Ποιες πρέπει να είναι οι θεμελιώδεις κατευθύνσεις πολιτικής στα επόμενα χρόνια; Πρώτα υπακοή στο αξίωμα του Ιπποκράτη δηλαδή «’Ασκέειν, περὶ τὰ νουσήματα, δύο, ὠφελέειν, ἢ μὴ βλάπτειν». Τα αποτελέσματα της λιτότητας και των νεοκλασικών πολιτικών είναι η μείωση της ζήτησης, η μείωση του προϊόντος, η αύξηση της ανεργίας, η αύξηση της φτώχειας, η αύξηση των ρυθμών εγκληματικότητας και αυτοκτονιών, η αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας, η ραγδαία αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, η αύξηση της νοσηρότητας και η χαώδης κατάσταση του εθνικού συστήματος υγείας. Η εμπιστοσύνη στην αποτελεσματική λειτουργία των αγορών χωρίς κρατική παρέμβαση είναι άστοχη και θα πρέπει να εγκαταλειφθεί.
Η εντυπωσιακή επιδείνωση των κοινωνικών ανισοτήτων στην Ελλάδα είναι αποτέλεσμα των ενεργειών (ή/και της απραξίας αυτών) από τις προηγούμενες κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια. Αυτό είχε συνέπεια ένα μεγάλο μέρος του πλούτου να συγκεντρώνεται σε μία μικρή μερίδα του πληθυσμού που δεν αντανακλά τις ατομικές προσφορές αυτών των ατόμων στην κοινωνία, αλλά αντίθετα αντανακλά προσόδους που συγκεντρώθηκαν λόγω άστοχων κανονιστικών πράξεων ή νομοθετικών ρυθμίσεων που συνέτειναν στη διαφθορά, την εκμετάλλευση και τη μονοπωλιακή δύναμη.
Ετσι δημιουργήθηκε μια μεταβίβαση πλούτου από τα κατώτερα και τα μεσαία κοινωνικά στρώματα προς μία μικρή μειονότητα ανωτέρων κοινωνικών στρωμάτων. Ομως, όπως ο φιλελεύθερος αλλά μη δογματικός Αμερικανός οικονομολόγος J. M. Clark παρατήρησε το 1934 κατά την περίοδο της Μεγάλης Υφεσης, εάν υπάρχει υπέρμετρη συγκέντρωση πλούτου ένα μεγάλο κομμάτι του είναι μη παραγωγικό, καθώς καταλήγει σε ανενεργές αποταμιεύσεις.
Κατά συνέπεια εάν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μια μεγαλύτερη ισότητα στην κατανομή πλούτου αυτό θα ήταν ένα καθαρό κέρδος για την κοινωνία, γιατί έτσι θα μπορούσε να επιτευχθεί η ενεργοποίηση αυτών των αποταμιεύσεων με αποτέλεσμα την αύξηση των επενδύσεων.
Οι σταθεροποιητικές δημοσιονομικές πολιτικές σχετικά με τις επενδύσεις πρέπει να προσβλέπουν σε μία «ενεργοποίηση» των ανενεργών αποταμιεύσεων μέσω της προοδευτικής φορολογίας στην πηγή του εισοδήματος. Πρέπει επίσης να προσβλέπουν σε μία διαχείριση της ζήτησης ώστε να περιοριστούν οι διακυμάνσεις της και συνεπώς η αβεβαιότητα αναφορικά με τις προσδοκίες μελλοντικών αποδόσεων επενδυτικών αποφάσεων.
Οι δημόσιες επενδύσεις πρέπει να χρησιμοποιηθούν ώστε να αντισταθμιστούν οι συνέπειες από την πτώση προσδοκιών των μελλοντικών αποδόσεων σε σχέση με το τρέχον κόστος των επενδύσεων δηλαδή της παραγωγής μιας μονάδας κεφαλαίου (της Οριακής Αποδοτικότητας του Κεφαλαίου).
Σχετικά με τον περιορισμό της αβεβαιότητας θα βοηθήσει ένα ευρύ νομοθετικό πλαίσιο για σταθερή προοδευτική φορολογία, στην πηγή του εισοδήματος, που επίσης θα καλύπτει την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής. Η προοδευτική φορολογία στην πηγή του εισοδήματος εφαρμόζεται εύκολα και δεν περιορίζει τις επιλογές των φορολογουμένων στο πώς να ξοδέψουν το ήδη φορολογημένο εισόδημά τους, παρ’ ότι η φορολόγηση ακραίου πλούτου είναι επίσης ενδεδειγμένη για τη μείωση της ακραίας ανισοκατανομής πλούτου.
Επίσης ένα μέτρο για την προώθηση των επενδύσεων θα ήταν η απαλλαγή της φορολογίας κερδών που επανεπενδύονται. Αλλες σταθεροποιητικές δημοσιονομικές πολιτικές που πρέπει να χρησιμοποιηθούν είναι η παροχή καθολικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του πληθυσμού βάσει των προβλημάτων υγείας των ατόμων και όχι βάσει της ικανότητάς τους για πληρωμή, με όμοια κάλυψη για πλούσιους και φτωχούς.
Αυτό το δημόσιο επενδυτικό μέτρο είναι αναγκαίο για την επιδημιολογική πρόληψη και διατήρηση της υγείας και της παραγωγικότητας του πληθυσμού, αλλά και γιατί κανένας πολίτης δεν πρέπει να υποφέρει από προβλήματα υγείας εξαιτίας της έλλειψης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε μια πολιτισμένη κοινωνία.
Τέλος, η παροχή ενός εκσυγχρονισμένου εκπαιδευτικού συστήματος, βασισμένου σε διεθνή πρότυπα (internationally benchmarked) είναι αναγκαία δημόσια επένδυση. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, πρέπει να ενθαρρύνεται και να προάγεται η ανεξάρτητη κριτική σκέψη, προσφέροντας παράλληλα στους σπουδαστές τα κατάλληλα εφόδια ώστε να είναι καλά προετοιμασμένοι για το επόμενο βήμα στην καριέρα τους.
Στις ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να δίνει στον φοιτητή τη δυνατότητα ενασχόλησης με το επιστημονικό αντικείμενο της επιλογής του, προάγοντας ταυτόχρονα την πνευματική εγρήγορση και την επιστημονική εμπειρία και κατάρτιση.
Οι παραπάνω δημόσιες επενδύσεις συνιστούν το πιο πολύτιμο μέρος ενός προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, καθώς οδηγούν σε μια περισσότερο αποτελεσματική και δυναμική οικονομία. Οι μελλοντικές γενεές θα μας κρίνουν όχι βάσει της ικανότητάς μας να πετύχουμε έναν ρυθμό αύξησης του πλεονάσματος, αλλά βάσει της ικανότητάς μας να βρούμε διέξοδο για τη χώρα από την παρούσα καταστροφή, και τις προσπάθειες που θα καταβάλουμε για να υποστηρίξουμε τα περισσότερο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα της κοινωνίας μας.
* καθηγητής Οικονομικών University of Aberdeen, UK και εξωτερικό μέλος του Συμβουλίου Ιδρύματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας