Ψυχρολουσία από δανειστές στο συνέδριο του «Economist»

Στο κενό έπεσε η νέα προσπάθεια που κατέβαλε η κυβέρνηση από το βήμα του συνεδρίου του «Economist» για αναθεώρηση του στόχου 3,5% του ΑΕΠ, που ορίζει το ελληνικό πρόγραμμα για τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2018 και μετά.

Οι θεσμοί, αφού έκοψαν τον βήχα στην Αθήνα –που στόχευε σε πλεονάσματα της τάξης του 1,5% με 2% του ΑΕΠ στη μεταμνημονιακή εποχή, σύμφωνα με τον υπουργό Επικρατείας Νίκο Παππά–, συνέστησαν στην Ελλάδα να αναλάβει την… ιδιοκτησία του τρίτου μνημονίου.

Μάλιστα η Ρουμάνα οικονομολόγος Ντέλια Βελκουλέσκου, που μίλησε για λογαριασμό του ΔΝΤ στο ίδιο συνέδριο, πήγε ένα βήμα πιο κάτω την κουβέντα βάζοντας μέσα στο κάδρο των θερινών συστάσεων από τους δανειστές και την επισήμανση για πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα.

Μεταφέροντας τη γραμμή Τόμσεν στην εκδήλωση, που έλαβε χώρα σε πολυτελές ξενοδοχειακό συγκρότημα στα παράλια της Αττικής, η κ. Βελκουλέσκου υποστήριξε ότι το τρίτο μνημόνιο δεν βγαίνει ακόμη και αν ληφθούν όλα τα μέτρα των 5,4 δισ. ευρώ (ασφαλιστικό, εισόδημα, έμμεσοι φόροι), τα οποία μαζί με αυτά του «κόφτη» στις δαπάνες (2% του ΑΕΠ ή 3,6 δισ. ευρώ) φθάνουν στα 9 δισ. ευρώ!

Οπως είπε η επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα, «χρειάζονται περισσότερες μεταρρυθμίσεις που υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα. Ακόμη και με πλήρη εφαρμογή δεν είναι αρκετά (…τα μέτρα)». Αφού επανέλαβε την πάγια θέση του ΔΝΤ ότι χρειάζεται βαθιά ελάφρυνση χρέους, τόνισε ότι η αύξηση των ήδη υψηλών φόρων και η μείωση των συντάξεων δεν οδηγούν στην επίτευξη των στόχων.

Η «σκληρή» Ντέλια, αφού ένωσε τη φωνή της με την Αθήνα για την καθιέρωση πιο ρεαλιστικών στόχων όσον αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα, στάθηκε στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, ενώ μίλησε για αναβολή κάποιων μεταρρυθμίσεων, όπως είναι οι αποφάσεις για τα «κόκκινα» δάνεια, που δεν συνάδουν με το πρόγραμμα. Για την ίδια, αν δεν γίνουν μεταρρυθμίσεις και ελάφρυνση χρέους, ο κίνδυνος του Grexit θα συνεχίσει να καραδοκεί…

Ξεκαθάρισε ότι το ΔΝΤ είναι παρατηρητής τώρα στο πρόγραμμα και ότι είναι πρόθυμο να συνεισφέρει χρηματοδοτικά στο πρόγραμμα αν τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους ποσοτικοποιηθούν τώρα, ανεξαρτήτως του ότι θα εφαρμοστούν από το 2018 και συνάδουν με τη μελέτη βιωσιμότητας του Ταμείου.

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ντέκλαν Κοστέλο, κινήθηκε στο «τροπάριο» του προϊσταμένου του (Κλάους Ρέγκλινγκ) εμμένοντας στην πλήρη εφαρμογή του προγράμματος. Οπως δήλωσε, η πρόκληση της δεύτερης αξιολόγησης είναι η εφαρμογή των μέτρων που ελήφθησαν στον πρώτο έλεγχο.

«Η εφαρμογή θέτει άλλες προκλήσεις. Χρειάζεσαι να κινητοποιήσεις τη δημόσια διοίκηση, να αντιμετωπίσεις κατεστημένα συμφέροντα. Η διαχείριση του δημόσιου τομέα θα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση» επισήμανε, κάνοντας αναφορά και στην ανάγκη να τεθεί σε πλήρη λειτουργία και ο μηχανισμός συλλογής εσόδων.

Είπε ότι η δεύτερη αξιολόγηση θα επικεντρωθεί στην υλοποίηση μέτρων ασφαλιστικού, «κόκκινων» δανείων κ.λπ. Εκλεισε την ομιλία του στέλνοντας στο οικονομικό επιτελείο το εξής μήνυμα: Η Ελλάδα οφείλει μετά τη νομοθέτηση να περάσει στην εφαρμογή των μέτρων.

Νωρίτερα, ο επικεφαλής του ΕSΜ, Κλάους Ρέγκλινγκ, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις ζημιογόνες –όπως τις χαρακτήρισε– συνέπειες των καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.

«Αντί για 3 μήνες οι διαπραγματεύσεις κράτησαν 9, αφενός προκαλώντας καθυστερήσεις στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και αφετέρου αυξάνοντας τα ληξιπρόθεσμα χρέη» υπογράμμισε ο κ. Ρέγκλινγκ και πρόσθεσε πως ο μόνος τρόπος για να μπει η Ελλάδα στο μονοπάτι της ανάκαμψης είναι να αποκτήσει «ισχυρή ιδιοκτησία του προγράμματος προσαρμογής», θυμίζοντας πως το φθινόπωρο έρχεται η δεύτερη αξιολόγηση.

Κόντρα για τα πλεονάσματα

Διά στόματος Γιώργου Χουλιαράκη η κυβέρνηση απάντησε στον γενικό διευθυντή του ΕSΜ ότι η δεύτερη αξιολόγηση, παρότι «καυτή» λόγω της ατζέντας των εργασιακών θεμάτων της, θα κλείσει με συνοπτικές διαδικασίες…

Ως το τέλος Οκτωβρίου, όπως είπε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, ο οποίος στην ομιλία του ανέβασε τους τόνους για τα πρωτογενή πλεονάσματα προκαλώντας τον εκπρόσωπο του ESM, Νικόλα Τζαμαριόλι.

Εμμένουμε στην υπόσχεση για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018, αλλά μετά πρέπει να επανεξετάσουμε τα πλεονάσματα και να είναι μεσοπρόθεσμα 1,5%-2%, είπε ο Γ. Χουλιαράκης, για να «εισπράξει» από τον Νικόλα Τζαμαριόλι την απάντηση ότι η Ελλάδα έχει δεσμευτεί για 3,5% και μετά το πρόγραμμα, για διάστημα που, όπως είπε, δεν θέλει όμως να προσδιορίσει.

Ο Γιώργος Χουλιαράκης αντέτεινε ότι λίγες χώρες έχουν πετύχει επί σειρά ετών τόσο υψηλά πλεονάσματα. Ακόμη σε αυτό ο Τζαμαριόλι είχε απάντηση, λέγοντας ότι υπάρχουν και παραδείγματα για το αντίθετο. «Εγώ είπα τι έχετε δεσμευτεί να κάνετε, αλλά φυσικά μπορείτε να το επαναδιαπραγματευτείτε» δήλωσε το στέλεχος του ΕSM.

Το «παρών» στο Λαγονήσι όπου πραγματοποιήθηκε το συνέδριο έδωσε και ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ομιλητής. Γιατί ήρθε; Για μία πρώτη άτυπη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς πάνω στα 45 προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης.

Λιγότερες παρεμβάσεις

Να μην ανοίγουν πολλά μέτωπα ταυτόχρονα και να γίνουν λιγότερες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας συνέστησε το στέλεχος του ΟΟΣΑ Αλβάρο Φερέιρα, ενώ ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης μίλησε για «2η ελληνική κρίση» και εκτίμησε ότι κάθε χρόνο φεύγει από την τσέπη κάθε Ελληνα το ποσό των 2.000 ευρώ εξαιτίας της κρίσης αυτής.

Είπε ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η στασιμότητα και χαρακτήρισε καταστροφική τη δημοσιονομική προσαρμογή που βασίζεται στη φορολόγηση. Εκτίμησε ότι το χρέος έχει επιβαρυνθεί κατά περίπου 50 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 30-35 δισ. ευρώ αφορούν τις τράπεζες και το υπόλοιπο προήλθε από τη μείωση των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα.

Δικά σας τα μέτρα, δική σας η υλοποίηση

Ενα χρόνο μετά τη δραματική διαπραγμάτευση του προηγούμενου καλοκαιριού και μερικές εβδομάδες μετά το κλείσιμο της πρώτης φάσης της αξιολόγησης, η χθεσινή πρώτη μέρα του καθιερωμένου συνεδρίου του βρετανικού «Economist» στο Λαγονήσι δεν είχε την ένταση άλλων χρόνων σε ό,τι αφορά την εγχώρια πολιτική κατάσταση.

Η αίσθηση ήταν πως όσα λέγονται στους διαδρόμους στο περιθώριο των καθιερωμένων ομιλιών, με αποκορύφωμα τη συνάντηση Τσακαλώτου-Ρέγκλινγκ, είναι σημαντικότερα από τα πάνελ των ομιλητών, που κινήθηκαν χωρίς μεγάλες εκπλήξεις.

Στα θέματα της ελληνικής οικονομίας, εκτός από την τοποθέτηση της Ντέλιας Βελκουλέσκου περί μη βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, δύο λέξεις είχαν την τιμητική τους σχεδόν από το σύνολο των ομιλητών (πλην εκπροσώπων της κυβέρνησης): υλοποίηση και ιδιοκτησία του προγράμματος.

Ολοι οι συνομιλητές του πρωινού πάνελ (Κλάους Ρέγκλινγκ, Ντέκλαν Κοστέλο, Ντέλια Βελκουλέσκου κ.ά.) υπογράμμισαν την αναγκαιότητα αυτή τη φορά να υλοποιηθούν τα συμφωνημένα, καθώς όπως είπε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής του ESM «αυτή ήταν η αχίλλειος πτέρνα των προηγούμενων προγραμμάτων, καθώς επί της ουσίας από το 2012 σταμάτησαν οι μεταρρυθμίσεις».

Ακόμα πιο ρητά διατυπωμένη και με σαφείς αιχμές προς την ελληνική πλευρά ήταν η αναφορά στην αποκαλούμενη «ιδιοκτησία» του προγράμματος, με τον εκπρόσωπο του ΟΟΣΑ Αλβαρο Περέιρα να ισχυρίζεται, καταχειροκροτούμενος από το κοινό (τεχνοκράτες και οικονομικοί παράγοντες κυρίως), πως «στην πραγματικότητα δεν είναι ένα πρόγραμμα που επιβάλλεται από καμία τρόικα, αλλά πρέπει να είστε εσείς υπεύθυνοι για τις μεταρρυθμίσεις», τις οποίες χαρακτήρισε συμμετοχικές καθώς, όπως υποστήριξε, «πρέπει να γίνουν μαζί με την κοινωνία, η οποία πρέπει να κατανοήσει και να δεχτεί τα μέτρα».

Αγωνιώδεις τοποθετήσεις

Οσοι κατανοούσαν την αναγκαιότητα των μέτρων αλλά και όσοι μπορούσαν να πληρώσουν τα περίπου 1.000 ευρώ της συμμετοχής στο διήμερο συνέδριο είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν στο πολυτελές ξενοδοχείο δίπλα στη θάλασσα, μεταξύ άλλων, τις αγωνιώδεις τοποθετήσεις δύο πρώην πρωθυπουργών για το βρετανικό δημοψήφισμα, στη βαριά σκιά του οποίου διεξάγεται το συνέδριο.

Ο Ενρίκο Λέτα, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, αφού αναφέρθηκε στις εσωτερικές αποκλίσεις της ευρωζώνης, χαρακτήρισε ορόσημο το αποτέλεσμα για το Brexit και εξέφρασε την ελπίδα η «θυσία» της βουλευτού Κοξ να μην πάει χαμένη.

Στο ίδιο μήκος κύματος, χωρίς καμία αμφιβολία για την αναγκαιότητα του Bremain, κινήθηκε και ο Ιρλανδός πρώην πρωθυπουργός Τζον Μπάρτον, ο οποίος εμφανίστηκε σκεπτικιστής ως προς τη χρήση δημοψηφισμάτων εν γένει, καθώς με αυτόν τον τρόπο «τα εθνικά κοινοβούλια αναθέτουν τη λήψη σοβαρών αποφάσεων σε πολίτες που δεν έχουν πρόσβαση στο σύνολο των πληροφοριών».

Κυβέρνηση, εργοδότες και ΓΣΕΕ σε θέσεις μάχης για τα εργασιακά

Οι συναντήσεις της Επιτροπής «Σοφών» πυροδότησαν το φιτίλι του ενδιαφέροντος για τις επικείμενες αλλαγές στα εργασιακά, με τη ΓΣΕΕ να πυροβολεί κυβέρνηση και Ευρώπη για τις εξελίξεις που έρχονται και τους εργοδότες να ζητούν επαναφορά του καθεστώτος προσδιορισμού του κατώτατου μισθού από τους ίδιους και όχι από τον εκάστοτε υπουργό Εργασίας.

Από την άλλη, στο προσκήνιο μπαίνει και ο Γ. Κατρούγκαλος, που δείχνει να μη φοβάται την αναμέτρηση, όντας ο μόνος υπουργός Εργασίας της μνημονιακής Ελλάδας που δεν κρύβεται στο γραφείο του, αλλά αντιθέτως προγραμματίζει διαρκή ενημέρωση του κόσμου μέσω συναντήσεων με δημοσιογράφους.

Σημειωτέον ότι από την αρχή της κρίσης το 2010 όλοι οι υπουργοί Εργασίας, από τον κ. Λοβέρδο μέχρι και τον κ. Βρούτση, κρύβονταν, επιλέγοντας τις διαρροές στον φίλιο Τύπο και όχι την έκθεσή τους σε ερωτήσεις δημοσιογράφων.

Πάντως, ο κ. Κατρούγκαλος επέλεξε χθες να επιτεθεί από τη συχνότητα του Real FM και στο ΔΝΤ, για το οποίο υπογράμμισε ότι «θέλει αίμα το φθινόπωρο» και τασσόμενος υπέρ της σκληρής γραμμής δήλωσε ότι «εμείς αίμα στα εργασιακά δεν πρόκειται να δώσουμε». Για τον υπουργό Εργασίας «η συνταγή του ΔΝΤ είναι η πλήρης φτωχοποίηση της κατάστασης στην Ελλάδα» ενώ ο ίδιος τάχθηκε υπέρ της συλλογικής διαπραγμάτευσης.

Στη συνάντηση τώρα των εργοδοτικών οργανώσεων με την Επιτροπή «Σοφών» η συζήτηση περιστράφηκε στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, τις επιπτώσεις που είχαν τα μνημόνια στον εργασιακό κοινωνικό διάλογο, στον καθορισμό του κατώτατου μισθού, στη μετενέργεια και την επεκτασιμότητα των συλλογικών συμβάσεων.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλες οι εργοδοτικές οργανώσεις (ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ, ΣΕΒ) συμφώνησαν ότι κυρίαρχη σημασία έχει το «ξεπάγωμα» της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, με την επαναφορά του καθορισμού του κατώτατου μισθού στην αρμοδιότητα των κοινωνικών εταίρων.

Πάντως τη «βόμβα» της χθεσινής ημέρας έριξε ο εκ των επιλεγέντων από τον κ. Κατρούγκαλο «Σοφός» για τα εργασιακά Ιωάννης Κουκιάδης. Ο καθηγητής Εργατικού Δικαίου σε δηλώσεις του στον ραδιοσταθμό ΣΚΑΪ ανέφερε: «Ο νόμος λέει ότι από το 2017 θα πρέπει να υπάρξει ένας ενιαίος μισθός, χωρίς να προβλέπονται οι τριετίες…».

Ο κ. Κουκιάδης αναφερόταν στο άρθρο 103 του νόμου 4172/2013 της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, που προέβλεπε ότι η κατάργηση των τριετιών θα εφαρμοζόταν μετά τη λήξη των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής. Στις προθέσεις πάντως του κ. Κατρούγκαλου είναι να μην ισχύσει αυτή η διάταξη και θεωρεί ότι θα το πετύχει μέσα από τη διαπραγμάτευση για τις εργασιακές σχέσεις που έχει ξεκινήσει και θα περατωθεί το φθινόπωρο με την ψήφιση των αλλαγών.

Από την άλλη, η ΓΣΕΕ συνεχίζει τον ανένδοτο κατά της πρακτικής της κυβέρνησης και με εγκύκλιό της προς τα Εργατικά Κέντρα και τις Ομοσπονδίες που ανήκουν στη δύναμή της προσπαθεί να λάβει τον ρόλο του ηγήτορα του κόσμου της μισθωτής εργασίας, που μπορεί να τον έχει θεσμικά αλλά έχει αποτύχει παταγωδώς να τον ασκήσει ουσιαστικά την τελευταία τουλάχιστον 6ετία…

Ετσι απέστειλε τον δεκάλογο των δικών της θέσεων σχετικά με τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις που προωθεί η κυβέρνηση. Στην εγκύκλιο γίνεται εκτενής αναφορά στις θέσεις της Συνομοσπονδίας για το θέμα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, των ομαδικών απολύσεων, του νόμου για την ελεύθερη συνδικαλιστική δράση και την απεργία.

Σύμφωνα με τη διοίκηση της Εργατικής Συνομοσπονδίας, «η δύναμη της ΓΣΕΕ είναι ο κόσμος της εργασίας. Είναι οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι απολυμένοι, οι καθημερινοί μαχητές και οι απόμαχοι της εργασίας σε όλη την ελληνική επικράτεια. Είναι η ενωτική ΓΣΕΕ, με τα 79 Εργατικά Κέντρα και τις 68 κλαδικές και επαγγελματικές Ομοσπονδίες.

Είναι οι εκλεγμένοι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι στα πρωτοβάθμια σωματεία, στις δευτεροβάθμιες οργανώσεις, στη Συνομοσπονδία, που έχουν αφιερώσει την καθημερινότητα και τη ζωή τους στην υπεράσπιση των εργατικών συμφερόντων, αδιαφορώντας για τις διώξεις και τις επιθέσεις».

Τέλος, πλείστοι όσοι μίλησαν στο συνέδριο του Economist για τα εργασιακά και το ασφαλιστικό.

«Eναρμονίσαμε τους ίδιους κανόνες για όλους, θεσπίσαμε την εθνική σύνταξη, θεσπίσαμε σύνταξη ανάλογη με τις εισφορές που έχει καταβάλει ο ασφαλισμένος. Προστατεύσαμε τις συντάξεις και μοιράσαμε πιο δίκαια το βάρος της κοινωνικής ασφάλισης σε όλους» ανέφερε ο κ. Κατρούγκαλος.

Υπέρμαχος της συλλογικής διαπραγμάτευσης για τον κατώτατο μισθό εμφανίστηκε ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς. Ξεκαθάρισε δε πως ούτε η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας ούτε η ραγδαία μείωση του εργασιακού κόστους αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα ή την παραγωγικότητα και ότι η κυβέρνηση επιμένει στην επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και στη μη απελευθέρωση των απολύσεων.