Η κατ’ αρχήν συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας, Βρετανίας, Γαλλίας, Κίνας, Γερμανίας -των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ συν τη Γερμανία- και του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα του τελευταίου είναι μια συμφωνία η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί ούτε έχει υπογραφεί από τα μέρη.
Στην πραγματικότητα μόνον όσο θα διαρκεί η συμφωνία θα μπορεί να σταματήσει την κατασκευή ενός ατομικού όπλου. Εάν ακυρωθεί, το Ιράν διαθέτει την τεχνογνωσία να συνεχίσει την ανάπτυξη του προγράμματός του.
Η συμφωνία αυτή είναι μια ουσιαστική πρωτοβουλία του προέδρου Ομπάμα, ο οποίος επέμενε σε αυτή την πολιτική παρά τις περί του αντιθέτου θέσεις του Ισραήλ, της Σαουδικής Αραβίας και του αμερικανικού Κογκρέσου, το οποίο επηρεάζεται άμεσα και καθοριστικά από το ισραηλινό λόμπι.
Οι ΗΠΑ βγαίνουν κερδισμένες. Σταματούν το πυρηνικό πρόγραμμα δίχως στρατιωτική επέμβαση και επανέρχονται στη διπλωματική οδό για την επίλυση δύσκολων γεωπολιτικών προβλημάτων, όπως του Ιράν. Και πράγματι, η επιμονή του Ομπάμα να πετύχει μια συμφωνία αντί ενός πολέμου υποδηλώνει μια γεωπολιτική στροφή των ΗΠΑ με νέες προτεραιότητες για την περιοχή.
Η Τεχεράνη βγαίνει κερδισμένη και, όπως δήλωσε ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης αγιατολάχ Χαμενεΐ: «Για το Ιράν αρχίζει μια καινούργια σχέση με τις ΗΠΑ, αλλά και με τον κόσμο». Οι οικονομικές κυρώσεις πολλών ετών, πρώτα από τον ΟΗΕ και στη συνέχεια από ΗΠΑ και Ε.Ε., καθώς και η χρηματοδότηση του πολέμου στη Συρία και της Χεζμπολάχ στον Λίβανο έχουν γονατίσει οικονομικά το Ιράν.
Το κερασάκι στην τούρτα των οικονομικών προβλημάτων μπήκε όταν η τιμή του πετρελαίου κατέρρευσε στα 50 δολάρια το βαρέλι.
Η Τεχεράνη κινδύνευε με οικονομική ασφυξία και εσωτερική κοινωνική έκρηξη. Γι' αυτό τον λόγο ο Χαμενεΐ ζήτησε να αρθούν οι κυρώσεις την ίδια μέρα με την υπογραφή της συμφωνίας.
Κερδισμένη είναι και η Ρωσία, η οποία εξαρχής επιδίωκε μια συμφωνία αντί για τη σύγκρουση, την οποία προετοίμαζαν τα γεράκια του Ισραήλ και του Κογκρέσου. Το ίδιο ισχύει και για την Κίνα, η οποία μπορεί να συνεχίσει τις επενδύσεις της στο Ιράν. Ηδη ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Ιράν-Πακιστάν.
Οι χαμένοι είναι οι Σαουδάραβες, τα σεϊχάτα του Κόλπου, το Ισραήλ, αλλά και η Τουρκία. Για τους Αραβες, η αντιπαλότητά τους με την Τεχεράνη εκφράζεται ως η μακρόχρονη διένεξη σουνιτών και σιιτών.
Σε όλες τις αραβικές χώρες, κατά πλειοψηφία σουνιτικές, υπάρχει μια μειοψηφία σιιτών οι οποίοι βρίσκονται από αιώνες υπό διωγμό και δίχως εκπροσώπηση. Η επιστροφή του Ιράν, της μόνης σιιτικής μουσουλμανικής χώρας, στο διεθνές σκηνικό επιτρέπει στους σιίτες να αποκτήσουν έναν υποστηρικτή στις διεκδικήσεις των δικαιωμάτων τους.
Η Σαουδική Αραβία και ο αραβικός κόσμος γενικότερα δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι τη συμφωνία και τη θεωρούν αμερικανική προδοσία. Ο αραβικός Τύπος είναι σχεδόν περιδεής και με δηλητηριώδη άρθρα κατά των ΗΠΑ.
Για το Ισραήλ και ειδικά για τον πρωθυπουργό Νετανιάχου, η συμφωνία είναι απαράδεκτη. Το Ισραήλ έχει δηλώσει πως το Ιράν είναι υπαρξιακή απειλή γι' αυτό. Στην πραγματικότητα το Ισραήλ έχει κάθε λόγο να ανησυχεί όχι για έναν πυρηνικό πόλεμο με το Ιράν, αλλά για την απώλεια της απόλυτης υπεροχής που του προσδίδει η κατοχή πυρηνικών όπλων έναντι των πιθανών ή πραγματικών αντιπάλων του στην περιοχή. Ενα Ιράν με ατομικές βόμβες θα αποκτήσει βαρύνουσα επιρροή στην περιοχή και θα περιορίσει το μονοπώλιο της γεωπολιτικής ισχύος του Ισραήλ.
Για την Τουρκία, όπου ο πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε πρόσφατα πως τον ανησυχεί η προσπάθεια της Τεχεράνης για ηγεμονία στην περιοχή, η αποδοχή του Ιράν από τη διεθνή κοινότητα δημιουργεί ένα νέο δυνητικό αντίβαρο στην προσπάθεια της Τουρκίας να ηγεμονεύσει στην περιοχή ως η μόνη μουσουλμανική υπερδύναμη στον τεχνολογικό, παραγωγικό αλλά και στον στρατιωτικό τομέα.
Αλλά η Τουρκία μπορεί να παρηγορηθεί με το ότι το άνοιγμα της οικονομίας της Τεχεράνης θα αποφέρει πολλαπλά οικονομικά οφέλη στην ίδια. Αυτή η προοπτική θα λειάνει το έδαφος για καλές σχέσεις των δύο χωρών, έστω και αν στην πραγματικότητα είναι αντίπαλες.
Πιθανώς ένας από τους χαμένους να είναι ο Ασαντ της Συρίας, εάν η Τεχεράνη αποδεχθεί πως ήρθε η ώρα να αλλάξει το καθεστώς της Δαμασκού με πιθανούς διαδόχους κάποιους μη πλήρως ελεγχόμενους από το Ριάντ. Η ειρήνευση με το Ιράν, εάν επιτευχθεί, θα έχει αντίκτυπο στις χώρες της Κεντρικής Ασίας και κυρίως στο Αφγανιστάν. Το ίδιο και στο Πακιστάν, το οποίο έχει μια σημαντική μειονότητα σιιτών.
Για την Ελλάδα, η συμφωνία είναι θετική από οικονομικής πλευράς, γιατί μας επιτρέπει απρόσκοπτες εμπορικές συναλλαγές, κυρίως εξαγωγές, καθώς και την πιθανότητα διμερών επενδυτικών σχεδιασμών. Από την άλλη, εάν η διένεξη σουνιτών-σιιτών ενταθεί, οι χώρες της περιοχής και μαζί και η Ελλάδα θα πρέπει να πάρουν δύσκολες αποφάσεις για τις σχέσεις τους με τους διάφορους παίκτες της περιοχής και ιδιαίτερα με τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν και την Τουρκία. Γεωπολιτικά ζούμε μια πολύ ενδιαφέρουσα εποχή.
* Συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας