Ο Αλλος, η Μνήμη, ο Χρόνος

Κείμενο της προσφώνησης του Παλαιστίνιου προέδρου Αμπάς στην ελληνική Βουλή από τον Κώστα Δουζίνα, πρόεδρο της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Αμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής της Βουλής, στις 22 Δεκεμβρίου 2015

Kαλωσορίζουμε με συγκίνηση και χαρά τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, τον Αμπού Μάζεν, στην Ελλάδα, την Αθήνα, γενέτειρα της δημοκρατίας, και το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Ο πρόεδρος Αμπάς είναι ηγέτης παγκοσμίου κύρους και αναγνώρισης, θρυλική μορφή του παλαιστινιακού αγώνα, ένας άνθρωπος αδιαπραγμάτευτα αφοσιωμένος σε αρχές και αξίες αλλά και αμετάκλητα πραγματιστής στη διαδικασία εφαρμογής τους.

Ο πρόεδρος Αμπάς γεννήθηκε στο Σαφάντ της Παλαιστίνης το 1935. Το 1948, μετά τον πόλεμο και τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ, έφυγε πρόσφυγας στη Συρία. Μια Συρία που τότε καλωσόριζε τους πρόσφυγες, όπως κάνει και η Ελλάδα σήμερα.

Ο πρόεδρος Αμπάς υπήρξε ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης Φατάχ, στενός συνεργάτης του προέδρου Γιάσερ Αραφάτ και για δεκαετίες υπεύθυνος για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Είναι ο αρχιτέκτονας της συμφωνίας του Οσλο, την οποία και υπέγραψε το 1993.

Ο Μαχμούντ Αμπάς εξελέγη πρόεδρος του Οργανισμού Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης το 2004 και πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής το 2005. Από τότε έχει αφιερώσει τον εαυτό του στην επίτευξη ειρήνης στη Μέση Ανατολή. «Επειδή πήραμε όπλα μπορούσαμε και να εγκαταλείψουμε με αξιοπιστία» δήλωσε ο Αμπάς το 2012.

Στο πρόσωπό σας, πρόεδρε, τιμούμε την ιστορία, τον πολιτισμό και τους αγώνες του παλαιστινιακού λαού.

Η φιλία Ελλήνων και Παλαιστινίων είναι μακρά, ειλικρινής και στενή. Οι λαοί μας έχουν πικρή εμπειρία από πολέμους, κατοχές, δικτατορίες, καταπίεση. Στις δύσκολες στιγμές της Ιστορίας τους οι Ελληνες αντιστάθηκαν σε επιδρομείς, κατακτητές και δικτάτορες.

Δεν γινόταν διαφορετικά για μας, τα παιδιά της Αντιγόνης. Αυτή η κοινή και μακρόχρονη ιστορία κάνει τους Ελληνες αλληλέγγυους στους αγώνες και συμπαραστάτες στα βάσανα του παλαιστινιακού λαού. Οι δυο λαοί είναι φίλοι και ανάδελφοι.

Πριν από λίγο το Ελληνικό Κοινοβούλιο αποδέχτηκε ομόφωνα μια ιστορική απόφαση που καλεί την ελληνική κυβέρνηση να βοηθήσει την επανέναρξη των ειρηνευτικών διαδικασιών και να αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης. Ενα κράτος ενιαίο και κυρίαρχο στα σύνορα του 1967 με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Η λύση των δύο κρατών θα εξασφαλίσει το δικαίωμα Ισραηλινών και Παλαιστινίων να ζουν με ειρήνη και ασφάλεια, χωρίς καταπίεση, βία και τρομοκρατία.

- Είστε πρωτεργάτης, πρόεδρε, της δημιουργίας του παλαιστινιακού κράτους και έχετε αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής σας σ’ αυτή την προσπάθεια. Για μας τους Ελληνες, που πολεμήσαμε για την ανεξαρτησία μας, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, το δικαίωμα κάθε λαού να διοικεί τα του οίκου του χωρίς ξένες παρεμβάσεις και το δικαίωμα στην αντίσταση είναι δικαιώματα απόλυτα και αναπαλλοτρίωτα.

Η απόφαση της ελληνικής Βουλής είναι σημαντική συμβολικά. Η Ελλάδα, χώρα φιλειρηνική και φίλη της Παλαιστίνης και του Ισραήλ, μπορεί να παίξει ρόλο μεσολαβητή για την επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας. Οπως όλοι ξέρουν, η λύση στο Παλαιστινιακό είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ειρήνευση στην περιοχή.

Μας ανησυχεί, ωστόσο, η αυξανόμενη ένταση στη Μέση Ανατολή. Μας ανησυχεί το τείχος που χωρίζει γεωργούς από τα χωράφια τους, ο αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας, η συνεχιζόμενη κατοχή. Μας ανησυχούν οι πύραυλοι που χτυπούν το νότιο Ισραήλ, οι επιθέσεις αυτοκτονίας, τα αθώα θύματα.

Οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί είναι γείτονες και αγκαλιασμένοι αλλά ταυτόχρονα ξένοι και πολέμιοι. Δύο τραυματισμένες μνήμες, το Ολοκαύτωμα και η Καταστροφή (Νάκμπα), δύο δικαιώματα επιστροφής: των Εβραίων από τη διασπορά, των Παλαιστινίων από τα στρατόπεδα. Το πρώτο ασκείται, το δεύτερο όχι. Μπορούν να συνδυαστούν; Μπορεί να γίνει ο εχθρός φίλος;

Τι παραμυθία μπορεί να ανακουφίσει τις αναμνήσεις καταστροφών που επιστρέφουν σαν το απωθημένο τραύμα με τη μορφή βίας και καταπίεσης; Ας στραφούμε στην αρχαία σοφία των λαών μας.

Η Ιερουσαλήμ διδάσκει ότι για να αφήσουμε πίσω τα τραύματα του παρελθόντος πρέπει να κοιτάξουμε τον Αλλον στο πρόσωπο, κατάματα, καθώς μου λέει «Μη με σκοτώσεις, πεινάω, διψάω, δώσε μου άσυλο». Ο Αλλος έρχεται πάντα πριν από τον εαυτό. Ο Αλλος που λέει «εσύ» φτιάχνει το «εγώ», η ηθική προηγείται της οντολογίας.

Η εντολή «ου φονεύσεις», κεντρική στις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες, βρίσκεται στη βάση της ηθικής και της γλώσσας και είναι θεμέλιο την ανθρωπότητας. Ο πρόσφυγας, ο κυνηγημένος, ο τρομοκρατημένος είναι εικόνα ανθρώπου και ομοίωση θεού.

Από την Ιερουσαλήμ στην Αθήνα. Το 403 π.Χ. οι Αθηναίοι δημοκρατικοί ανέτρεψαν τους Τριάκοντα Τυράννους. Ο Κλεόκριτος, ηγέτης των δημοκρατών, ζήτησε να εκτελεστούν οι τύραννοι αλλά να δοθεί αμνηστία στους υπόλοιπους ολιγαρχικούς για τα βάσανα που είχαν επιβάλει. Επειτα από πρότασή του, ο αθηναϊκός δήμος πήρε τον όρκο «μη μνησικακεῖν».

Τι εννοούσε; Να μην επαναλάβουμε τα βάσανα που πάθαμε, να μη χρησιμοποιούμε τη μνήμη για να συνεχίσουμε να κάνουμε κακό. Ηταν μονομερής ενέργεια, δώρο σε εαυτούς και αλλότριους και ξαναθεμελίωσε την πόλη στην ειρήνη.

Ας δώσω την τελευταία λέξη για τον Αλλο, τη μνήμη και τον χρόνο στο ποίημα «Η νύχτα της κουκουβάγιας» του μεγάλου Παλαιστίνιου ποιητή Μαχμούντ Νταρουίς.

Υπάρχει εδώ ένα παρόν που δεν το ακουμπάει το παρελθόν. Ισως μπορώ να φτιάξω την ζωή μου εδώ.

Ισως μπορώ να γεννήσω τον εαυτό μου, τώρα, και να διαλέξω διαφορετικά γράμματα για όνομα.

Να ένα παρόν που κάθεται στον κενωμένο χρόνο,

Και κοιτάει τα ίχνη αυτών που περπατούν στα καλάμια του ποταμιού

γυαλίζοντας την φλογέρα τους με τον άνεμο.

Ισως τα λόγια να γίνουν διαφανή και να δούμε μέσα τους να ανοίγουν παράθυρα.

Ισως ο χρόνος να βιαστεί, με μας να κουβαλάμε τα αύριο στις βαλίτσες του...

Να ένα παρόν χωρίς χρόνο.

Κανείς δεν βρήκε εδώ κάποιον που θυμάται πώς βγήκαμε από την πόρτα,

ριπή ανέμου.

Ριπή ανέμου και φτερούγισμα περιστεριού, πρόεδρε Αμπάς. Σας καλωσορίζουμε στην ελληνική Βουλή.