Οι ελπίδες σωτηρίας του πλανήτη λιώνουν σαν τους πάγους

Mόνο «λευκός καπνός» δεν βγήκε από την 24η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP24), οι εργασίες της οποίας ολοκληρώθηκαν στην πόλη Κατοβίτσε της Πολωνίας, παρ’ όλο που τα περισσότερα διεθνή μέσα ενημέρωσης μιλούν για την επίτευξη επιτυχίας και ενότητας μεταξύ των περίπου 200 αντιπροσωπειών απ’ όλο τον κόσμο που συμμετείχαν σε αυτήν.

Δίχως την ανάληψη δεσμεύσεων για πιο φιλόδοξους στόχους ή για ταχύτερη δράση κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη, παρά τα σήματα συναγερμού από τους επιστήμονες και τις δριμύτερες φυσικές καταστροφές που πλήττουν τη Γη, η περιβόητη «ενότητα» που είχε θεωρητικά επιτευχθεί με τη «Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή», είχε ήδη διαρραγεί, με δεδομένη την πρόθεση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από αυτήν.

Τι κι αν αρκετές αντιπροσωπείες χωρών, κυρίως των πιο ευάλωτων νησιωτικών κρατών, ήλπιζαν ότι σε αυτήν τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα οι χώρες θα αναλάμβαναν τη δέσμευση να αναθεωρήσουν μέχρι το 2020 τους στόχους τους για τη μείωση εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου;

Προς τι ο ενθουσιασμός;

Από το τελικό κείμενο της συμφωνίας που πρόεκυψε από τη Διάσκεψη παραλείφθηκε προηγούμενη αναφορά σε συγκεκριμένες μειώσεις αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου μέχρι το 2030.

Και αντί να επικυρωθούν τα συμπεράσματα της έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), που πριν από λίγες εβδομάδες σήμανε νέο συναγερμό, απλά χαιρετίστηκε η… έγκαιρη ολοκλήρωσή της.

Το γεγονός ότι τα μέλη των αντιπροσωπειών εξέφρασαν την ικανοποίησή τους, χειροκροτώντας όρθια με ενθουσιασμό το κλείσιμο των εργασιών της COP24, δεν αντικατοπτρίζει τα μαύρα σύννεφα που καλύπτουν το μέλλον του πλανήτη μας.

Ουσιαστικά, τα κράτη επικεντρώθηκαν στην επεξεργασία των κανόνων που θα επιτρέψουν την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού.

Ωστόσο, το τελικό ανακοινωθέν της COP περιορίστηκε στην επανάληψη του αιτήματος ανανέωσης των στόχων μέχρι το 2020, όπως είχε διατυπωθεί και στη συμφωνία του Παρισιού. Αν και τονίζεται το επείγον της αναπροσαρμογής των στόχων, δεν διατυπώνεται κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

Η διάσταση των θέσεων απέναντι στα συμπεράσματα της έκθεσης της IPCC κατά τη διάρκεια των εργασιών της COP24 έγινε ξεκάθαρη όταν οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία αρνήθηκαν επίμονα τη λέξη «αποδέχονται» στο κείμενο του τελικού ανακοινωθέντος.

Ο ρόλος των ΗΠΑ περιστρεφόταν γύρω από μια διπολική διαταραχή, καθώς από τη μία προωθούσαν τον άνθρακα και απέρριπταν τα επιστημονικά συμπεράσματα και από την άλλη εργάζονταν σκληρά για «κανόνες ισχυρής διαφάνειας».

Από την άλλη, όπως κατήγγειλε η Μίνα Ραμάν, της μη κυβερνητικής οργάνωσης Third World Network, «ο μεγαλύτερος ρυπαντής της ιστορίας και ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου σήμερα λέει στις αναπτυσσόμενες χώρες “έχετε τις ίδιες υποχρεώσεις με εμάς”, μπλοκάροντας παράλληλα την πρόοδο στις απαραίτητες μεταφορές τεχνολογίας και την οικονομική υποστήριξη».

Και σε αυτή τη Διεθνή Διάσκεψη για το Κλίμα, τα σήματα κινδύνου για τον πλανήτη μας παραβλέφθηκαν σχεδόν επιδεικτικά. Επειτα από χρόνια κατά τα οποία οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είχαν αρχίσει να σταθεροποιούνται, αυξάνονται και πάλι.

Η χρήση άνθρακα συνεχίζεται και το πετρέλαιο παραμένει η κινητήρια δύναμη της οικονομίας στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Αλλά, για να παραμείνει ο πλανήτης στην αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου, όπως εκλιπαρούν οι επιστήμονες, απαιτείται μείωση κατά 50% μέχρι το 2030 των εκπομπ

ών του διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με το 2010, τη στιγμή που οι δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι χώρες παραπέμπουν σε άνοδο κατά 3 βαθμούς Κελσίου.

Εντούτοις, η Διάσκεψη κόντεψε να τιναχτεί στον αέρα, κολλώντας σε καθαρά λογιστικά ζητήματα, όπως οι κανόνες των μηχανισμών ανταλλαγής ποσοστώσεων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που μπλόκαραν επί ώρες την ολοκλήρωση των εργασιών, με τη Βραζιλία να ηγείται της αμφισβήτησης, απαιτώντας να προληφθεί ο υπολογισμός των εκπομπών ρύπων δύο φορές, εφόσον κάποια χώρα με τα μεγάλα δάση της (όπως η Βραζιλία) συμβάλλει στον περιορισμό της αύξησης των αερίων του θερμοκηπίου.

Και αυτό το ζήτημα αποσύρθηκε από το τελικό κείμενο.

«Ενας χρόνος κλιματικών καταστροφών και μια τρομερή προειδοποίηση από τους κορυφαίους επιστήμονες στον κόσμο θα έπρεπε να έχουν οδηγήσει σε πολλά περισσότερα. Αντ’ αυτού, οι κυβερνήσεις αγνόησαν την επιστήμη και τη δεινή κατάσταση των ευάλωτων. Η αναγνώριση του επείγοντος χαρακτήρα των υψηλών φιλοδοξιών και η υιοθέτηση ενός συνόλου κανόνων για την κλιματική δράση δεν είναι αρκετά, όταν ολόκληρα έθνη αντιμετωπίζουν εξαφάνιση», δήλωσε η Τζένιφερ Μόργκαν, εκτελεστική διευθύντρια της Greenpeace.

Ο ΟΗΕ θα συναντηθεί ξανά το προσεχές έτος στη Χιλή, για να ξεπεράσει τα τελικά στοιχεία του «βιβλίου κανόνων» του Παρισιού και να αρχίσει να εργάζεται για μελλοντικούς στόχους εκπομπών.

Ωστόσο, η κρίσιμη διάσκεψη θα πραγματοποιηθεί το 2020, όταν οι χώρες πρέπει να εκπληρώσουν την προθεσμία για τις τρέχουσες δεσμεύσεις τους στον τομέα των εκπομπών και να επιτύχουν νέους στόχους για το 2030.