Μοντέλα διοίκησης οργανισμών εκτάκτων αναγκών από χώρες της Ευρώπης κυρίως, τις ΗΠΑ και τον Καναδά θα υιοθετήσει, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, η νεοσυσταθείσα Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών, η οποία αντικαθιστά τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Παγκοσμίως οι χώρες που θεωρούνται πρωτοπόρες στην πολιτική προστασία είναι κυρίως οι ΗΠΑ, η Ιρλανδία και η Νέα Ζηλανδία. Ωστόσο το ευρωπαϊκό παράδειγμα που σύμφωνα με τους ειδικούς στις φυσικές καταστροφές μπορεί να υιοθετήσει η χώρα μας είναι αυτό της Ιταλίας.
Αυτή ήταν μια εκ των βασικών εισηγήσεων των επιστημόνων Χρήστου Ζερεφού και Ευθύμιου Λέκκα προς τον Αλ. Τσίπρα, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους (2 Αυγούστου) με αντικείμενο τον ανασχεδιασμό της πολιτικής προστασίας ως προς την πρόληψη και την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. «Το θέμα είναι να επιλέξουμε ένα σύστημα που να αποδίδει σε μια χώρα παραπλήσια με τη δική μας. Η δική μας διοικητική δομή δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτές των βορειοαμερικανικών χωρών.
Το πρωτεύον είναι η δημιουργία ενός συστήματος πάνω από κόμματα, πάνω από κυβερνήσεις, ώστε να μπορέσει να έχει μια διαχρονικότητα, με τη συγκατάθεση όλων των πολιτικών φορέων», εξηγεί στην «Εφ.Συν.» ο καθηγητής Γεωλογίας του ΕΚΠΑ, Ευθ. Λέκκας.
Το εθελοντικό κίνημα
«Πρώτα απ’ όλα οι Ιταλοί έχουν έναν υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ αποκλειστικά για την πολιτική προστασία, με τεχνοκρατικές και επιστημονικές δεξιότητες. Ολοι οι επιστημονικοί και επιχειρησιακοί φορείς εντάσσονται σε αυτή τη δομή», λέει ο κ. Λέκκας και παράλληλα εξηγεί πως στην Ιταλία το σύστημα των εθελοντικών οργανώσεων είναι εξαιρετικά οργανωμένο. Το πρώτο έναυσμα για την ανάπτυξη του εθελοντικού κινήματος στην πολιτική προστασία της Ιταλίας δόθηκε κατά τη διάρκεια των καταστροφικών πλημμυρών του 1966 στη Φλωρεντία από την αυθόρμητη βοήθεια δεκάδων πολιτών, οι οποίοι έμειναν στην Ιστορία ως «οι άγγελοι της λάσπης».
Πλέον το κέντρο έκτακτης ανάγκης για την πόλη της Φλωρεντίας έχει ένα σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών που μπορούν να προσδιορίσουν τις κατοικίες των ηλικιωμένων και των μεμονωμένων ατόμων με ειδικές ανάγκες, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον σχεδιασμό των διαδρομών εκκένωσης καθώς και να υπολογίσει τους χρόνους απόκρισης. Οι σχεδιαστές έκτακτης ανάγκης της Φλωρεντίας υπερηφανεύονται ότι μπορούν να θέσουν σε άμεση ετοιμότητα 4.000 εθελοντές πολιτικής προστασίας εντός δύο ωρών (καθηγητής φυσικών καταστροφών Alexander D./2004-«Civil protection in Italy»)
Η Ιταλία είναι πιθανότατα η μόνη χώρα της Ευρώπης που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη σειρά καταστροφών μεγάλου μεγέθους (κυρίως σεισμοί, πλημμύρες, κατολισθήσεις αλλά και πυρκαγιές) καθώς τις τελευταίες τρεις δεκαετίες του 20ού αιώνα οι καταστροφές σε ετήσια βάση είχαν μέσο όρο 240 ετήσια θύματα επηρεάζοντας 75.000 άτομα. Εξάλλου το ευρωπαϊκό πρότυπο πολιτικής προστασίας SIPROCI βασίστηκε στο ιταλικό σύστημα.
Το τελευταίο δοκιμάστηκε έντονα από τον σεισμό της Λ’ Ακουιλα το 2009, μετά τον οποίο επιχειρήθηκε -ανεπιτυχώς- η ιδιωτικοποίηση του επιτυχημένου μοντέλου προστασίας. Στην Ιταλία, η Πολιτική Προστασία διαχωρίζεται πλήρως από την Πολιτική Αμυνα και στο σύστημα εμπλέκεται σχεδόν το σύνολο των δημόσιων οργανισμών. Οι δημόσιες αρχές σε όλα τα επίπεδα (εθνικό-περιφερειακό-νομαρχιακό-τοπικό) είναι υπεύθυνες για τη λήψη μέτρων προστασίας εντός της περιοχής ευθύνης τους.
Κατάρτιση σχεδίων
Η Εθνική Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας (Dipartimento Della Protezione Civile/DPC) του υπουργείου Εσωτερικών είναι υπεύθυνη για την καθοδήγηση και τον έλεγχο των σχετικών διαδικασιών. Καταρτίζει και επικαιροποιεί τα εθνικά σχέδια για κάθε είδος κινδύνου. Στη συνέχεια οι περιφέρειες, οι νομαρχίες και οι δήμοι εκπονούν και εφαρμόζουν τα δικά τους σχέδια με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες του Εθνικού Σχεδιασμού (πηγή: Δρ Ασπασία Καραμάνου, «Το ιταλικό σύστημα πολιτικής προστασίας», 2014).
Ενδεικτικό της ιταλικής κουλτούρας στον συγκεκριμένο τομέα είναι πως αρκετά πανεπιστήμια και πλήθος οργανώσεων στη γειτονική χώρα προσφέρουν προγράμματα σπουδών σχετικά με τη διαχείριση των καταστροφών. Οπως ανακοινώθηκε, στην Ελλάδα η Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών θα αξιοποιεί συντεταγμένα τα μέσα, το προσωπικό και την εμπειρία των Ενόπλων Δυνάμεων σύμφωνα με το ισπανικό παράδειγμα, προσέγγιση που, κατά τον πρωθυπουργό, είχε επιτυχία.
Στις ΗΠΑ, η δασική και αντιπυρική υπηρεσία της Καλιφόρνιας, η οποία καίγεται συστηματικά κάθε χρόνο παρά τα μέτρα πρόληψης, έχει δημιουργήσει ένα κανάλι (readyforwildfire.org) με αναλυτικές οδηγίες προς τους κατοίκους. Μάλιστα οι τελευταίοι ενημερώνονται για κάθε εξέλιξη της πυρκαγιάς, εκτός από την ιστοσελίδα, μέσω εφαρμογής στο κινητό τους, αλλά και μέσω μηνυμάτων από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Με ανάλογους τρόπους, το 2016 στον Καναδά, μια ολόκληρη πόλη εκκενώθηκε υπό την απειλή μιας πυρκαγιάς που εισέβαλε στο Φορτ Μακμάρεϊ και κατέστρεψε το ένα τέταρτο της πόλης. Τότε, περισσότερα από 100.000 άτομα διέφυγαν, στη μεγαλύτερη εκκένωση λόγω πυρκαγιάς στην ιστορία της χώρας.
Τόσο στην Καλιφόρνια, στον Καναδά αλλά και στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες, οι επιστήμονες έχουν καταλήξει πως εκτός της εκτίμησης και ανάλυσης κινδύνου για κάθε περιοχή μαζί με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν η ενημέρωση και η εκπαίδευση των πολιτών. Στην Ιταλία πάντως, ένα από τα γεγονότα που είχαν μεγάλη συμβολή στην ανάπτυξη της πολιτικής προστασίας ήταν μια ανθρώπινη τραγωδία πολύ μικρότερης κλίμακας από αυτήν στην Ανατολική Αττική.
Ηταν το 1981 σε μια περιοχή κοντά στη Ρώμη όπου ένα μικρό αγόρι έπεσε σ’ ένα βαθύ φρεάτιο και σφηνώθηκε σε αυτό. Η ανεπιτυχής επιχείρηση διάσωσής του μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον κόσμο με αποτέλεσμα να ευαισθητοποιηθεί μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης και να γιγαντωθεί ο (κρατικά) οργανωμένος εθελοντισμός. Ακολούθησαν πολλές καταστροφές και ανθρώπινες απώλειες, αλλά η βασική φιλοσοφία δεν άλλαξε.
Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης
Από ήπιες έως καυστικές ήταν οι αντιδράσεις των κομμάτων στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού για την αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας. Την πιο σκληρή πολιτικά ανακοίνωση την έκανε το ΚΚΕ. Αλλά ας πάρουμε τις αντιδράσεις από την αρχή.● «Είναι ενθαρρυντικό που ο πρωθυπουργός, έστω και με καθυστέρηση, υιοθέτησε την αυτονόητη ανάγκη σύστασης ενός νέου οργάνου Πολιτικής Προστασίας με στελέχη που θα επιλεγούν με αξιοκρατικά κριτήρια. Αν αυτή, ωστόσο, είναι η βούληση του κ. Τσίπρα, ας εξηγήσει γιατί μόλις τις προηγούμενες μέρες τοποθέτησε ως νέους επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας, της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας πρόσωπα που έχουν να επιδείξουν ως σημαντικότερο προσόν τους την κομματική τους προσήλωση στον ΣΥΡΙΖΑ», ανέφερε η ανακοίνωση της Ν.Δ., η οποία έδωσε βάρος σε πρόσωπα και όχι στη διαδικασία.
● Στην ανικανότητα του πρωθυπουργού εστίασε, εκ μέρους του ΚΙΝ.ΑΛΛ., η Εύη Χριστοφιλοπούλου, λέγοντας χαρακτηριστικά πως: «Δεκαεπτά ολόκληρες μέρες μετά την εθνική τραγωδία ακούσαμε σήμερα τον κ. Τσίπρα να ψελλίζει κάτι για παραλείψεις και αδυναμίες. Μετά από 24 νεκρούς στη Μάνδρα και 93 στο Μάτι αποφάσισαν στην κυβέρνηση ότι κάτι πρέπει να κάνουν με την Πολιτική Προστασία. Οποιες αλλαγές όμως και αν προτείνουν, η ανικανότητά τους είναι δεδομένη και αποδεδειγμένη και δεν προδικάζει τίποτε καλό για το μέλλον. ΥΓ.: Οσο για τα πώς και τα γιατί της τραγωδίας που ψάχνει ο κ. Τσίπρας, τον λόγο έχει μόνο η Δικαιοσύνη»
● Από την πλευρά του το ΚΚΕ σε μια μακροσκελή ανακοίνωση τονίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«Μόνο ως φτηνό επικοινωνιακό κόλπο μπορεί να θεωρηθεί ότι ο κ. Τσίπρας και η κυβέρνησή του είδαν το “φως το αληθινό” δέκα ημέρες μετά την τραγωδία στο Μάτι, όταν επί 3 χρόνια συνεχίζουν την πολιτική των κυβερνήσεων της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, υποβαθμίζοντας τους τομείς δασοπροστασίας και πυρόσβεσης, διατηρώντας το υπάρχον νομικό πλαίσιο, αλλά και εντείνοντας την εμπορευματοποίηση σε δάση, αιγιαλούς, για χάρη των επενδύσεων».
Και η ανακοίνωση καταλήγει ως εξής: «Ο λαός μας δεν πρέπει να δείξει καμιά εμπιστοσύνη σε όλους αυτούς που ευθύνονται για τις τραγωδίες που έχει βιώσει. Να οργανώσει την πάλη του, όχι μόνο για μέτρα ουσιαστικής αποκατάστασης των πληγέντων, αλλά και για μέτρα προστασίας της ζωής του».
● Τέλος, ο Σταύρος Θεοδωράκης σχολίασε για λογαριασμό του Ποταμιού με ένα τουιτάρισμα τις εξαγγελίες, αναφέροντας πως «κάποιος πρέπει να θυμίσει στον κ. Τσίπρα ότι δεν αναλαμβάνει σήμερα πρωθυπουργός. Οπως επίσης ότι η παράταξη που ηγείται είναι οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Το μοντέρνο και αποτελεσματικό κράτος που ξαφνικά ανακάλυψε και ζητάει, θέλει αλλά μυαλά και όχι ανίκανους κομματάρχες, γεμάτους ιδεοληψίες». Δ.ΤΕΡΖ.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας