Μπροστά σε δύσκολες πολιτικές αποφάσεις

Η Ελλάδα θα χρειαστεί να «ματώσει» για να κερδίσει από τους πιστωτές της χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2021 και μια νέα ελάφρυνση χρέους μετά το 2018.

Το μήνυμα που εκπέμπεται πλέον από όλες τις πλευρές που συμμετέχουν στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις είναι ότι η κυβέρνηση πιέζεται να νομοθετήσει τώρα «χωρίς εκπτώσεις» το σύνολο των δημοσιονομικών μέτρων και των «μεταρρυθμίσεων» (συντάξεις, αφορολόγητο, εργασιακά κ.λπ.) που βρίσκονται στο τραπέζι ώστε να μπορεί να προσδοκά σε μια συνολική συμφωνία για το χρέος.

Με τις συζητήσεις να μην οδηγούν σε κάποιο εμφανές αποτέλεσμα μέχρι στιγμής, οι πιέσεις έχουν κορυφωθεί τα τελευταία 24ωρα καθώς επιδίωξη τόσο της ευρωζώνης όσο και του ΔΝΤ είναι να κλείσει η τεχνική συμφωνία πριν από τις ολλανδικές εκλογές της 15ης Μαρτίου και να υπάρχει staff level agreement (τεχνική συμφωνία) στο Eurogroup της 20ής Μαρτίου.

Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη συμβολή της οποίας η ελληνική κυβέρνηση ποντάρει πολλά, πήρε εμμέσως θέση υπέρ της περικοπής των συντάξεων που αυτή τη στιγμή αποτελεί ένα από τα αιχμηρότερα αγκάθια στη διαπραγμάτευση:

Ο εκπρόσωπος της Ε.Ε., Μαργαρίτης Σχοινάς, δήλωσε από το φόρουμ των Δελφών ότι «δεν πρέπει να είναι ταμπού η συζήτηση για το πώς δεν θα αφήσουμε χρέη στις νέες γενιές», λέγοντας ότι «η κοινωνία στην Ελλάδα δέχεται ως λογικό να υπάρχουν ολόκληρες γενιές Ελλήνων οι οποίοι μπορούν να λύνουν τα δικά τους προβλήματα σε βάρος των παιδιών και των εγγονιών τους.

Παράλληλα, ο επικεφαλής του EuroWorking Group, Τόμας Βίζερ, μίλησε από τους Δελφούς για «συμφωνία μέχρι την Παρασκευή», καλώντας την κυβέρνηση να επιταχύνει τις αποφάσεις της, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, παρότρυνε την κυβέρνηση «να κλείσει την αξιολόγηση χθες…», την ώρα που υπό καθεστώς ανωνυμίας υψηλόβαθμος παράγοντας της οικονομίας προειδοποιούσε ότι περαιτέρω καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις μέχρι τον Μάιο ενέχει σοβαρούς κινδύνους για το τραπεζικό σύστημα και θα δημιουργήσει συνθήκες εκ νέου «σκλήρυνσης» των capital controls.

Η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε πολύ δύσκολες πολιτικές αποφάσεις καθώς καλείται να νομοθετήσει μείωση των συντάξεων και του αφορολόγητου κατά 3,6 δισ. ευρώ για τη διετία 2019-2020 και παράλληλα να αποδεχτεί «αντισταθμιστικά μέτρα» με τα οποία διαφωνεί ιδεολογικά -μεταξύ αυτών η μείωση των φόρων στα επιχειρηματικά κέρδη και στα υψηλά εισοδήματα- και τα οποία προσώρας απορρίπτει.

«Αντίμετρα»

Τα «αντίμετρα» αυτά έχουν εξελιχθεί σε σημείο τριβής και έχουν οδηγήσει σε διαπραγματεύσεις υψηλής έντασης τις δύο πλευρές τις τελευταίες ημέρες. Στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με γνώση των διαπραγματεύσεων υποστήριζε πάντως στο περιθώριο του οικονομικού φόρουμ στους Δελφούς ότι είναι κοινή θέση τόσο της Ευρώπης όσο και του ΔΝΤ τα αντισταθμιστικά αυτά μέτρα να μην είναι «επ’ ουδενί επιδοματικής κατεύθυνσης, όπως θέλει η ελληνική κυβέρνηση, αλλά αμιγώς αναπτυξιακά».

Τέτοια «αντίμετρα» βρίσκονται πολύ μακριά από τις ελληνικές προτάσεις και σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Γιάννη Δραγασάκη, «δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά». Οπως έλεγε ο ίδιος, στόχος της κυβέρνησης είναι «μια ταξικά ισορροπημένη συμφωνία όπου τα “θετικά μέτρα” θα οδηγούν πρώτα από όλα σε ελάφρυνση των χαμηλότερων εισοδηματικά στρωμάτων και εν συνεχεία θα αφορούν ελαφρύνσεις του κόστους παραγωγής».

Ενα από τα προβλήματα που επίσης καθιστούν δύσκολα διαχειρίσιμη τη συμφωνία σε πολιτικό επίπεδο είναι ότι η κυβέρνηση καλείται πρώτα να κλείσει την τεχνική συμφωνία και να ψηφίσει τα μέτρα στη Βουλή και εν συνεχεία να ευελπιστεί ότι σε ένα επόμενο Eurogroup θα ληφθούν αποφάσεις για το χρέος και τα πλεονάσματα.

Παρότι τίποτα δεν έχει «κλείσει» ακόμη, πληροφορίες από κοινοτικά στελέχη και πηγές της κυβέρνησης αναφέρουν ότι η σχετική προεργασία για την εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος έχει ήδη γίνει, ενώ η παρασκηνιακή συζήτηση για τα πρωτογενή πλεονάσματα έχει στόχο μια συμφωνία μείωσής τους μετά το 2021 σε επίπεδα κοντά στο 2-2,5%.

«Πρέπει να πείσουμε τους δανειστές ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και τα πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ είναι υπερβολικά υψηλά, λειτουργούν καταστροφικά και πρέπει να μειωθούν στο 2%», είπε χθες και ο υπουργός Οικονομίας Δ. Παπαδημητρίου.

Προς την κατεύθυνση αυτή, βάση συζήτησης επιχειρείται να αποτελέσει η πρόταση της Τραπέζης της Ελλάδος που παρουσίασε το Σάββατο ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας. Πρόκειται για μια «άσκηση ήπιας ελάφρυνσης του χρέους», όπως χαρακτηρίστηκε, που στηρίζεται σε δύο άξονες:

Αφενός στη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 3,5% στο 2% μετά το 2021 προκειμένου να απελευθερωθούν δημοσιονομικοί πόροι που θα χρηματοδοτήσουν μειώσεις φόρων και εισφορών στην παραγωγή. Και αφετέρου στην ελάφρυνση της πληρωμής των τόκων μετά το 2021-2022 κατά τρόπο ώστε σε καμία χρονιά το συνολικό κόστος πληρωμής τόκων και χρεολυσίων να μην ξεπερνά το 15% του ΑΕΠ.

Εργαλείο συμβιβασμού

Πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχολίαζαν θετικά την «άσκηση» της ΤτΕ, ενώ κυβερνητικό στέλεχος σημείωνε πως μπορεί να αποτελέσει εργαλείο συμβιβασμού με το ΔΝΤ και να βοηθήσει στην προετοιμασία εξόδου της Ελλάδας στις αγορές το 2018 ώστε η Ελλάδα να μπορεί να δανειστεί με ανεκτά επιτόκια.

Τόνιζε ωστόσο πως στρατηγική της κυβέρνησης για το χρέος είναι μια τελική λύση που θα περιλαμβάνει «διαγραφή» στο πλαίσιο μιας πανευρωπαϊκής ρύθμισης του χρέους…