Δεν έχουν περάσει παρά λίγες μόνο ημέρες από τη δημοσίευση των αποφάσεων του ΣτΕ 1880-1891/2019, που έκριναν αντισυνταγματικές ορισμένες από τις διατάξεις του ν.4387/2016, γνωστού και ως «νόμου Κατρούγκαλου».
Η νέα κυβέρνηση της Ν.Δ., που προέκυψε μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου, έσπευσε μέσω του αρμόδιου υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών υποθέσεων, κ. Βρούτση, να πανηγυρίσει για την υποτιθέμενη κατάρρευση του νομοθετήματος και ετοιμάζεται να φέρει στη Βουλή, στις αρχές του 2020, ακόμα μια «νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση».
Αρχικά οφείλουμε να παραδεχτούμε πως είναι παράδοξο που αντί η Ν.Δ. να απολογηθεί για το γεγονός ότι το 2012 με τις διατάξεις των νόμων 4051/2012 και κυρίως, 4093/2012 (ο δεύτερος νόμος, επί υπουργίας του… νυν υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων!) «παραβίασε» το Σύνταγμα της χώρας, έρχεται ως τιμητής και εγκαλεί την απελθούσα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για τον ίδιο ακριβώς λόγο!
Επειτα, φαίνεται πως, είτε ηθελημένα είτε όχι, η Ν.Δ. αγνοεί ότι οι αποφάσεις του ΣτΕ «θωράκισαν» τον συγκεκριμένο νόμο ακόμα περισσότερο και πρακτικά τον ισχυροποίησαν:
Δεν είναι μόνο ότι κρίθηκε νόμιμη και συνταγματική η συγκρότηση του ΕΦΚΑ, που συνεπάγεται, για όσους δεν γνωρίζουν, τη νομιμοποίηση της αναλογίας εισφορών και παροχών, την ενίσχυση της ανταποδοτικότητας του συστήματος, την ένταξη των δημόσιων υπαλλήλων στον νέο φορέα κ.ά., δηλαδή δομικές αλλαγές της κοινωνικής ασφάλισης. Κυρίως είναι ότι κρίθηκε νόμιμος ο επανυπολογισμός των συντάξεων με χρονικό σημείο αναφοράς την 31.12.2014.
Οι αλλαγές στα ποσοστά αναπλήρωσης, στις επικουρικές και στο ποσοστό εισφοροδότησης, συνιστούν παραμετρικά ζητήματα, που η Ν.Δ. θα τα μεταβάλει, χωρίς όμως να πειράξει τον πυρήνα του νόμου.
Ξέρει πολύ καλά ο ίδιος ο αρμόδιος υπουργός ποια ήταν η καρδιά του προβλήματος. Με οριακή πλειοψηφία (13 υπέρ - 12 κατά) κρίθηκε συνταγματικός ο επανυπολογισμός των συντάξεων. Αν αυτό δεν είχε συμβεί, η κυβέρνηση θα έπρεπε να επιστρέψει στους συνταξιούχους αρκετά δισ. ευρώ, ενεργοποιώντας μια δημοσιονομική βόμβα. Για τον λόγο αυτό φυσικά και το υπουργείο Εργασίας δεν κάνει καμία νύξη σε σχέση με το συγκεκριμένο σκεπτικό της απόφασης, παρά μόνο βιάστηκε ο αρμόδιος υπουργός μαζί με τον υφυπουργό του να κλείσουν άρον άρον το θέμα των αναδρομικών πρόωρα.
Δυστυχώς γι’ αυτούς, ευτυχώς όμως για τους συνταξιούχους, τα διοικητικά πρωτοδικεία της χώρας εκδίδουν καθημερινά αποφάσεις δίνοντας στους τελευταίους αναδρομικά ποσά, που εκτείνονται πολύ πέρα από την ψήφιση του «νόμου Κατρούγκαλου» (βλ. την ΔΠΑ 15769/2019 κ.λπ.).
Μένει να δούμε αν οι αποφάσεις αυτές συνιστούν ένα «αντάρτικο» των «κατώτερων» δικαστών όχι τόσο προς τους… βιαστικούς υπουργούς, αλλά προς τους ανώτατους δικαστές, οι οποίοι στην επίμαχη απόφαση, ΣτΕ Ολ. 1890/2019, έκριναν ότι… «ο νομοθέτης επιρρίπτει το βάρος του στόχου εξασφαλίσεως της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος όχι μόνον στους ασφαλισμένους και στους νέους συνταξιούχους, αλλά και στους παλαιούς συνταξιούχους, επιφέροντας με τον τρόπο αυτό -ουσιαστικά- νέες περικοπές στις συγκεκριμένες συντάξεις, κύριες και επικουρικές, αντίστοιχες σε ύψος προς εκείνες που είχαν επέλθει με τους ν. 4051/2012 και 4093/2012 και είχαν κριθεί, κατά τα ανωτέρω, αντισυνταγματικές, υλοποιώντας, παράλληλα, τη δέσμευση που η Ελληνική Κυβέρνηση ανέλαβε στο πλαίσιο του Μνημονίου του ΕΜΣ για υιοθέτηση πολιτικών που αντισταθμίζουν τις δημοσιονομικές επιπτώσεις της ως άνω αποφάσεως».
