Ο δικομματισμός έφερε τα μνημόνια

Σε προηγούμενο άρθρο μου στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (βλέπε φύλλο της 12.12.14) είχα επισημάνει ότι οι ζώντες πρωθυπουργοί της χώρας αγνοούν τη λέξη συγγνώμη. Κανένας δεν έχει ζητήσει συγγνώμη για τον γκρεμό στον οποίο οδήγησαν τη χώρα και για τη δυστυχία που βιώνει σήμερα ένα μεγάλο τμήμα του λαού εξαιτίας της πολιτικής που εφάρμοσαν τα χρόνια στα οποία είχαν την ευθύνη διακυβέρνησής της. Ολοι υπερασπίζονται την πολιτική τους και επιρρίπτουν την ευθύνη για το σημερινό χάος στον ή στους προκατόχους τους.

Πρόσφατα, ο πρωθυπουργός που υπέγραψε το 2010 και εφάρμοσε το πρώτο Μνημόνιο δήλωσε ότι «η κρίση έφερε τα μνημόνια και όχι τα μνημόνια την κρίση». Πρόκειται για ένα ακόμα δείγμα της παντελούς έλλειψης συναίσθησης ευθύνης ενός πρώην πρωθυπουργού της χώρας. Ποια είναι, όμως, η πραγματικότητα;

Τα όσα συμβαίνουν μετά τις εκλογές της 25.1.15 δείχνουν ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα είναι βασικά η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, δηλαδή η πληρωμή των δόσεων (χρεολυσίων) και των τόκων των δανείων που συνήψαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Στοιχεία για τα δάνεια αυτά σε ευρώ δεν υπάρχουν πριν από το 1995 στη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε., της Eurostat. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία το δημόσιο χρέος της χώρας ανερχόταν:

• Το 1995 σε 95.013 εκατ. ευρώ, σ’ αυτό το ποσό είχε φτάσει από τον μέχρι τότε δανεισμό του κράτους, με ευθύνη, βασικά, των κυβερνήσεων Ν.Δ. (1974-1981 και 1990-93) και ΠΑΣΟΚ (1981-1989 και 1993-1995) (ένα μικρό μέρος του οφείλεται και στη χούντα).
• Το 2004, μετά από 9 χρόνια κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, έφτασε τα 183.157 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 92,8% ή κατά 10,3% τον χρόνο.
• Το 2009, μετά από 5 χρόνια κυβερνήσεων της Ν.Δ., έφτασε τα 301.002 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας παραπέρα αύξηση κατά 64,3% ή 12,9% τον χρόνο.

Βασικά, η αδυναμία εξυπηρέτησης του δυσθεώρητου αυτού δημόσιου χρέους, «επικουρούμενη» από τις ανεπίτρεπτες πράξεις και παραλείψεις τους πρώτους μήνες ανάληψης της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ μετά τις εκλογές του 2009, ήταν η αιτία για την υπογραφή και εφαρμογή των μνημονίων από τις κυβερνήσεις του δικομματισμού ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., κόμματα που έχουν το θράσος να ισχυρίζονται ότι «έσωσαν» (!) τη χώρα από την καταστροφή, τα σπέρματα της οποίας έσπειραν και καλλιέργησαν τα ίδια επί 37 ολόκληρα χρόνια!

Τα Μνημόνια, όμως, που υπέγραψαν και εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., δεν έλυσαν το πρόβλημα του δημόσιου χρέους, δεδομένου ότι σήμερα ξεπερνά τα 320.000 εκατ. ευρώ, παρά το διαβόητο PSI που μετέτρεψε σε προβληματικές τις 4 μεγάλες τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία και ΝΠΔΔ με το «κούρεμα» των ομολόγων που κατείχαν.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, τα μέτρα των μνημονίων προκάλεσαν μια πρωτοφανή -σε παγκόσμιο επίπεδο- για καιρό ειρήνης καθίζηση του ΑΕΠ της χώρας σε σταθερές τιμές (-21,3% το 2013 σε σχέση με το 2009) και την ανθρωπιστική κρίση. Η μεγάλη αυτή μείωση του ΑΕΠ είναι τριπλάσια εκείνης που σημειώθηκε στη χώρα μας (-6,4%) εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Μείωση, όμως, του ΑΕΠ σημειώθηκε το 2009 και στα 15 κράτη-παλαιά μέλη της Ε.Ε. Τα 10, ωστόσο, από αυτά, στα οποία δεν επιβλήθηκε Μνημόνιο, τόσο λόγω του χαμηλότερου δημόσιου χρέους και της δομής των οικονομιών τους όσο και της πολιτικής που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις τους στο διάστημα της τετραετίας 2010-2013, ανέκαμψαν και το ΑΕΠ τους σε σταθερές τιμές αυξήθηκε σε σχέση με το χαμηλό επίπεδο στο οποίο μειώθηκε το 2009. Η αύξηση αυτή κυμάνθηκε από 12,5% στη Σουηδία και 8,7% στη Γερμανία μέχρι 0,4% στην Ολλανδία. Μικρή ανάκαμψη (0,9%) σημειώθηκε και στην Ιρλανδία στην οποία επιβλήθηκε Μνημόνιο.

Εκτός από την Ελλάδα, μείωση του ΑΕΠ το 2013 σε σχέση με το 2009 σημειώθηκε και σε 3 άλλα κράτη. Πρόκειται για την Ιταλία (-2,1%), την Ισπανία (-3,0%) και την Πορτογαλία (-4,0%) στην οποία επιβλήθηκε Μνημόνιο. Πρόκειται, όμως, για πολύ μικρότερες μειώσεις σε σχέση με το -21,3% της χώρας μας.

Η μεγάλη αυτή διαφορά μείωσης του ΑΕΠ ανάμεσα στη χώρα μας και στα άλλα τρία νότια κράτη της Ε.Ε., εκτός από τα μέτρα των μνημονίων, οφείλεται στην πολιτική που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις του δικομματισμού επί 40 συναπτά έτη. Μια πολιτική που δεν αξιοποίησε τους εθνικούς πόρους και τους πόρους των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων, των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης και του ΕΣΠΑ καθώς και εκείνους των δανείων, για να εκσυγχρονίσει και να καταστήσει διεθνώς ανταγωνιστικούς και τους τρεις τομείς της ελληνικής οικονομίας. Μια πολιτική που άφησε μια παραγωγικά αδύναμη χώρα ανίκανη να ανακάμψει.

*πρώην αντιπροέδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