Στην τελευταία φάση, γύρω από τα «ψιλά γράμματα», έχει περάσει το παζάρι του Τ. Ερντογάν με τις ΗΠΑ για το εξοπλιστικό πακέτο των F-16 της Τουρκίας. H διαβίβαση της συμφωνίας στο Κογκρέσο θεωρείται θέμα ημερών, μαζί με τα συνοδευτικά έγγραφα, που κατά ορισμένες πληροφορίες θα είναι μια επιστολή προθέσεων της Αγκυρας (πολιτικό κείμενο) με τη διαβεβαίωση ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν (επιθετικά) απέναντι σε άλλη συμμαχική χώρα (Ελλάδα).
Οι βασικές προβλέψεις της συμφωνίας είναι ώς έναν βαθμό γνωστές από την έναρξη των συνομιλιών, εδώ και 20 μήνες, όμως ορισμένες από τις κρίσιμες παραμέτρους οι δύο πλευρές τις διαπραγματεύονταν μέχρι την τελευταία στιγμή και θα οριστικοποιηθούν στις Επιτροπές Εξωτερικών της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Εκτός των νομικών παραμέτρων, υπάρχει άλλη μία κρίσιμη παράμετρος που είναι καθαρά πολιτική και αφορά τη διαδικασία προώθησης, εάν θα πάει ταυτόχρονα με το εξοπλιστικό πακέτο της Ελλάδας (F-35 και άλλα οπλικά συστήματα). Η παράλληλη γνωστοποίηση των συμφωνιών, αν και διακριτές και σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις ασύνδετες, πολιτικά δίνει μήνυμα ισορροπιών. Το κρίσιμο για την Ελλάδα είναι ποιες θα είναι οι αμερικανικές εγγυήσεις ότι δεν θα σκορπίσουν στον ουρανό του Αιγαίου οι τουρκικές διαβεβαιώσεις.
Οφέλη και μελλοντικοί κίνδυνοι
Για τις ΗΠΑ το βασικότερο είναι πως τερματίζεται μια μακρά περίοδος έντασης στις σχέσεις με την Τουρκία, σε μια ιδιαίτερα δύσκολη φάση για την αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία, με την αβεβαιότητα όμως ορατή ακόμα. Για τον Τ. Ερντογάν το κλείσιμο της συμφωνίας θα είναι επιβράβευση του δόγματος της στρατηγικής αυτονομίας που ακολουθεί, προβάλλοντας τη γεωπολιτική θέση αντί της συνέπειας. Για την Ελλάδα το ζήτημα είναι η χρονική διάρκεια που θα έχει το νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που συμβολικά αποτυπώθηκε στο Σύμφωνο Φιλίας της 7ης Δεκεμβρίου.
Η πολιτική δέσμευση δι’ επιστολής από την Τουρκία προς τις ΗΠΑ, ότι δεν θα επανέλθει στη στρατηγική έντασης με την Ελλάδα, είναι μια έμμεση εγγύηση για τα ελληνοτουρκικά, όμως η ισχύς της σχετίζεται με την πορεία των συνομιλιών και εν τέλει με την προοπτική επίλυσης της διαφοράς για τις θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ) στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας» και το σύνολο των τουρκικών διεκδικήσεων (μαζί με το casus belli) δεν έχουν φύγει από το τραπέζι και παρά τα θετικά μηνύματα από την ελληνική κυβέρνηση, οι εκτιμήσεις για τα επόμενα βήματα είναι πολύ συγκρατημένες και κωδικοποιούνται με τη φράση πως «οι συνθήκες δεν έχουν ωριμάσει ακόμα για τη συζήτηση της κύριας διαφοράς».
Θα είναι παράδοξο τα εξοπλιστικά προγράμματα να φέρουν πιο κοντά Αθήνα και Αγκυρα, πλην όμως δεν είναι απίθανο στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και συμπληρωματικά της Ε.Ε. Στην προσεχή επίσκεψη του Κ. Μητσοτάκη στην Αγκυρα (τέλη Απριλίου - αρχές Μαΐου) θα γίνει άλλο ένα βήμα με τον Τ. Ερντογάν. Πόσο μεγάλο θα είναι θα κριθεί, κατά το διάστημα που μεσολαβεί, από το εάν οι ΗΠΑ ζητήσουν εκ νέου από την Ε.Ε. να ξεπαγώσει τον διάλογο για την εταιρική σχέση και από το εάν η Αγκυρα μετριάσει την επιθετική πολιτική που έχει στην περιφέρεια της Ευρώπης. Διπλωματικές πηγές από την πλευρά τους σημειώνουν πως ο πρόεδρος της Τουρκίας, που στοιχημάτιζε στις προσωπικές σχέσεις με τον Ντ. Τραμπ (όπως και με τον Βλ. Πούτιν), αποφεύγει τώρα κάθε αναφορά στην προσωπική διπλωματία.
Ολα τα στοιχήματα πάντως είναι ανοιχτά, καθώς ο Τ. Ερντογάν δεν φαίνεται διατεθειμένος να αλλάξει στρατηγική στη Μέση Ανατολή. Αυξομειώνει τους τόνους απέναντι στο Ισραήλ και συγχρόνως κινείται για την περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων με το Ιράν και τη Ρωσία, έχοντας πάντα στο στόχαστρο τους Κούρδους (ΡΚΚ/YPG) στη Συρία και στο Ιράκ.
Παράλληλα, διαμηνύει στη Δύση ότι αντιμετωπίζει τον ISIS. Ποια είναι η πολιτική των ΗΠΑ και της Ε.Ε. και αν έχουν τεθεί όρια στην έκταση των τουρκικών επιδρομών δεν είναι ξεκάθαρο, όπως και ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της Τουρκίας στους νέους σχεδιασμούς. Αλλωστε και οι ευρύτεροι σχεδιασμοί έχουν άλλη μία μεταβλητή, τις αμερικανικές εκλογές τον Νοέμβριο.
Η στήριξη της Αιγύπτου
Το Συμβούλιο Σύνδεσης Ε.Ε. - Αιγύπτου στη συνεδρίασή του στις αρχές της εβδομάδας, μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών για τη Μέση Ανατολή, κατέληξε σε ένα νέο πακέτο οικονομικής και πολιτικής στήριξης του Καΐρου, που πρόκειται να οριστικοποιηθεί και με νέα επενδυτικά σχέδια στη διάσκεψη του Μαΐου. Η Αίγυπτος έχει κομβικό ρόλο στην επίλυση του Παλαιστινιακού και γενικότερα στους σχεδιασμούς σταθερότητας και ασφάλειας στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και το μήνυμα έχει δοθεί προς όλες τις κατευθύνσεις. Η ενίσχυση της επιχείρησης Prosperity Guardian και η συμμετοχή της Ε.Ε. αντανακλούν το μεγάλο γεωπολιτικό στοίχημα της Δύσης.
Το πρόβλημα όμως για τις ΗΠΑ και συνακόλουθα για την Ε.Ε. είναι πως το Ισραήλ δεν δείχνει διατεθειμένο να συζητήσει ένα σχέδιο πολιτικής διευθέτησης για το Παλαιστινιακό. Το Κάιρο προγραμματίζει να δώσει μέσω του Αραβικού Συνδέσμου (σε συνεργασία με τη Σ. Αραβία και την Ιορδανία) μία νέα πρόταση εκεχειρίας στη Γάζα και έναρξη των διαπραγματεύσεων. Για το σχέδιο έχουν ενημερωθεί Ε.Ε. και ΗΠΑ. Το ερώτημα είναι αν και πότε η κυβέρνηση Μπάιντεν θα στείλει μήνυμα στην κυβέρνηση Νετανιάχου για αναδίπλωση, χωρίς να οδηγηθεί το Ισραήλ σε εσωτερικό διχασμό.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας