Οι ηθικοί αυτουργοί

Εκεί, στη δυτική άκρη της Αφρικής, εκεί όπου ο Σεντ Εξιπερί ανακάλυπτε πριν από έναν αιώνα τη «Γη των Ανθρώπων», αρχίζει σήμερα η Ερημη Χώρα ενός αμέτρητου πλήθους, κατακερματισμένου και διάσπαρτου. Ενός άμοιρου πλήθους που σαν κινούμενη άμμος απλώνεται ανατολικά, καλύπτοντας εκτάσεις που ισοδυναμούν πέντε φορές με την έκταση και άλλες τόσες με τον πληθυσμό της Ευρώπης, φτάνοντας μέχρι τα όρη του αφγανικού Ουαζιριστάν. Εκατοντάδες εκατομμύρια ψυχές εκεί δεν προσδοκούν τη σωτηρία τους από κανέναν και από πουθενά, παρά μόνον από τον μεγάλο προφήτη.

Ενα φρικτό έγκλημα. Ωστόσο προβλέψιμο... Με φυσικούς αυτουργούς ανώνυμους, τα ονόματά τους, όταν μαθευτούν, δεν θα σημαίνουν τίποτα σε κανέναν σχεδόν. Με ηθικούς αυτουργούς περιώνυμους, τα ονόματά τους σε όλους γνωστά, όπως και οι ρόλοι τους και οι θεσμοί, εθνικοί και παγκόσμιοι, που εκπροσωπούν.

Πριν από πολλά χρόνια σκέφτηκαν να αντικαταστήσουν τους Σοβιετικούς στο Αφγανιστάν. Και τότε, αρχές του ’80, ζήτησαν από το Πακιστάν να ενισχύσει τους Ταλιμπάν. Αργότερα, αρχές του ’90, σκέφτηκαν να αποδυναμώσουν το φθίνον, έτσι κι αλλιώς τότε, επαναστατικό κάποτε, καθεστώς της Αλγερίας. Τότε ενθάρρυναν το FIS (Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας). Ταυτόχρονα παγίδευσαν και εξουθένωσαν το καθεστώς του Ιράκ, παρά το γεγονός ότι τους στάθηκε ωφέλιμο όταν πολεμούσε την τότε αναδυόμενη γειτονική του χώρα..

Ομως, λίγο αργότερα, χωρίστηκαν σε εχθρούς και σε φίλους του FIS, που στο μεταξύ κέρδισε τις εκλογές, σε φίλους-υποστηρικτές και σε αντίπαλους του αλγερινού καθεστώτος που το κατέστειλε. Τότε το FIS μεταλλάχθηκε, πέρασε στον επιθετικό ισλαμικό φονταμενταλισμό. Τότε το στήριξαν οι ανοιχτές φλέβες των πετροδολαρίων που έρρεαν και άρδευαν τις κάθε λογής ισλαμικές μεταλλάξεις. Ωσπου, με την αυγή του 21ου αιώνα, αποφάσισαν να επιτεθούν στο Αφγανιστάν, αφορμή η 11η του Σεπτέμβρη, για να καταδιώξουν αυτούς που κάποτε υποστήριζαν. Αποφάσισαν αμέσως μετά, ούτε δύο χρόνια δεν είχαν περάσει, να καταστρέψουν το Ιράκ και να το διαμελίσουν…

Στο γύρισμα της πρώτης δεκαετίας ξέσπασε η χαμένη μεγάλη «αραβική άνοιξη». Τα παλιά στηρίγματά τους κλονίστηκαν, οι λαοί βγήκαν στους δρόμους, τότε αυτοί ανησύχησαν, έσπευσαν να κλείσουν παλιούς λογαριασμούς και ξεκίνησαν να στήσουν νέους πρωταγωνιστές σε μια καινούργια σκακιέρα. Πρώτα σχεδιάστηκε η πτώση του Καντάφι, μετά του Ασαντ.

Οι δίκαιες λαϊκές εξεγέρσεις γρήγορα χειραγωγήθηκαν. Ο Σαρκοζί, επηρμένος στρατηλάτης, ο εμίρης του Κατάρ Αλ Θάνι, χρηματοδότης μεγαλομανής, ο Ερντογάν, στα πρώτα βήματα κατάκτησης πολιτικής επιρροής στα όρια της παλιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Καντάφι ανατράπηκε, μαζί και ό,τι χτίστηκε σε εκείνη την άγονη χώρα. Απέμειναν οι υδρογονάνθρακες, οι ξένες εταιρείες, οι οπλισμένοι από τους ως άνω κομιστές της δημοκρατίας πολέμαρχοι, οι φονταμενταλιστικές μιλίτσιες, προστέθηκαν και μερικοί έξωθεν απεσταλμένοι επαγγελματίες πολιτικοί.

Στο κέντρο του κάδρου, με εμφάνιση ελάσσονα αλλά σε ρόλο μείζονα, οι αποδομητές: ΗΠΑ και Ισραήλ. Ο Ασαντ δεν ανετράπη, αν και το ίδιο σχέδιο, τώρα σε μεγακλίμακα, με τους ίδιους αλλά και με άλλους πρωταγωνιστές, ξανά εφαρμόστηκε. Αναδιανομή των ρόλων και των προσδοκιών, ο διαμελισμός της χώρας, υπέρτατος σκοπός με κάθε τρόπο και μέσο. Διακόσιες χιλιάδες οι νεκροί, εκατομμύρια οι περιπλανώμενοι και οι πρόσφυγες. Καμένη γη και παντού πόλεμος. Τι κι αν στη Γενεύη 1 βρέθηκε πριν από 3 χρόνια πολιτική λύση, την επόμενη μέρα οι ίδιοι που συγκάλεσαν τη συνδιάσκεψη την απαρνήθηκαν. Τι κι αν η Γενεύη 2, πέρυσι, ξεκίνησε με ελπίδες κι αυτή. Οδηγήθηκε σε αδιέξοδο.

Τα έργα και τις ημέρες της αποικιοκρατίας που γέμισαν πληγές το συλλογικό ασυνείδητο, τις μεγάλες διαψεύσεις των νεωτερικών ιδεών –αραβικός σοσιαλισμός, παναραβισμός- που δεν συνέλαβαν το εκείθε νόημα ούτε προετοίμασαν το έδαφος πριν επιχειρήσουν να εμφυτευτούν και κυοφόρησαν ένα εχθρικό, βαθύτατα συντηρητικό Αλλο.. Απέναντι σε αυτό το Αλλο, ο λογιζόμενος ως «ελεύθερος άνθρωπος» στην καθ’ ημάς Δύση παραιτήθηκε από το μέτρο που επιβάλλει η ίδια η ελευθερία του αλλά και η ενοχή του.. Ανοιξε ο ασκός του Αιόλου. Ο ακραίος φονικός φονταμενταλισμός κέρδισε έδαφος σε βάρος πρώτα των μετριοπαθών ομοδόξων του. Από χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των μεγάλων -του κόσμου αλλά και της γύρω περιοχής- σχεδιαστών, έγινε ένας μερικώς αυτοδύναμος πολεμικός μηχανισμός. Κέρδισε δόξα κι εξάπλωσε την επιρροή του ώς και στις μητροπόλεις αυτών που τον άνδρωσαν και τον στερέωσαν. Ωσπου οι δημιουργοί τρόμαξαν με το ίδιο το δημιούργημά τους, άρχισαν να του επιτίθενται για να το περιορίσουν και να το ελέγξουν ξανά.

Ζόφος… Πρώτα όμως έλλογος και μετά μεταφυσικός. Και όχι το αντίστροφο. Κάποιοι λένε, φταίει το Βιβλίο... Ομως κανένα βιβλίο δεν έφταιξε από μόνο του ποτέ. Και καμιά θρησκεία δεν προκάλεσε τόση βία και αίμα όσο κάποιοι δεν επένδυαν σε αυτήν. Η συζήτηση που, τάχα, ορισμένοι επιχειρούν, δημιουργώντας αβύσσους ανάμεσα σε βιβλία, θρησκείες, ιδέες και πολιτισμούς, θα μεγαλώσει το χάος και θα διαιωνίσει το έγκλημα. Διανύουμε τον 21ο αιώνα. Προηγείται η ερήμωση της γης και της ψυχής των ανθρώπων. Το δογματικό θρησκευτικό μίσος πάντοτε έπεται. Πριν ο Μαγκρεμπίνος οπλίσει το Καλάσνικοφ, κάποιοι όπλισαν την ψυχή του. Σήμερα που εμείς θρηνούμε τον Βολίνσκι, τον Καμπί, τον Τινιούς, τον Σαρμπονιέ και τους συνεργάτες τους, κάποιοι, οι περιώνυμοι, ένθεν κακείθεν, βλέπουν το έργο τους να προχωρά...

* Δρας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων