Συναντήσεις των εγκλείστων

Ο εγκλεισμός, δηλαδή ο περιορισμός σε κλειστό χώρο, η φυλάκιση, η κάθειρξη, η κατ’ οίκον κράτηση είναι καταστάσεις ξένες προς την ανθρώπινη φύση, γι’ αυτό και προκαλούν την απέχθεια του ελεύθερου φρονήματος.

Χρησιμοποιήθηκε ως ποινή σωφρονισμού, αμέσως μετά την ποινή του θανάτου, για τους διαπράττοντες εγκλήματα ή δήθεν εγκλήματα αλλά και για όσους συγκρούστηκαν με μεγάλη γκάμα εξουσιών.

Ακόμη και η λεγόμενη φιλελεύθερη δημοκρατία χαράζει τα όρια, η υπέρβαση των οποίων θέτει σε «κίνδυνο» την πολιτειακή «σταθερότητα» και ενδεχομένως την πολιτειακή ύπαρξη, οπότε και συνεπάγεται τουλάχιστον ποινές εγκλεισμού. Εκτός από τον ετεροπεριορισμό, υπάρχει βεβαίως και ο αυτοπεριορισμός, συνήθως αποτέλεσμα ψυχικής ή πνευματικής ή άλλης νόσου.

Η κατάσταση του παρόντος ετεροπεριορισμού των συνανθρώπων μας λόγω της πανδημίας συγκροτεί το λυκόφως μιας τραγωδίας. Γιατί και το εκτός του κλειστού χώρου περιβάλλον, δηλαδή ο εξωτερικός χώρος «κίνησης», συγκροτεί στην πραγματικότητα χώρο απομόνωσης, αφού ελάχιστοι σε περιτριγυρίζουν, πάντα έντρομοι και πάντα αποκρινόμενοι.

Και τώρα στις συναντήσεις

Οι έγκλειστοι συναντούν κάθε μέρα και κάθε στιγμή τον φόβο από διατεταγμένους ανθρώπους κυρίως στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Ο φόβος αυτός εκ των βασικών χαρακτηριστικών του υπερβαίνει τα όρια της αναγκαίας «ενημέρωσης» για τους κινδύνους της πανδημίας και αποβλέπει στη μόνιμη μετεγκατάστασή του στην ψυχοσύνθεση και την πνευματικότητα των ανθρώπων.

Ως ιστορικώς γνωστόν ο φόβος υπήρξε το πιο αποτελεσματικό εργαλείο επιβολής στα χέρια κάθε εξουσίας. Ο φοβισμένος, σε προκαταρκτικό στάδιο παρέμβασης και βίας στη σκέψη (βλέπε προπαγάνδα), άνθρωπος είναι «έτοιμος» να αποδεχθεί και να υποστεί τα πάντα. Χρειάζεται μεγάλο σωματικό, ηθικό, ψυχικό και πνευματικό σθένος για να απελευθερωθεί και να αντισταθεί κάποιος.

Αυτές οι σκέψεις για την άρνηση υποταγής μάς οδηγούν και σε άλλες, πιο ενδιαφέρουσες αυτήν τη φορά, συναντήσεις που είχαν οι έγκλειστοι κατά την πρόσφατη ζοφερή χρονική περίοδο.

Συνάντησαν, λοιπόν, τον Μανώλη Γλέζο στο διάβα του από τη ζωή στην αθανασία και το πάνθεον των ηρώων.

Ασφαλώς μέσα στους τέσσερις τοίχους οι λίγοι θα συζήτησαν και θα προβληματίστηκαν για το θάρρος, την τόλμη και την αφοβία δύο νέων ανθρώπων (Γλέζος - Σάντας) να επιφέρουν το πρώτο ρήγμα στην «αυτοκρατορία» του τρόμου, που σκέπαζε τότε όλη την Ευρώπη, εκτός της Αγγλίας. Και αυτό, πριν γιγαντωθεί το ΕΑΜικό αντιστασιακό κίνημα.

Κάποιοι έγραψαν ότι ο Γλέζος μετά την Αντίσταση δεν βρέθηκε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Ενώ εάν συμμετείχες στη λευκή τρομοκρατία μετά τη Βάρκιζα, στις εκτελέσεις μετά από αποφάσεις στρατοδικείων, στο απολυταρχικό πολιτικό σύστημα μετά τον Εμφύλιο, στην εξωτερική και εσωτερική στρατοκρατία μετά τον Απρίλιο του 1967 και στη μνημονιακή αποκαθήλωση των αδύναμων πολιτών, ήσουν με τη σωστή πλευρά.

Οι έγκλειστοι συνάντησαν και το αποχαιρετιστήριο κείμενο του Αλέξη Τσίπρα, το οποίο καταλήγει ως εξής: «Η μεγάλη περιπέτεια του Μανώλη Γλέζου και της Αριστεράς άλλωστε συνεχίζεται. Και θα συνεχίζεται όσο η ανθρωπότητα έχει ανάγκη τις ιδέες της πλήρους ελευθερίας της από κάθε είδους δεσμά». Δεσμά, ας μου επιτραπεί η ερμηνεία του όρου, εξουσιαστικά, οικονομικά, ταξικά αλλά και δεσμά που προκύπτουν από τον κοινωνικό συντηρητισμό και τις συνακόλουθες κοινωνικές συμβάσεις, που εγκλωβίζουν τον άνθρωπο και τον οδηγούν πολλές φορές στην απελπισία.

Οι έγκλειστοι όμως συνάντησαν επετειακά και τον Νίκο Μπελογιάννη.

Ο Μπελογιάννης καταδικάστηκε δύο φορές σε θάνατο και τελικά εκτελέστηκε, μαζί με τους συναγωνιστές του, υπό τον εμμονικό ανενδοτισμό Αμερικανών και ανακτόρων απέναντι σε μια πολιορκημένη και υποχωρητική κυβέρνηση Πλαστήρα.

Καταδικάστηκε ως κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ. Ολα τα άλλα αποτέλεσαν νομική ψευδολογία του δικαστικού και νομοθετικού συστήματος. Ιστορικά απολύτως αληθινό. Δηλαδή το εκτός νόμου ΚΚΕ εξακολουθούσε να αποτελεί το φόβητρο κάθε είδους κατεστημένης αντίληψης.

Πολλοί έγκλειστοι που αγοράζουν και διαβάζουν την «Εφ.Συν.» θα συνάντησαν και το βιβλίο «Ανωνύμου του Ελληνος, Ελληνική Νομαρχία ήτοι Λόγος περί Ελευθερίας» με πρόλογο του Νίκου Μπελογιάννη.

Ο Μπελογιάννης αναφέρεται, μεταξύ άλλων, και στα αίτια που συντηρούσαν την οθωμανική σκλαβιά, όπως αυτά περιγράφονται στο κείμενο του βιβλίου. Παρακαλώ την προσοχή σας: τα δεσμά της Ελλάδας, η εκμετάλλευση της αγροτιάς κ.λπ., το αμαθές ιερατείον, οι πλούσιοι, η ομίχλη της τυραννίας, η θαυματοκαπηλεία, η λειψανοκαπηλεία, η συναλλαγή.

Καλή δύναμη στους εντός.

* ομότιμος καθηγητής, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου