Στον βωμό των μεγάλων τουριστικών επενδύσεων, θυσία τα μικρά οικόπεδα

Αναπτυξιακά... ελατήρια, με έμφαση στη διευκόλυνση των τουριστικών επενδύσεων, κρύβονται πίσω από τη σθεναρή αντίσταση της κυβέρνησης να δώσει παράταση στην προθεσμία που λήγει σε 20 μέρες για τη δυνατότητα δόμησης κατά παρέκκλιση σε μικρά οικόπεδα εκτός σχεδίου περιοχών.

Η προθεσμία αυτή λήγει στις 9 Δεκεμβρίου 2022 και το μέγαρο Μαξίμου αρνείται να δώσει την παράταση, παρά το πλήθος των αιτημάτων που κατατίθενται εδώ και μήνες από επαγγελματικούς κλάδους, επιμελητήρια, ιδιοκτήτες ακινήτων και βουλευτές της αντιπολίτευσης και της Νέας Δημοκρατίας.

Εάν δεν δοθεί παράταση, χιλιάδες μικρά οικόπεδα (750 τ.μ., 1.200 τ.μ. και 2.000 τ.μ. ανάλογα με την κατηγορία) που βρίσκονται σε εκτός σχεδίου περιοχές θα χάσουν τη δυνατότητα να βγάζουν άδεια δόμησης. Αυτή η δυνατότητα των παρεκκλίσεων ισχύει εδώ και χρόνια υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως να έχουν πρόσοψη σε αναγνωρισμένη οδό. Μετά τις 9/12/22, άδεια δόμησης θα εκδίδεται πλέον μόνο για γεωτεμάχια άνω του ορίου αρτιότητας των 4 στρεμμάτων – τα οποία όμως είναι ελάχιστα, ειδικά σε περιοχές με μικρούς κλήρους όπως τα νησιά.

Η άρνηση για παράταση

Η κατάργηση αυτών των παρεκκλίσεων προβλέφθηκε στον νόμο 4759 που ψηφίστηκε δύο χρόνια πριν, τον Δεκέμβριο του 2020 επί υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) Κωστή Χατζηδάκη και υφυπουργού αρμόδιου για τα χωροταξικά Δημήτρη Οικονόμου. Το συγκεκριμένο δίδυμο αποχώρησε τον Ιανουάριο του 2021, αλλά ο κ. Οικονόμου, που είναι και ο βασικός εμπνευστής του 4759, πήρε μεταγραφή για το μέγαρο Μαξίμου. Εκεί συμβουλεύει τον πρωθυπουργό και υποδεικνύεται ως ο «τοίχος» απέναντι στο αίτημα να δοθεί η παράταση.

Σημειωτέον ότι το τελευταίο διάστημα η σημερινή ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει τοποθετηθεί θετικά υπέρ της παράτασης με κύριο επιχείρημα τα προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία – το ίδιο που αξιοποιείται για να γίνονται αναθέσεις χωρίς διαγωνισμούς και πλείστα άλλα.

Αποφάσισε λοιπόν ο πρωθυπουργός να συγκρουστεί με τα συμφέροντα της λαϊκής –έστω εξοχικής– κατοικίας; Πώς εξηγείται τέτοια επίμονη άρνηση όταν μόνο σε χωροταξικό επίπεδο δρομολογήθηκαν πρόσφατα νέες παρατάσεις για νομιμοποιήσεις βαριών αυθαιρέτων και νέο πάγωμα για την κατεδάφιση παράνομων κτισμάτων σε ευάλωτες περιβαλλοντικά ζώνες; Τεχνικοί κύκλοι εκτιμούν ότι η άκρη του νήματος βρίσκεται σε όσους ωφεληθούν από την «αχρήστευση» των μικρών οικοπέδων.

Η αδυναμία να τα αξιοποιήσουν, λένε, θα αναγκάσει τους ιδιοκτήτες τους να τα δώσουν για να επωφεληθούν όσοι τα αναλάβουν από τη δυνατότητα συνένωσής τους:

► Η συνένωση οικοπέδων προβλέφθηκε στον ίδιο νόμο 4759/2020, με το άρθρο 33. Μάλιστα, τότε ο κ.Οικονόμου έδωσε συνέντευξη («Ελεύθερος Τύπος») και αναφέρθηκε σε αυτήν ειδικά τη διάταξη λέγοντας ότι από πολλά μικρά οικόπεδα θα μπορεί να βγαίνει ένα άνω των 4 στρεμμάτων με μόνη προϋπόθεση ένα από τα συνενούμενα να ήταν οικοδομήσιμο με τις παρεκκλίσεις. Μιλούσε επίσης για δυνατότητα συνιδιοκτησίας των μικροοικοπεδούχων στο μελλοντικό κτίσμα, θυμίζοντας κάπως τις «ένδοξες» εποχές της αντιπαροχής.

► Πριν από λίγες μέρες, στις 10 Νοεμβρίου, εκδόθηκε από τον νυν γενικό γραμματέα του ΥΠΕΝ Ευθύμιο Μπακογιάννη, αρμόδιο για τον χωρικό σχεδιασμό, εγκύκλιος. Η εγκύκλιος εμφάνιζε την πρωτοτυπία να δίνει οδηγίες για τη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές έναν μήνα πριν από τη λήξη της προθεσμίας για τα μικρά οικόπεδα. Σημαντικό κομμάτι των οδηγιών αφορούσε επίσης τη συνένωση οικοπέδων. Ο κ. Μπακογιάννης αναφέρεται στη «συνένωση όμορων γηπέδων για την ενιαία λειτουργική τους αξιοποίηση» που μπορεί να οδηγεί και σε οικόπεδα άνω των 4 στρεμμάτων όπου θα εφαρμόζονται όροι δόμησης «που αντιστοιχούν στο σύνολο της ενοποιημένης μέσω διοικητικής πράξης (οικοδομική άδεια) έκτασης». Θυμίζει επίσης ότι για τις συνενώσεις «δεν υφίσταται χρονικός περιορισμός εντός του οποίου πρέπει ή θα έπρεπε να είχε συντελεστεί η συνένωση για τη δημιουργία του ενιαίου γηπέδου». Αρα δεν ισχύει ούτε το όριο της 9ης Δεκεμβρίου 2022.

► Οι συνενώσεις όμως έχουν διευκολυνθεί και με άλλες διατάξεις που ψήφισε στο μεταξύ η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ενδεικτική είναι η πρόβλεψη στο άρθρο 34 του νόμου 4875 που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2021 και αφορούσε τους «πρότυπους τουριστικούς προορισμούς ολοκληρωμένης διαχείρισης» και άλλες ρυθμίσεις «για την ενίσχυση της τουριστικής ανάπτυξης». Στη διάταξη εκείνη γίνεται λόγος για την ενοποίηση τουριστικών καταλυμάτων. Το πλέον ενδιαφέρον είναι πως δεν αποτελεί προϋπόθεση τα καταλύματα να βρίσκονται σε όμορα οικόπεδα, αλλά επιτρέπεται «να τέμνονται από φυσικό ή τεχνητό εμπόδιο». Με άλλα λόγια, ακόμη και οικόπεδα που χωρίζονται από δρόμους θα μπορούν να λογίζονται ως ενιαία και να προκύπτει αντίστοιχα το ενιαίο τουριστικό κατάλυμα. Με την ενιαιοποίηση, το κατάλυμα (ξενοδοχείο, ενοικιαζόμενα δωμάτια κ.λπ.) μπορεί να αποκτά δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης με αυξημένο συντελεστή δόμησης, αυξημένο αριθμό κλινών, δωματίων και χώρων αναψυχής. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «εάν κύρια ή μη κύρια τουριστικά καταλύματα ανεγείρονται ή επεκτείνονται επί γηπέδων που έχουν συνενωθεί και διέπονται από διαφορετικούς όρους δόμησης, η συνολική επιφάνεια δόμησης και κάλυψης των συνενωθέντων γηπέδων μπορεί να κατανεμηθεί στο σύνολο του γηπέδου».

► Η διευκόλυνση δεν αφορά μόνον οικόπεδα που έχουν αγοραστεί αλλά και εκείνα που μισθώνονται για να φιλοξενήσουν τουριστικό κατάλυμα, αφού γίνεται αναφορά σε «γήπεδα που ανήκουν στον ίδιο ιδιοκτήτη ή έχουν μισθωθεί με μακροχρόνια μίσθωση από τον ίδιο μισθωτή και τέμνονται από αγροτικό ή δημοτικό ή επαρχιακό δρόμο ή ρέμα και στα οποία, τουλάχιστον σε ένα από αυτά, έχουν ανεγερθεί ή πρόκειται να ανεγερθούν κύρια ή μη κύρια τουριστικά καταλύματα».