίας των θεμάτων μπορούν να δημιουργήσουν εκατόμβες απορριπτόμενων. Η δεύτερη μεθόδευση αφορά την καταδίκη της βιωσιμότητας πολλών περιφερειακών (και όχι μόνον) πανεπιστημιακών τμημάτων με στόχο τη συρρίκνωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την αλλαγή του προσανατολισμού της.

Την αναγκαιότητα του «επανασχεδιασμού» του ακαδημαϊκού χάρτη με τη μέθοδο της «λιποαναρρόφησης» ήρθε σαν από μηχανής - Κεραμέως θεός να την επικαιροποιήσει ο μεγάλος αριθμός κενών θέσεων λόγω της θεσμοθέτησης της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής που αποψιλώνουν περίπου 100 πανεπιστημιακά τμήματα.

Ετσι το ΥΠΑΙΘ νομιμοποιημένα θα σύρει τα «κενά» τμήματα στον «ανακριτικό» φακό της Εθνικής Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση (ΕΘΑΑΕ), η οποία, σαν έτοιμη από καιρό, αναμένεται να εισηγηθεί μείωση των πανεπιστημιακών τμημάτων της χώρας. Είναι εξάλλου γνωστό ότι μέσα στο φθινόπωρο θα έχουμε «ζυμώσεις» μεταξύ της Ν. Κεραμέως και πρυτάνεων για τα τμήματα που «καίγονται» από την ΕΒΕ και τα 37 τμήματα του Γαβρόγλου που κρατιούνται στο «μούσκιο».

Το υπουργείο έχει ζητήσει ήδη από τα ΑΕΙ να καταθέσουν τις προτάσεις αναδιάταξης τμημάτων τους, ενώ η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης θα κάνει τις προτάσεις της σε συνάρτηση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, δηλαδή την ανάγκη προσαρμογής των σχολών, των σπουδών και των τροφίμων των ΑΕΙ στη μεγαλύτερη κερδοφορία των επιχειρήσεων.

Η «αναδιάρθρωση» made by Κεραμέως εκτός από λουκέτα και συγχωνεύσεις σημαίνει και δημιουργία τμημάτων δύο ταχυτήτων. Να τι προβλέπει το Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2021: «Στο πλαίσιο διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, δημιουργούνται προγράμματα σπουδών τριετούς διάρκειας, με προσανατολισμό στις εφαρμογές των επιστημών και της τεχνολογίας και στην ενίσχυση του θεσμού της πρακτικής άσκησης». Είναι φανερό ότι σε αυτήν την κατηγορία θα ενταχθούν σταδιακά τμήματα που δεν θα έχουν φοιτητές, εξαιτίας της θεσμοθέτησης της κατώτατης βάσης εισαγωγής.

Αν όμως η συρρίκνωση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και η δημιουργία σχολών διαφορετικών ταχυτήτων είναι η μία έγνοια του ΥΠΑΙΘ, η άλλη είναι η «αναμόρφωση» των πανεπιστημιακών σπουδών. Και το βασικό εργαλείο για την αναμόρφωση των Πανεπιστημίων, των τμημάτων και των σχολών είναι η αξιολόγηση και η σύνδεσή τους με τη χρηματοδότηση.

Η κατεύθυνση είναι η εξής: Από νομικής πλευράς τα Πανεπιστήμια παραμένουν δημόσια. Ωστόσο οι αποφάσεις για το τι διδάσκεται, πότε διδάσκεται, το περιεχόμενο των πτυχίων, την έρευνα κ.λπ. λαμβάνονται στο πλαίσιο της ζήτησης και της προσφοράς, οι οποίες μετριούνται στη βάση των λογιστικών μονάδων που συνδέονται με το σύστημα αξιολόγησης.

Ακριβώς με όχημα τον μηχανισμό της λεγόμενης αξιολόγησης και βάσει αυτής διά της στοχευμένης χρηματοδότησής τους τα Πανεπιστήμια εκβιάζονται να δημιουργήσουν πεδία ζήτησης των «υπηρεσιών» τους, εργαλειοποιώντας πλήρως τη διδασκαλία και την έρευνα. Να προωθήσουν τις «πωλήσεις» των υπηρεσιών αυτών υποτασσόμενα στις εκάστοτε εκτιμήσεις για τις ανάγκες της αγοράς, να μετατοπίσουν τη μέριμνα των προγραμμάτων σπουδών προς τις απαιτήσεις της κατάρτισης και πολύ σύντομα να ορίσουν δίδακτρα.

Το επόμενο χρονικό διάστημα με σημαία τις εύηχες λέξεις και φράσεις «αξιολόγηση - κοινωνική λογοδοσία», «αυτοτέλεια - αυτονομία», «σύνδεση με την οικονομία και την κοινωνία», η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, λίγο καιρό μετά την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, πιστή στη συνταγή Μακιαβέλι (όλα τα χτυπήματα μαζί για να ζαλιστεί ο αντίπαλος) είναι έτοιμη να ολοκληρώσει τον νέο της στόχο.

Στο πλαίσιο αυτό η ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκτός από την ύπαρξη ιδιωτικών Πανεπιστημίων, περιλαμβάνει και την «επιχειρηματοποίηση» του δημόσιου Πανεπιστημίου το οποίο, σύμφωνα µε την κυρίαρχη ανάγνωση, προκειμένου να επιβιώσει στις νέες ανταγωνιστικές συνθήκες θα πρέπει να λειτουργήσει µε όρους ιδιωτικής επιχείρησης, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει πρόβλημα επιβίωσης.