Πληθωρισμός-ρεκόρ «καίει» μονάδες ανάπτυξης

Λίβας που καίει τα εισοδήματα ο πληθωρισμός, καθώς τον Δεκέμβριο επιταχύνθηκε στο υψηλότερο σημείο μετά το 2010, στο 5,1% από 4,8% τον Νοέμβριο, ενώ έρχονται αυξήσεις-φωτιά μετά τις 15 Ιανουαρίου που θα ανεβάσουν έως και 20% το κόστος στα βασικά είδη διατροφής και θα προκαλέσουν νέα αιμορραγία στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών. Εξέλιξη που καθιστά μονόδρομο τη λήψη αντισταθμιστικών μέτρων για την πυρκαγιά της ακρίβειας πριν παγιωθούν οι συνθήκες ασφυξίας για τα αδύναμα οικονομικά στρώματα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο πληθωρισμός για το σύνολο του 2021 έτρεχε με 1,2% έναντι πρόβλεψης στον προϋπολογισμό για 0,5% φέτος και 1% σε μέσα επίπεδα για το 2022, η οποία μετά τη δυναμική που έχει αποκτήσει ο τιμάριθμος είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ξεπεραστεί.

Από τις τιμοληψίες της Στατιστικής Αρχής προκύπτει ότι τον χορό των αυξήσεων σέρνουν το φυσικό αέριο, με την τιμή του να εκτινάσσεται κατά 135,7%, ο ηλεκτρισμός με 45%, το πετρέλαιο θέρμανσης με 34,1%, τα καύσιμα και τα λιπαντικά με 21,7%, ενώ ψηλά στη λίστα της ακρίβειας βρίσκονται τα βασικά είδη διατροφής μετά το άλμα τιμών κατά 19,7% στο αρνί και το κατσίκι, κατά 17% στο ελαιόλαδο, κατά 14,2% στις πατάτες και κατά 7,6% στα ζυμαρικά.

Ο δείκτης τιμών στην ομάδα με τα τρόφιμα ανέπτυξε υπερπενταπλάσια ταχύτητα σε σχέση με έναν χρόνο πριν, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,3% όταν τον ίδιο μήνα του 2020 ήταν 0,8%. Σε μηνιαία βάση, τον Δεκέμβριο δηλαδή σε σχέση με τον Νοέμβριο, οι τιμές στα είδη διατροφής ενισχύθηκαν κατά 0,8%, από το 3,5% στο 4,3%, με τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις να καταγράφονται στα ζυμαρικά με 6,6%, στο μοσχάρι με 2,3%, στα νωπά ψάρια με 1,7%, στα τυριά με 1,6% και στα λαχανικά με 1,5%.

Δυσμενή σενάρια

Η έξαρση του πληθωρισμού έχει ανεβάσει στο κόκκινο την αδρεναλίνη στο οικονομικό επιτελείο, που καταρτίζει δυσμενή σενάρια για το εύρος των ζημιών στην ανάπτυξη και στα κρατικά ταμεία με βάση εναλλακτικές παραδοχές για την ένταση των ανατιμήσεων και την καμπύλη της μετάλλαξης Ομικρον.

Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται το αρνητικό σενάριο του προϋπολογισμού, που κατεβάζει τον πήχη της ανάπτυξης κατά μία ποσοστιαία μονάδα στο 3,5% από 4,5% και ανεβάζει το πρωτογενές έλλειμμα στο 1,9% του ΑΕΠ από 1,4%. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται και ένα ακραίο σενάριο με την υπόθεση ότι τα κύματα της πανδημίας και της ακρίβειας δεν θα κοπάσουν νωρίτερα από το καλοκαίρι, που προσγειώνει το ΑΕΠ κάτω από το 3% και διογκώνει το έλλειμμα στην περιοχή του 2,5% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι το ΙΟΒΕ προβλέπει πως σε περίπτωση σημαντικής υγειονομικής επιδείνωσης, ο ρυθμός μεγέθυνσης δεν θα είναι υψηλότερος από 2%-2,5%.

Οι κινήσεις του οικονομικού επιτελείου είναι απόρροια του γεγονότος ότι το σκηνικό στην οικονομία παραμένει ομιχλώδες και ρευστό καθώς ουδείς είναι σε θέση να προβεί σε ασφαλή εκτίμηση για την τροχιά του πληθωρισμού.

Αρμόδιοι παράγοντες επισημαίνουν ότι είναι ορατός ο κίνδυνος επιδείνωσης της κατάστασης τους πρώτους μήνες του έτους, κυρίως στο μέτωπο της ακρίβειας, και όλα δείχνουν ότι θα χρειαστεί επέκταση του προγράμματος επιδοτήσεων για το ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο καθώς και διατήρηση ή ακόμα και εμπλουτισμός των μέτρων στήριξης για πληττόμενους εργαζόμενους και επιχειρήσεις.

Το ενδεχόμενο παρενεργειών στην οικονομία τους πρώτους μήνες του έτους υπογραμμίζουν και οι αναλυτές της Eurobank αναφέροντας ότι «οι επιπτώσεις των διαταραχών της μετάλλαξης Ομικρον και της ανόδου του πληθωρισμού είναι πιθανόν να καταγραφούν κυρίως στα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών του 1ου τριμήνου 2022 και λιγότερο στα αντίστοιχα του 4ου τριμήνου 2021».

Ηδη πάντως οι διεθνείς οργανισμοί αναθεωρούν επί το δυσμενέστερο τις προβλέψεις για τη διάρκεια και την ταχύτητα της ακρίβειας, προειδοποιώντας για πληθωριστική κορύφωση στο πρώτο τρίμηνο του έτους και σταδιακή αποκλιμάκωση στη συνέχεια, χωρίς όμως επαναφορά των τιμών στα προ πανδημίας επίπεδα.