Η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε επίσης πως… «ο επανυπολογισμός των συντάξεων των ήδη συνταξιούχων, ώστε να επωμισθούν και αυτοί και όχι μόνον οι νέοι συνταξιούχοι και οι νυν ασφαλισμένοι το βάρος της επιχειρούμενης μεταρρυθμίσεως, για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης και διαγενεακής ισότητας και αλληλεγγύης δεδομένου ότι και αυτοί ωφελούνται εξ ίσου από την επιδιωκόμενη, με την επιχειρούμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, διασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος, τη διατήρηση δηλαδή της ικανότητάς του να χορηγεί συντάξεις στους υφιστάμενους και στους μελλοντικούς συνταξιούχους».
Τέλος, πραγματοποιώντας μια εξαιρετικά επικίνδυνη για την ασφάλεια δικαίου σκέψη και παραβιάζοντας κατά την άποψή μας την ένσταση δεδικασμένου για ό,τι είχε ήδη κριθεί αντισυνταγματικό το 2015, είπε πως … «ο νομοθέτης δεν εκωλύετο από τις 2287-2288/2015 αποφάσεις της Ολομελείας να προβεί σε νέες ρυθμίσεις ως προς το ύψος των συντάξεων ή ακόμη και να επαναθεσπίσει τις κριθείσες ως αντισυνταγματικές περικοπές, εφόσον ελάμβανε υπόψη τα κριτήρια και ικανοποιούσε τις απαιτήσεις που έθεσε με τις ανωτέρω αποφάσεις του το Δικαστήριο κατόπιν ερμηνείας των μνημονευθεισών συνταγματικών διατάξεων, είτε, ακόμη, διατηρώντας τη σχετική προς τούτο ευχέρειά του, να προβεί στη θέσπιση νέου ασφαλιστικού συστήματος, στο πλαίσιο του οποίου, εφόσον επέλεγε να υιοθετήσει εκ νέου τις ανωτέρω κριθείσες ως αντισυνταγματικές περικοπές των συντάξεων κατά τον επανυπολογισμό της συντάξεως των παλαιών συνταξιούχων, όπως και έπραξε, υπεχρεούτο να αιτιολογήσει ειδικώς τον λόγο για τον οποίο ήταν τούτο αναγκαίο ενόψει της επιχειρούμενης συνολικής μεταρρυθμίσεως του συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως».
Και ενώ θα περίμενε κανείς ο νομικός κόσμος της χώρας να βγει στα κεραμίδια (άραγε πώς τοποθετούνται οι δικηγορικοί σύλλογοι, οι ενώσεις δικαστών, οι ακαδημαϊκοί κύκλοι;), επικρατεί μια εκκωφαντική σιωπή…
Μόνη αχτίδα φωτός μερικές αποφάσεις διοικητικών πρωτοδικείων, που παρόλο που έχουν εκδοθεί οι αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ εδώ και δύο μήνες περίπου, συνειδητά και ανεξάρτητα, όπως ορίζει το Σύνταγμα, «φυλάνε Θερμοπύλες».
Το ΣτΕ κατά την άποψή μας έκανε για άλλη μια φορά χρήση του «έκτακτου δικαίου της ανάγκης», που τόσο πολύ έπληξε τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα στη χώρα την τελευταία μνημονιακή δεκαετία. Είναι χαρακτηριστικά τα όσα έγραφε σε υπόμνημά του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους κατά την υπεράσπιση της συνταγματικότητας του «πρώτου μνημονίου» (ν.3845/2010):
«Τα οικονομικά μέτρα που ελήφθησαν αποτελούν ρυθμίσεις έντονου δημοσίου συμφέροντος, ο προσωρινός περιορισμός δικαιωμάτων περιουσιακού ή ασφαλιστικού χαρακτήρα είναι περιορισμοί αναγκαίοι και επιβαλλόμενοι από τις συνθήκες και τη δημοσιονομική κατάσταση προκειμένου να διασφαλισθεί η διατήρηση των δικαιωμάτων αυτών και η σταδιακή βελτίωσή τους μόλις αναταχθεί η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας».
Η λήξη της επιτροπείας λοιπόν επιβάλλει να θεραπευτούν οι ανοιχτές πληγές, τόσο στην κοινωνία όσο και στον νομικό μας πολιτισμό. Είναι ανάγκη δικαστικές αποφάσεις όπως η ανωτέρω (ΣτΕ 1890/2019) να ανατραπούν άμεσα και να επανέλθουμε στην όποια νομική ομαλότητα του παρελθόντος. Διαφορετικά, υπάρχει ο κίνδυνος η νομική κατηφόρα να συνεχιστεί και να καταλήξουμε ενόψει και της συνταγματικής αναθεώρησης να… «συνταγματοποιήσουμε τα μνημόνια».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας