Αγορές, πιστωτική γραμμή ή τέταρτο μνημόνιο, είναι το «τρίστρατο» μπροστά στο οποίο θα βρεθεί η χώρα, με το δίλημμα της επιλογής να είναι εξαιρετικά μεγάλο. Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, τέταρτη διέξοδος δεν υπάρχει στον ελληνικό χάρτη, ενώ όποιος δρόμος κι αν επιλεγεί, η Αθήνα θα παραμείνει σε καθεστώς αυστηρής εποπτείας.
Οι επισημάνσεις των οικονομολόγων της Βουλής δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα: η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην ευρωζώνη που ενώ τον Αύγουστο του 2018 βγαίνει κανονικά από το Μνημόνιο, ωστόσο παραμένει «εντός» ώς το 2060 - εξαιτίας του στόχου για πλεονάσματα 2% ώς το 2060 που έχουν βάλει οι Ευρωπαίοι εταίροι ως μία από τις πολλές παραμέτρους για να μπορέσει το ελληνικό χρέος να καταστεί διαχειρίσιμο.
Συνεπώς το «καμπανάκι» της Βουλής, ότι η ελληνική οικονομία θα πρέπει να παραμείνει σε τροχιά δημοσιονομικής σταθερότητας, είναι συμβατό με τα όσα συμβαίνουν στη σφαίρα των συζητήσεων για το ελληνικό χρέος και των διαπραγματεύσεων που γίνονται με τους θεσμούς.
Σημαντικό είναι επίσης το σημείο με τα όσα προβλέπουν οι συντάκτες της έκθεσης για την ανάπτυξη της χώρας. Οτι δηλαδή αυτή είναι «εύθραυστη» και θα διακοπεί αν η χώρα εγκαταλείψει το μονοπάτι των μεταρρυθμίσεων, ενώ το ίδιο θα συμβεί αν υπάρξει πολιτική αστάθεια. Εκτιμούν ότι η αύξηση φέτος δεν θα ξεπεράσει το 1,5% με 1,6% όταν ο αναθεωρημένος στόχος της κυβέρνησης κάνει λόγο για 1,8% το 2017.
Για την «ομάδα Λιαργκόβα» αποτελεί θετικό βήμα η έξοδος της χώρας στις διεθνείς αγορές και μπορεί να ερμηνευτεί ως μια κίνηση που εκφράζει την πρόθεση της κυβέρνησης να εκπληρώσει τις τρέχουσες συμφωνίες και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μόνιμη έξοδο στις αγορές μετά το τέλος του «μνημονίου» τον Αύγουστο του 2018.
Αναλυτικότερα, όμως, τα βασικά σημεία της έκθεσης του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής έχουν εξής:
ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Η διαφαινόμενη ανάκαμψη είναι εύθραυστη και, για να το διατυπώσουμε χωρίς περιστροφές, θα διακοπεί αν η χώρα εγκαταλείψει το μονοπάτι των μεταρρυθμίσεων.
Το ίδιο θα συμβεί αν υπάρξει πολιτική αστάθεια. Για το 2017 προβλέπεται θετικός ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ της τάξης του 1,5%-1,6%, μικρότερος του προβλεπόμενου στον κρατικό προϋπολογισμό μερικούς μήνες πριν.
ΕΠΟΠΤΕΙΑ: Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συστήσει το κλείσιμο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος προστίθεται στα θετικά νέα, κυρίως σε συμβολικό επίπεδο.
Διότι, πρώτον η διαδικασία αυτή ήταν ξεπερασμένη, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται σε καθεστώς αυστηρότερης επιτήρησης λόγω Μνημονίων και δεύτερον η άρση της δεν συνεπάγεται το τέλος της εποπτείας.
Οι δημοσιονομικοί στόχοι της Ελλάδας υπαγορεύονται σήμερα από το πρόγραμμα στήριξής της. Μετά το 2018 προβλέπεται να υπαχθεί στις διαδικασίες εποπτείας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ).
ΛΙΣΤΕΣ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗΣ: Σύμφωνα με τους οικονομολόγους της Βουλής, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές, η κουλτούρα φοροδιαφυγής και οι καθυστερήσεις ερευνών στις λίστες μεγαλοκαταθετών θα εξακολουθούν να δυσχεραίνουν την απόδοση των φορολογικών ελέγχων και των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνεται, το 2017, ενώ στον τομέα των δαπανών διαπιστώνεται αδυναμία εξορθολογισμού τους, στον τομέα της φοροδιαφυγής έχουν ενταθεί οι προσπάθειες ελέγχου της, π.χ. με τη γενίκευση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Ομως, την απόδοση των ελέγχων και των ηλεκτρονικών συναλλαγών θα δυσχεραίνουν, μεταξύ άλλων, το ύψος των φορολογικών συντελεστών και η κουλτούρα φοροδιαφυγής που είναι βαθιά ριζωμένη στην ελληνική κοινωνία.
Επίσης, δεν πρέπει να υποτιμάται το ηθικό μήνυμα διαφόρων χειρισμών, π.χ., παραχωρήσεων σε επιμέρους ομάδες πίεσης χωρίς υπολογισμό του κόστους.
Συναφώς, υποτιμώνται οι επιπτώσεις στο ηθικό των φορολογουμένων, αφενός μεν από την καθυστέρηση των ελέγχων με βάση τις διάφορες «λίστες» (Λαγκάρντ, Μπόργιανς, κ.α.), που οδήγησε σε νομικές εμπλοκές, και αφετέρου από την αναποτελεσματικότητα των όποιων ελέγχων πραγματοποιήθηκαν.
Την περίοδο 2013 μέχρι σήμερα, μετά από ελέγχους «βεβαιώθηκαν» 1,623 εκατ. ευρώ, αλλά εισπράχθηκαν μόλις 149 εκατ. ευρώ!
Αποκαρδιώνουν επίσης οι δυσλειτουργίες σε άλλους τομείς, όπως π.χ. στα καύσιμα, όπου σύμφωνα με πολλά δημοσιεύματα η φοροδιαφυγή «οργιάζει».
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ 3ου ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ: Σε εκκρεμότητα βρίσκονται 113 νέα προαπαιτούμενα που θα πρέπει να εφαρμοστούν μέχρι το τέλος της τρίτης δανειακής σύμβασης, μεταξύ των οποίων οι περιορισμοί στην κήρυξη απεργιών και οι περικοπές στα οικογενειακά επιδόματα, το 2018. Εξ αυτών, τα 95 θα πρέπει να υλοποιηθούν έως το τέλος του τρέχοντος έτους.
Στον κατάλογο περιλαμβάνονται το ευαίσθητο ζήτημα της αλλαγής της εργατικής νομοθεσίας, ώστε για την προκήρυξη απεργίας να απαιτείται η ψήφος τουλάχιστον του 50% των εργαζομένων, η αναμόρφωση των οικογενειακών επιδομάτων, που σηματοδοτεί περικοπές, το άνοιγμα ορισμένων κλειστών επαγγελμάτων και οι αλλαγές στον δημόσιο τομέα.
Προϋποθέσεις για μόνιμη έξοδο στις αγορές
Το άνοιγμα του βιβλίου προσφορών για την έκδοση πενταετούς ομολόγου, στον βαθμό που η κίνηση αυτή θα έχει συνέχεια και σε συνδυασμό με τις εκδηλούμενες τάσεις οικονομικής μεγέθυνσης -έστω και ασθενούς- για το 2017, είναι ένα θετικό βήμα προς τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης με δεδομένη τη συμφωνία των μεγάλων πολιτικών κομμάτων στα ουσιαστικά στοιχεία του προγράμματος προσαρμογής (παρά τις επιμέρους διαφορές και τη διαφορετική πολιτική φιλοσοφία).
Μπορεί επομένως να ερμηνευτεί ως μια κίνηση που εκφράζει την πρόθεση της κυβέρνησης να εκπληρώσει τις τρέχουσες συμφωνίες («συμπληρωματικό μνημόνιο συνεννόησης» και letter of intent προς το ΔΝΤ) και έτσι να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μόνιμη έξοδο στις αγορές μετά το τέλος του «μνημονίου» τον Αύγουστο του 2018. Αν συμβεί αυτό, θα έχουμε μια καμπή στη διαχείριση της οικονομίας και στις οικονομικές επιδόσεις.
Αν όχι, τότε θα υπάρξουν παλινδρόμηση σε συνθήκες ύφεσης, κοινωνικές εντάσεις και δυσκολίες στη χρηματοδότηση από τις αγορές. Τέσσερις παράγοντες κρίνουν αν η έξοδος στις αγορές θα έχει συνέχεια:
● Αν συνεχιστεί δημοσιονομική σταθερότητα, ώστε η πίεση των τόκων από τις αγορές να μην οδηγήσει στον φαύλο κύκλο ελλειμμάτων, ύφεσης, πολιτικής αστάθειας.
● Αν διασφαλιστεί η οικονομική μεγέθυνση με διάρκεια, πράγμα που συνυφαίνεται με την εφαρμογή του μνημονίου και κυρίως των μεταρρυθμίσεων.
● Αν επιτευχθεί κοινωνική σταθερότητα και συνοχή με θεραπείες των ανισοτήτων, της ανεργίας, της φτώχειας και διασφάλιση ενός θεσμικού πλαισίου υγιούς επιχειρηματικού ανταγωνισμού και προστασίας της εργασίας.
● Αν διατηρηθεί η πολιτική σταθερότητα με όσο το δυνατόν ευρύτερη πολιτική συναίνεση.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας