Αλγόριθμοι για μείωση των εκπομπών αερίων

Θετική χαρακτηρίστηκε από την πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης η διαδικτυακή -λόγω κορονοϊού- σύνοδος που συγκάλεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν για το κλίμα την περασμένη εβδομάδα με τη συμμετοχή περίπου 40 ηγετών κρατών.

Το κεντρικό θέμα της διήμερης συνόδου περιστράφηκε γύρω από τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, ώστε η άνοδος της θερμοκρασίας να μην υπερβεί τους 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.

Αλλά στον περίεργο κόσμο των εθνικών δεσμεύσεων για το κλίμα οι αριθμοί συχνά δεν είναι ακριβώς αυτό που φαίνονται. Και είναι γνωστό ότι… ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες. Μερικές φορές μια δέσμευση για μείωση των εκπομπών κατά 55% είναι περίπου ίση με 50% έως 52%. Μερικές φορές είναι ακόμη λιγότερο και μερικές φορές είναι πολύ περισσότερο.

Στο πλαίσιο των διαδικασιών της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή κάθε κράτος επιλέγει τους δικούς του εθνικούς στόχους για την ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου που θα πρέπει να μειώσει έως το 2030 και -το πιο σημαντικό- από ποιο έτος αναφοράς ξεκινά να μετρά αυτές τις περικοπές.

Αυτό καθιστά δύσκολη τη σύγκριση των δεσμεύσεων για τη μείωση των εκπομπών των κρατών για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε ποιος τελικά υπόσχεται τη μεγαλύτερη.

Ανομοιογενείς στόχοι

Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ευρωπαϊκή Ενωση προσφέρουν παρόμοιες υποσχέσεις που κάνουν λόγο για μείωση περίπου των μισών εκπομπών τους έως το 2030. Αλλά ανάλογα με το έτος από το οποίο ξεκινούν (το έτος αναφοράς), το τελικό αποτέλεσμα διαφοροποιείται.

Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που εγκρίθηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι μείωση των εκπομπών κατά 55% κάτω από τα επίπεδα του 1990. Ο νέος στόχος των ΗΠΑ, που ανακοινώθηκε την Πέμπτη από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, είναι 50% έως 52% κάτω από τα επίπεδα του 2005.

Εάν μετατρέψετε τον ευρωπαϊκό στόχο στο αμερικανικό προτιμώμενο έτος αναφοράς του 2005, οι μειώσεις έρχονται περίπου στα ίδια επίπεδα.

Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης μεταφράζεται σε 51% κάτω από τα επίπεδα του 2005, που είναι ισοδύναμο με τον στόχο των ΗΠΑ, δήλωσε στο Associated Press η Κέιτ Λάρσεν, πρώην περιβαλλοντική σύμβουλος του Λευκού Οίκου επί προεδρίας Ομπάμα και διευθύντρια του ερευνητικού οργανισμού Rhodium Group.

Αλλά αν η σύγκριση γίνει χρησιμοποιώντας το προτιμώμενο 1990 της Ευρώπης ως έτος αναφοράς, η ελάχιστη περικοπή του 50% από τις ΗΠΑ είναι μόνο 41%, πολύ διστακτική σε σχέση με τον στόχο της Ε.Ε. κατά 55%, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Λάρσεν.

Διαφορετικές βάσεις

Εντούτοις αν η σύγκριση των αριθμών γίνει με έτος αναφορά το 2019, την τελευταία προ-πανδημική χρονιά, ο στόχος των ΗΠΑ φαίνεται πιο φιλόδοξος από τον ευρωπαϊκό.

Το ελάχιστο που θα μειώσουν οι ΗΠΑ είναι περίπου 40% από τα σημερινά επίπεδα των εκπομπών και η Ε.Ε. μόνο στο 35%, δήλωσε ο Νίλας Χόχεν, επιστήμονας του κλίματος που βοηθά στη λειτουργία του Climate Action Tracker, το οποίο παρακολουθεί τις δεσμεύσεις για τις παγκόσμιες εκπομπές.

Η ιδέα πίσω από τα διαφορετικά έτη αναφοράς πηγαίνει πίσω σε μια λογική που βάλτωσε τις συνομιλίες για το κλίμα το 2009. Οι αναπτυγμένες χώρες που έχουν ήδη εκτοξεύσει πολλή ρύπανση από τις εκπομπές τους ήθελαν από τα φτωχότερα κράτη, που βασίζονταν στα ορυκτά καύσιμα για την οικονομική τους ανάπτυξη, να παραιτηθούν από τα βρόμικα καύσιμα.

Ετσι επιτεύχθηκε μια λύση για τη συμφωνία του Παρισιού του 2015 που επέτρεπε στα έθνη να επιλέξουν εθελοντικά τους δικούς τους στόχους, προσαρμοσμένους σε κάθε χώρα.

Στο πλαίσιο αυτών των εθνικά σχεδιασμένων στόχων περιλαμβανόταν η δυνατότητα στα κράτη να επιλέγουν τα δικά τους έτη αναφοράς. Ετσι τα κράτη τείνουν να επιλέγουν ως έτη αναφοράς τα χρόνια κατά τα οποία οι εκπομπές τους αποκορυφώθηκαν ή πλησίασαν την αποκορύφωσή τους.

Για παράδειγμα η Ευρώπη, η οποία ανέλαβε πρώιμη δράση μετά το Πρωτόκολλο του Κιότο του 1997, επέλεξε να διατηρήσει το 1990 ως έτος αναφοράς αυτής της Συνθήκης, διότι αυτή η χρονιά συνυπολογίστηκε στις πρώτες περικοπές. Με αυτόν τον τρόπο η Ευρώπη πιστώνεται πρώιμη δράση για τη μείωση των εκπομπών.

Πέρα από τα μαγειρέματα των αριθμών, οι πραγματικές δεσμεύσεις θα διαφανούν σε περίπου έξι μήνες στην κρίσιμη ετήσια σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα που θα πραγματοποιηθεί στη Γλασκόβη. Οπως διαφάνηκε από τη διήμερη σύνοδο, κάποιες χώρες. όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, είναι έτοιμες να αναλάβουν δεσμεύσεις.

Ωστόσο οι υποσχέσεις του Καναδά για περιορισμό των εκπομπών κατά 40% έως 45% έως το 2030, σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, είναι ισχυρότερες από την προηγούμενη δέσμευσή του, αλλά υπολείπονται αυτού που απαιτείται.

Η Ιαπωνία προτίθεται να μειώσει τις εκπομπές κατά 46% το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2013, ενώ προηγουμένως είχε δεσμευτεί για μείωση κατά 26%. Η Νότια Κορέα δεσμεύτηκε επίσης για νέους στόχους που αφορούν τη μείωση των εκπομπών της κατά 37% και τη διακοπή των χρηματοδοτήσεων για την κατασκευή σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα σε χώρες του εξωτερικού.

Ωστόσο οι ηγέτες της Ινδίας και της Κίνας, δύο από τους μεγαλύτερους εκπομπούς αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο, δεν ανέλαβαν νέες δεσμεύσεις.