Η πολιτική και ο αθλητισμός ως βασικοί κοινωνικοί θεσμοί έχουν σημαντική επίδραση στους πολίτες αφού μέσω των λειτουργιών και δραστηριοτήτων τους διαμορφώνουν πρότυπα ατομικά και συλλογικά. Πρότυπα ισχύος και αδυναμιών, ηθικής ή και ανηθικότητας ως αποτέλεσμα της έντονης συναισθηματικής επίδρασης που έχουν στους πολίτες – αθλητές/φιλάθλους/οπαδούς.
Ο αθλητισμός μέσω του αγώνα δημιουργεί το πρότυπο της επιβολής του ισχυρότερου έναντι του ασθενέστερου, πολλές φορές με ανισότητα που παραπέμπει στην «εξουσία» της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας.
Ετσι, η πρώτη διάσταση προτύπου που διαμορφώνεται από τον αθλητισμό είναι να οριοθετήσει την αποδοχή της ισχύος από τους ανώτερους προς τους κατώτερους, στις μεσαίες και χαμηλές κοινωνικές στρωματώσεις, ανεξάρτητα εάν αυτό συμβαίνει μεταξύ αθλητών ή ομάδων.
Αυτή η μορφή προτύπου μεταφέρεται στις κοινωνικές ομάδες με κάθε τρόπο, καταλύοντας κανόνες και λογικές ισότητας και ισοπολιτείας, αφού οι πολιτικοί και αθλητικοί εμπλεκόμενοι στις δομές και λειτουργίες του αθλητισμού το προβάλλουν μέσω των αθλητικών αγώνων καθημερινά.
Μια δεύτερη διάσταση προτύπου που ο αθλητισμός διαμορφώνει στην κοινωνία είναι εκείνο της κοινωνικοποίησης ως στοιχείο μιμητικής αγωγής που πρέπει να λαμβάνουν οι νέες γενιές, έτσι ώστε να έχουν ευκολότερη κοινωνική ενσωμάτωση στη συνέχεια της ζωής τους ως πολίτες.
Αυτό το πρότυπο δείχνει την πολιτική διάσταση της άνευ όρων αποδοχής κάθε αθλητικού αποτελέσματος, ανεξάρτητα από τη διεξαγωγή του αγώνα και από τη δυνατότητα διεκδίκησης κάτι διαφορετικού από αυτό που η δομική αναφορά της λειτουργίας του αθλητισμού επιτρέπει.
Ετσι η λογική της κοινωνικοποίησης πολιτικά περνάει στο φαντασιακό υποσυνείδητο των νέων πολιτών -αθλητών/φιλάθλων/οπαδών- ως μια αποδεκτή αναγκαιότητα προσαρμογής σε δεδομένα που καθορίζονται από κοινωνικές λειτουργίες, όπως είναι οι αθλητικοί αγώνες, και όχι από τις προσωπικές δυνατότητες και ικανότητες των αθλητών.
Η κοινωνικοποίηση μέσω του αθλητισμού για τους πολίτες -αθλητές/φιλάθλους/οπαδούς- είναι το σημαντικότερο στοιχείο που ενδιαφέρει τους πολιτικούς και αθλητικούς εμπλεκόμενους παράγοντες, δεδομένου ότι μέσω αυτής της διεργασίας επιτυγχάνεται η δημιουργία της συλλογικής ταυτότητας του ελεγχόμενου πολίτη.
Η διαμόρφωση τέτοιου προτύπου ταυτότητας πολίτη –αθλητή/φιλάθλου/οπαδού- μέσω του αθλητισμού είναι το ζητούμενο, αφού στις δράσεις του μεταφέρονται εκτονωτικά οι κάθε είδους κοινωνικές εντάσεις των πολιτών.
Μια τρίτη διάσταση προτύπου που έχει στη λανθάνουσα μορφή του ο αθλητισμός είναι αυτή της ψυχαγωγίας-αναψυχής που βιώνεται κυρίως παθητικά μέσα από την τεχνολογία, κάτι όμως που δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να τη λαμβάνουν ως ικανοποιητική κάλυψη και απόλαυση του ελεύθερου χρόνου τους.
Η τέταρτη διάσταση προτύπου για τους πολίτες είναι η οικονομική, δηλαδή ως καταναλωτές προϊόντων, αφού τόσο μέσω των διαφημίσεων όσο και μέσω των στοιχημάτων δημιουργείται μια αμφίδρομη σχέση οικονομικής συναλλαγής που είναι και το σημαντικότερο κοινωνικό γεγονός του σύγχρονου αθλητισμού.
Τελικά η επίδραση του αθλητισμού στους πολίτες θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως θετική αναφορά διαμόρφωσης προτύπου πολίτη. Αυτό θα ήταν κάτι χρήσιμο στην καθημερινότητα της διαχείρισής του ως άμεσα εμπλεκόμενου μέλους στις σύγχρονες δημοκρατίες;
Ερώτημα που θα απαντιόταν φυσικά με συγκεκριμένη πρόταση τόσο για τον τρόπο της δομικής και λειτουργικής επίδρασης του αθλητισμού όσο και για την ωφελιμότητα των πολιτών στη διττή αναφορά της κοινωνικοποίησης και της ψυχαγωγίας-αναψυχής, αλλά και της βίωσης του αγώνα ως μαθήματος του προτύπου της λειτουργίας του πολίτη στην κοινωνία.
*αναπλ. καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας