Δυσχεραίνει την έξοδο στις αγορές το ΔΝΤ

Τη φιέστα της κυβέρνησης, εν όψει της επικείμενης εξόδου στις διεθνείς αγορές, χαλάει η έκθεση βιωσιμότητας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στην οποία διατηρείται ο όρος «εξαιρετικά μη βιώσιμο» για το ελληνικό χρέος και γινόταν προσπάθεια να λειανθεί από την ελληνική πλευρά.

Συνεπώς το ΔΝΤ, αντί να εξυπηρετήσει τα νέα σχέδια δανεισμού που κάνει η Αθήνα, επί της ουσίας εμφανίζεται να τα υπονομεύει, δίνοντας «πάτημα» στους επενδυτές να ζητήσουν μεγαλύτερα επιτόκια για το ρίσκο που θα πάρουν.

Στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι η ανταλλαγή παλιών ομολόγων που λήγουν το 2019 με νέα που θα λήγουν το 2022 και θα διέπονται από καλύτερα επιτόκια (κάτω από 4,95% που είχε πληρώσει για τόκους η κυβέρνηση Σαμαρά).

Η νέα μελέτη του ΔΝΤ για το ελληνικό χρέος είναι ίδια -και χειρότερη σε πολλά σημεία της- με αυτήν του Φεβρουαρίου του 2017, μήπως και εφαρμοστούν νωρίτερα τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους μετά την «κόκκινη γραμμή» του Βερολίνου.

Μεταξύ άλλων, το Ταμείο ζητά να διενεργηθούν νέα στρες τεστ στις τράπεζες, αλλά και να μην ανατραπούν μετά το τέλος του προγράμματος οι περιορισμοί στις συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Επιμένει για τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές, ενώ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο η μείωση στο αφορολόγητο ποσό που θεσμοθετήθηκε να ισχύσει από το 2019 και όχι από το 2020 προκειμένου να καταστεί εφικτός ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022.

Ωστόσο, μετά το 2022 θεωρεί πως ο στόχος του πλεονάσματος θα πρέπει να μειωθεί στο 1,5%, ώστε το δημοσιονομικό περιθώριο που θα δημιουργηθεί να χρησιμοποιηθεί για να υποστηριχτούν οι επενδύσεις, να μειωθούν οι φόροι και να ενισχυθεί το δίχτυ κοινωνικής προστασίας.

Η εκτελεστική διοίκηση του Ταμείου ενέκρινε παράλληλα την «επί της αρχής» συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα (Stand-By Arrangement) με 1,6 δισ. ευρώ, τα οποία, ωστόσο, θα εκταμιευτούν όταν αποσαφηνιστούν από τους Ευρωπαίους τα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.

Η επιτήρηση του προγράμματος θα γίνεται με εξάμηνους ελέγχους. Ο πρώτος αναμένεται να ξεκινήσει μετά τις 15 Φεβρουαρίου του 2018 και ο δεύτερος περί τις 15 Αυγούστου του 2018.

Παρ’ όλα αυτά η διαθεσιμότητα και η δυνατότητα για εκταμιεύσεις δόσεων θα είναι σε τριμηνιαία βάση, ούτως ώστε να εναρμονιστεί το ΔΝΤ με τις διαδικασίες που ακολουθεί η Ε.Ε. Στο κείμενο του ΔΝΤ περιγράφονται και μια σειρά από υψηλούς κινδύνους για την εφαρμογή του προγράμματος.

Ανάλυση βιωσιμότητας

Σε ό,τι αφορά το χρέος, το Ταμείο επιμένει ότι παραμένει εξαιρετικά μη βιώσιμο. «Αν και οι διαφορές μεταξύ του Ταμείου και των Ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδας έχουν περιοριστεί, τα στελέχη του ΔΝΤ εκτιμούν ότι μια στρατηγική ελάφρυνσης, που βασίζεται στη διατήρηση χωρίς προηγούμενο υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων ή σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για μακρό χρονικό διάστημα, δεν είναι αξιόπιστη.

Γι’ αυτό χρειάζεται περαιτέρω σύγκλιση σε μια στρατηγική που θα βασίζεται σε πιο ρεαλιστικές υποθέσεις», καταλήγει το Ταμείο.

Η «συνταγή» που προτείνει προβλέπει μεγαλύτερες παρατάσεις χάριτος για τα δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα από τον EFSF, «πάγωμα» των τόκων αλλά και έναν αυτόματο μηχανισμό που θα συνδέει τις αποπληρωμές χρέους με την ανάπτυξη.

Το χρέος, σύμφωνα με το βασικό σενάριο, αναμένεται να υποχωρήσει στο 160% του ΑΕΠ έως το 2022 από 176% που είναι σήμερα. Ενώ οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες θα κινηθούν υψηλότερα του ορίου του 15% του ΑΕΠ μέχρι το 2028, για να αυξηθούν στο 20% έως το 2030 φτάνοντας περίπου στο 45% του ΑΕΠ έως το 2060.

Το χρέος προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά στο 150% του ΑΕΠ έως το 2030 και να σημειώσει στη συνέχεια εκρηκτική αύξηση φτάνοντας το 195% του ΑΕΠ μέχρι το 2060.

Ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, στην επιστολή του επισημαίνει για το χρέος πως «οι ελληνικές αρχές σημειώνουν ότι οι επικαιροποιημένες εκτιμήσεις βιωσιμότητας του ΔΝΤ παραμένουν συντηρητικές και πιο κοντά σε ένα αρνητικό σενάριο.

Οι ελληνικές αρχές πιστεύουν ότι η ανάλυση δεν λαμβάνει επαρκώς υπόψη τις επιπτώσεις των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για άλλες επενδυτικές πρωτοβουλίες, τα μελλοντικά επιτόκια της αγοράς και τα συμφωνημένα δημοσιονομικά πλεονάσματα».

Το ΔΝΤ στην έκθεση αποτίμησής του (Staff Report) αναφέρει ότι το πρόγραμμα θα λήξει στις 31 Αυγούστου του 2018, λίγο μετά το τέλος του προγράμματος με τον ESM.

Σύμφωνα με την έκθεση, η ανάπτυξη θα σταθεροποιηθεί στο 1% σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα λόγω κυρίως της γήρανσης του πληθυσμού.

Επιμένει ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2022 πρέπει να μειωθούν στο 1,5% του ΑΕΠ, ώστε να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για φορολογικές παροχές.

Η ελληνική πλευρά στη δική της επιστολή καταγράφει τις 7 νέες δεσμεύσεις που αναλαμβάνει, ενώ συναινεί και για «οροφή» χρέους στα 325 δισ. ευρώ. Το τεχνικό μνημόνιο που συνοδεύει τη βασική συμφωνία επιβεβαιώνει ότι η «οροφή» στο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης διαμορφώνεται στα 325 δισ. ευρώ για φέτος και το 2018.

Και τούτο, όταν στη συμφωνία του 2012 η «οροφή» είχε τεθεί στα 340 δισ. ευρώ (δηλαδή υπήρχε περιθώριο αύξησης του χρέους χωρίς να ξεφεύγει η Ελλάδα από τους όρους της συμφωνίας).

Στη συνοδευτική επιστολή πρόθεσης (letter of intent), την οποία υπογράφουν ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, καταγράφονται όλα τα μέτρα που έχει λάβει η Ελλάδα, ενώ περιγράφονται και τα επόμενα βήματα.

Συμπεριλαμβάνονται επίσης δεσμεύσεις για όρια στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, στις επιδόσεις του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, αλλά και για τις επιδόσεις του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών (ΚΕΑΟ).

Βελκουλέσκου: «Πρώτα ελάφρυνση»

Η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους είναι κρίσιμη για το πρόγραμμα του ΔΝΤ με την Ελλάδα, καθώς οι μεταρρυθμίσεις από μόνες τους δεν επαρκούν για να καταστεί βιώσιμο, ξεκαθάρισε η εκπρόσωπος του ΔΝΤ στην Ελλάδα, Ντέλια Βελκουλέσκου, στο πλαίσιο της τηλεδιάσκεψης που πραγματοποιήθηκε μετά τη λήξη της συνεδρίασης του εκτελεστικού συμβουλίου του Ταμείου στην Ουάσινγκτον.

Το ΔΝΤ αναμένει ότι οι συζητήσεις με τους Ευρωπαίους πιστωτές για την επίμαχη αναδιάρθρωση θα ολοκληρωθούν σύντομα, με την ίδια να επικαλείται το θετικό momentum που καταγράφεται.

Στις ερωτήσεις που δέχτηκε για το χρέος η Βελκουλέσκου διευκρίνισε ότι όταν υπάρξει συμφωνία για ελάφρυνση του χρέους, θα δοθεί νέα ανάλυση βιωσιμότητας χρέους στο εκτελεστικό συμβούλιο του Ταμείου και θα ζητηθεί νέα έγκριση.

Το ΔΝΤ εκτιμά πως βάσει των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί, το πλεόνασμα της Ελλάδας αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,2% του ΑΕΠ το 2018, όταν η συμφωνία της Ελλάδας με τους πιστωτές είναι για 3,5% του ΑΕΠ, που σημαίνει ότι το Ταμείο βλέπει απόκλιση από τον στόχο. «Θεωρούμε ότι είναι κατάλληλο επίπεδο και δεν περιμένουμε νέα μέτρα», είπε η κ. Βελκουλέσκου.