Η ακτινογραφία της νέας ρύθμισης

Καρότο και μαστίγιο είναι η νέα τακτική που θα εφαρμόσει από το 2020 το υπουργείο Οικονομικών για τους οφειλέτες της Εφορίας που έχασαν το τρένο των 120 δόσεων, αλλά και γι’ αυτούς που θα επιλέξουν το νέο έτος να ρυθμίσουν τα χρέη τους με τη νέα πάγια ρύθμιση.

Η οποία νέα ρύθμιση είναι ακόμη πιο ακριβή, αφού προβλέπει 6,5% ετήσιο επιτόκιο και το πιο σημαντικό για τους οφειλέτες είναι ότι δεν μπορεί να ξεκλειδώσει δεσμευμένους τραπεζικούς λογαριασμούς. Η συγκεκριμένη δυνατότητα υπήρχε μόνο στις 120 δόσεις.

Το καρότο όμως της νέας πάγιας ρύθμισης που θα τεθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2020 σε ισχύ είναι ο διπλασιασμός του αριθμού των δόσεων.

Οι τακτικές οφειλές (φόρος εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ) θα μπορούν να τακτοποιηθούν σε 12 έως 24 δόσεις και οι έκτακτες (φόρος κληρονομιάς, δωρεές κ.ά.) σε έως 48 από 24 μηνιαίες δόσεις που ισχύει σήμερα.

Ειδικά για τις τακτικές οφειλές προβλέπεται ακόμη ένα καρότο: η υπαγωγή στη ρύθμιση μπορεί να γίνει χωρίς εισοδηματικά κριτήρια.

Μαζί με το καρότο υπάρχει και το μαστίγιο. Στις τακτικές οφειλές, δηλαδή τις οφειλές από φόρο εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ, το μαστίγιο είναι το επιτόκιο. Οταν οι οφειλέτες επιλέγουν να ρυθμίσουν τα χρέη τους σε περισσότερες από 12 μηνιαίες δόσεις, θα επιβαρύνονται με μεγαλύτερο επιτόκιο.

Δηλαδή, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των δόσεων τόσο μεγαλύτερο επιτόκιο θα βαρύνει τη ρυθμισμένη οφειλή, όπως τουλάχιστον θα αναφέρεται στην υπουργική απόφαση που θα εξειδικεύει τον νόμο.

Το επιτόκιο

Σύμφωνα, πάντως, με τη σχετική διάταξη του νομοσχεδίου που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, το επιτόκιο υπολογίζεται ως εξής:

• Για οφειλές που ρυθμίζονται σε έως 12 δόσεις, ο τόκος υπολογίζεται με βάση το τελευταίο δημοσιευμένο μέσο ετήσιο επιτόκιο δανείων σε ευρώ, χωρίς καθορισμένη διάρκεια αλληλόχρεων λογαριασμών που χορηγούνται από όλα τα πιστωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, όπως αυτό δημοσιεύεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, πλέον 0,25%.

Το επιτόκιο αυτό ανέρχεται σήμερα σε 5%. Για οφειλές που ρυθμίζονται σε περισσότερες από 12 μηνιαίες δόσεις, το επιτόκιο προσαυξάνεται κατά 1,5% και με βάση τα σημερινά δεδομένα διαμορφώνεται στο 6,5% τον χρόνο ή 0,54% τον μήνα.

• Σε περίπτωση απώλειας και υπαγωγής των ίδιων οφειλών στη ρύθμιση για δεύτερη φορά από τον ίδιο οφειλέτη, το επιτόκιο προσαυξάνεται κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα.

Εκτακτες οφειλές

Στις έκτακτες οφειλές, όπως είναι ο φόρος κληρονομιάς, υπάρχει ακόμα ένα μαστίγιο. Πρόκειται για το κριτήριο του εισοδήματος που θα ξεκλειδώνει τον αριθμό των δόσεων.

Δηλαδή ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος που θα έχουν οι φορολογούμενοι θα καθορίζεται ο αριθμός των δόσεων εξόφλησης της οφειλής.

Τα κριτήρια που θα λαμβάνει υπόψη η Εφορία είναι:

■ Ο μέσος όρος του συνολικού εισοδήματός τους (ατομικό, φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο, πραγματικό ή τεκμαρτό) κατά τα τελευταία τρία φορολογικά έτη πριν από την αίτηση υπαγωγής στη ρύθμιση.

■ Το συνολικό εισόδημα (ατομικό, φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο, πραγματικό ή τεκμαρτό) του αμέσως προηγούμενου φορολογικού έτους από την ημερομηνία αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση εφόσον αυτό είναι μεγαλύτερο. Το συνολικό εισόδημα θα πολλαπλασιάζεται τμηματικά με συντελεστές οι οποίοι κλιμακώνονται από 4% για εισοδήματα ως 15.000 ευρώ έως και 25% για αποδοχές πάνω από 100.000 ευρώ.

Η νέα πάγια ρύθμιση αφορά ληξιπρόθεσμες οφειλές που θα βεβαιωθούν το 2020. Αυτό σημαίνει ότι οι φόροι που έμειναν απλήρωτοι το 2019 ή οι οφειλές που δημιουργήθηκαν μέχρι το τέλος του 2018 και δεν εντάχθηκαν στις 120 δόσεις μπορούν να εξοφληθούν μόνο με τη σημερινή πάγια ρύθμιση των 12 ή 24 μηνιαίων δόσεων. Η ελάχιστη μηνιαία δόση διαμορφώνεται στα 30 ευρώ από 15 ευρώ που ήταν στις 120 δόσεις.

Ωστόσο από τη διάταξη του νομοσχεδίου δεν προκύπτει η αποδέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών για τους συνεπείς οφειλέτες, όπως ισχύει για τις 120 δόσεις.

Η σταδιακή αποδέσμευση των κλειδωμένων λογαριασμών για όσο διάστημα οι οφειλέτες είναι συνεπείς στη ρύθμιση, που προβλέπει η σχετική νομοθετική διάταξη, έχει παγώσει προς το παρόν.

Βέβαια, πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν αποκλείονται αλλαγές στο μέτρο, οι οποίες θα ενεργοποιηθούν ταυτόχρονα με την εφαρμογή της νέας πάγιας ρύθμισης.

Το 5% των ληξιπρόθεσμων οφειλών στις 120 δόσεις

Σε ό,τι αφορά τα εισπρακτικά αποτελέσματα της ρύθμισης των 120 δόσεων, κινήθηκαν σε ρηχά νερά, αφού ένα πολύ μικρό ποσοστό των χρεών, μόλις το 5%, εντάχθηκε σε αυτήν, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.

Από τα 104 δισ. ευρώ που είναι οι συνολικές απλήρωτες οφειλές νοικοκυριών και επιχειρήσεων, στη ρύθμιση των 120 δόσεων εντάχθηκαν οφειλές 5,89 δισ. ευρώ. Από το συνολικό ποσό που ρυθμίστηκε, τα 4,3 δισ. ευρώ αφορούν κεφάλαιο και τα 1,4 δισ. ευρώ αφορούν προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής.

Πρόκειται συνολικά για 580.609 φορολογούμενους και επιχειρήσεις που υπήχθησαν στη ρύθμιση των οφειλών τους σε έως 120 δόσεις. Από αυτούς, οι 543.923 ήταν φυσικά πρόσωπα και 36.676 επιχειρήσεις.

Από το σύνολο των 5,89 δισ. ευρώ που ρυθμίστηκαν, πάνω από 545 εκατ. ευρώ εισπράχθηκαν ήδη, ενώ μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να εισπραχθούν πάνω από 140 εκατ. ευρώ.

Τα υπόλοιπα 5,211 δισ. ευρώ αναμένεται να εισπραχθούν τα επόμενα έτη και μέχρι το τέλος της ρύθμισης, σύμφωνα με το πλήθος των δόσεων που επέλεξαν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις που εντάχθηκαν σε αυτήν.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι στο 14,31% των ρυθμίσεων που έγιναν το ποσό καταβλήθηκε εφάπαξ, ενώ στο 30% σε 120 δόσεις. Από το συνολικό ύψος των οφειλών που ρυθμίστηκαν, στο 73,29% η εξόφληση θα γίνει σε 120 δόσεις.