Γίνονται... επενδυτές οι ασφαλισμένοι

Οχι μόνο όσοι πρόκειται να ασφαλιστούν για πρώτη φορά, από το 2021, αλλά και όσοι νέοι μέχρι 35 ετών είναι ήδη ασφαλισμένοι για επικουρική αλλά επιθυμούν να αποκτήσουν «ατομικό κουμπαρά» επικουρικής ασφάλισης, θα μπορέσουν να μετακινηθούν στο νέο σύστημα, βάσει του σχεδίου νόμου που ετοιμάζει ο υφυπουργός Εργασίας Π. Τσακλόγλου με στόχο να δοθεί στη δημοσιότητα τέλη του 2020 για να ξεκινήσει δημόσια διαβούλευση μέσα στο επόμενο έτος.

Αυτό το νέο σχέδιο, που θα παραμείνει εντός του δημόσιου συστήματος αλλά με όρους σταδιακής κεφαλαιοποίησης, θα αποτελέσει, σύμφωνα με τις κυβερνητικές προσδοκίες, τη βάση για την προβολή «ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για την παροχή δικαιωμάτων στη νέα γενιά».

Ποιο είναι το περίγραμμα αυτού του εγχειρήματος που εισάγει για πρώτη φορά και τον ιδιωτικό τομέα στη διαχείριση μέρους των πόρων του νέου συστήματος και φιλοδοξεί να τύχει κοινωνικής αποδοχής;

■ Σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις του κ. Τσακλόγλου, το νέο σύστημα θα είναι δημόσιο, αλλά όχι διανεμητικό. Θα λειτουργεί με όρους κεφαλαιοποίησης. Οι πόροι του δεν θα συντηρούν τους νυν συνταξιούχους, αλλά αποκλειστικά όσους ενταχθούν σε αυτό.

Οι ασφαλισμένοι -στους οποίους επίσης θα ενταχθεί και μέρος των αυτοαπασχολούμενων, των αγροτών και εκείνων που δεν έχουν/είχαν καμία επικουρική ασφάλιση- θα ορίζουν κάθε τρία χρόνια το επενδυτικό ρίσκο στο οποίο θα εμπιστεύονται την επένδυση της εισφοράς του 6% που θα καταβάλλουν. Η επιλογή θα γίνεται ανάμεσα σε 3 βαθμίδες (χαμηλή, μεσαία και υψηλή) ανάλογα με την εντολή που θα δίδουν στους διαχειριστές. Τμήμα της διαχείρισης θα δοθεί και σε ιδιώτες, ενώ εκτός από ελληνικές θα μπορούν να επενδύουν και σε ξένες μετοχές, στο πλαίσιο του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου.

■ Το νέο επικουρικό θα λειτουργεί με τους κανόνες ενός συστήματος μερικής κεφαλαιοποίησης, με πρότυπο το σουηδικό μοντέλο και με στόχο -εφόσον αυξηθεί το εργατικό δυναμικό- οι αποδόσεις του σε βάθος 25ετίας να ανέλθουν στο 5,2% (έναντι 1,2% που παρέχει το δημόσιο αναδιανεμητικό).

■ Εξετάζεται η θέσπιση εγγύησης του κεφαλαίου για να αποτραπούν δυσμενείς επιπτώσεις από τις αιφνίδιες μεταβολές στις χρηματαγορές.

■ Η ωρίμανση των πρώτων συντάξεων αναμένεται ύστερα από 30 έτη ασφάλισης και θα καλύπτουν εκτός από την κλασική μηνιαία επικουρική, επικουρική λόγω θανάτου (χηρείας), καθώς και επικουρική λόγω αναπηρίας.

■ Το μεγάλο αγκάθι είναι το κόστος μετάβασης από το ένα σύστημα στο άλλο. Σύμφωνα με τις προτάσεις Τσακλόγλου, το νέο σύστημα για να είναι βιώσιμο πρέπει να χρηματοδοτηθεί από το μέρισμα Ανάπτυξης (Growth dividend), από τη γενική φορολογία και το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ). Με δεδομένο ότι καμία από τις υφιστάμενες επικουρικές δεν θα θιγεί, το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης για να λειτουργήσει χρειάζεται, ανάλογα με τις παραδοχές, 1 δισ. για την πρώτη δεκαετία, 50-60 εκατ. ευρώ τον χρόνο, και 35-55 δισ. σε βάθος 50ετίας.

Η περιγραφή των βασικών αρχών του νέου συστήματος από τον κ. Τσακλόγου κατά τη διάρκεια δημόσιας συζήτησης με συνομιλητές άλλους δύο πανεπιστημιακούς που ενεπλάκησαν με την πολιτική, τον πρώην υπουργό Εργασίας Τ. Γιαννίτση και τον πρώην διοικητή του ΙΚΑ, Μ. Νεκτάριο, έδωσε και το στίγμα της διαφοροποίησης του υφυπουργού από το ακραίο σενάριο που υποστηρίζεται από τον κ. Νεκτάριο, ο οποίος έθεσε εκ νέου ζήτημα αύξησης των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η επισήμανση του Τ. Γιαννίτση, που υπενθύμισε την αποτυχία τιθάσευσης της φοροδιαφυγής η οποία μόνο από την απόκρυψη του ΦΠΑ σωρεύει πάνω από 7,8 δισ. ετησίως, «ποσό που θα αρκούσε για να λυθεί το ασφαλιστικό».