Συστάσεις για ξεφόρτωμα «κόκκινων» δανείων

Σημαντική βελτίωση σημειώνεται στην ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών, καθώς συνεχίστηκε η μείωση των «κόκκινων», ωστόσο το χρέος παραμένει, και μάλιστα βρίσκεται στις Εταιρείες Διαχείρισης (servicers), συνεπώς η εύρυθμη λειτουργία της εν λόγω αγοράς είναι σημαντική παράμετρος για την εκκαθάρισή του. Αυτό υπογραμμίζεται στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τραπέζης της Ελλάδος που υπογράφει ο διοικητής Γιάννης Στουρνάρας και διαμορφώνει την ατζέντα της σημερινής συνάντησης με τους εκπροσώπους των Εταιρειών Διαχείρισης. Σημειώνεται ότι το 2022 η συνολική αξία των υπό διαχείριση ανοιγμάτων (ΝPEs) ανήλθε σε 90,5 δισ. ευρώ.

Στην Έκθεση επισημαίνεται ότι ο ελληνικός τραπεζικός τομέας είναι σήμερα σε σαφώς καλύτερη θέση σε σχέση με το παρελθόν, για να απορροφήσει τους κλυδωνισμούς από τις διεθνείς αγορές και τονίζεται η ανάγκη για συνετές οικονομικές πολιτικές για τη θωράκιση της ελληνικής οικονομίας και την επίτευξη του στόχου της επενδυτικής βαθμίδας. Επισημαίνεται όμως και ο κίνδυνος νέων «κόκκινων» δανείων, καθώς η αύξηση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ έχει επηρεάσει δυσμενώς το κόστος χρηματοδότησης όσο και τη δυνατότητα αποπληρωμής χρέους από νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Με στόχο την αποφυγή της δημιουργίας νέων ΜΕΔ (Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια), η ΤτΕ αποτιμά θετικά την πρωτοβουλία των τραπεζών για ειδικές ρυθμίσεις, οι οποίες τέθηκαν σε ισχύ για τους συνεπείς και ευάλωτους δανειολήπτες, ώστε να μην υποστούν και τις νέες αυξήσεις της ΕΚΤ.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τον κίνδυνο επιτοκίου για τα νοικοκυριά, η αύξηση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ από τον Ιούνιο 2022, «οδήγησε» το μέσο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα δανείων προς τα νοικοκυριά υψηλότερα κατά 201 μονάδες βάσης (Μάρτιος 2023: 5,9%, Ιούνιος 2022: 3,9%). Η αύξηση αυτή ήταν πιο αισθητή στα μακροπρόθεσμα στεγαστικά δάνεια, με το μέσο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα στεγαστικών δανείων με διάρκεια άνω των 5 ετών να αυξάνεται κατά 233 μ.β. (Μάρτιος 2023: 4,3%, Ιούνιος 2022: 2%), ενώ στα στεγαστικά δάνεια με διάρκεια από 1-5 έτη αυξήθηκε μόνο κατά 76 μ.β. (Μάρτιος 2023: 4,6%, Ιούνιος 2022: 3,9%). Αντίστοιχα, η αύξηση στο μέσο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα των καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς τα νοικοκυριά ήταν μεγαλύτερη για τα δάνεια με διάρκεια άνω των 5 ετών (125 μ.β.).

Σε ό,τι αφορά τον βασικό προσδιοριστικό παράγοντα για την ευχέρεια εξυπηρέτησης των δανειακών υποχρεώσεων, δηλαδή την εξέλιξη του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 7,4% το 2022 σε σχέση με το 2021, ενώ το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε οριακά (-0,1%) λόγω του υψηλού πληθωρισμού.

Όσον αφορά τις προοπτικές, οι αβεβαιότητες αφορούν κυρίως τη διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλό επίπεδο που πλήττει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Αντίθετα, «η αγορά εργασίας έχει ανακάμψει μετά την πανδημία και αναμένεται να συνεχίσει να βελτιώνεται μεσοπρόθεσμα, παρά τον υψηλό πληθωρισμό, την άνοδο των επιτοκίων και την αύξηση της αβεβαιότητας που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία».

Το απόθεμα του συνόλου των δανείων ανήλθε σε 151,8 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 5,3%, προερχόμενη μόνο από το χαρτοφυλάκιο των επιχειρηματικών δανείων (+8,7%). Αντίστοιχα, το συνολικό απόθεμα των εξυπηρετούμενων δανείων κατέγραψε αύξηση κατά 10,2%, που επίσης οφείλεται στο χαρτοφυλάκιο των επιχειρηματικών δανείων (+15,4%).

Παράλληλα, επισημαίνεται ότι η εξέταση των δυνατοτήτων επανένταξης σε καθεστώς ενημερότητας δανειοληπτών, οι οποίοι έχουν βιώσιμα επενδυτικά σχέδια που μπορούν να χρηματοδοτηθούν, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται και να αναδεικνύεται ως μια επιλογή, η οποία θα συμβάλει καθοριστικά στην οριστική εκκαθάριση του ιδιωτικού χρέους, αλλά και στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας.