ΔΝΤ: «Ναι» επί της αρχής με όρους και αστερίσκους

Την κατ΄αρχήν έγκριση του νέου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής αποφάσισε στη χθεσινή συνεδρίασή του το ΔΝΤ, που ξεκαθαρίζει ότι θα συμμετέχει στην χρηματοδότηση με το ποσό ύψους έως μόλις 1,6 δισ. ευρώ μόνο εάν λάβει δεσμεύσεις για πρόσθετα μέτρα σχετικά με την απομείωση του χρέους, που παραμένει μη βιώσιμο.

Mετά την τρίωρη συζήτηση στην Ουάσινγκτον, Κριστίν Λαγκάρντ, εξέφρασε την ικανοποίησή της σημειώνοντας ότι το νέο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της Ελλάδας στηρίζει τις προσπάθειες των ελληνικών αρχών να επιστρέψουν στη χρηματοδότηση από τις αγορές σε βιώσιμη βάση.

Παράλληλα, η επικεφαλής του ΔΝΤ ζήτησε από τις ελληνικές αρχές να λάβουν τα κατάλληλα επιπλέον μέτρα ώστε να διασφαλίσουν ότι οι τράπεζες κεφαλαιοποιούνται επαρκώς πριν από το τέλος του προγράμματος. Άλλωστε το Ταμείο υποστηρίζει ότι στο πρόγραμμα πρέπει να παραμείνει ένα αποθεματικό της τάξεως των 10 δισ. ευρώ προκειμένου να χρησιμοποιηθεί από τις τράπεζες για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το οξύ πρόβλημα των κόκκινων δανείων. 

Στη νέα έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους το ΔΝΤ επιμένει ότι το χρέος της Ελλάδος παραμένει μη βιώσιμο, καθώς το χρέος θα υποχωρήσει στο 150% του ΑΕΠ από 181% που έκλεισε πέρυσι και οι χρηματοδοτικές ανάγκες για την εξυπηρέτησή του στο 17% του ΑΕΠ ως το 2030, ωστόσο στη συνέχεια θα λάβουν εκρηκτικές διαστάσεις.

Για το λόγο αυτό το Ταμείο καλεί τους Ευρωπαίους εταίρους να προχωρήσουν σε πρόσθετες διευθετήσεις (επέκταση περίοδου χάριτος των δανείων, αναβολή καταβολής τόκων), κυρίως αν συνυπολογιστεί ότι ο μακροχρόνιος ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα υποχωρήσει στο 1%.

Επιμένει σε μειώσεις συντάξεων - αφορολόγητου και όχι μόνο

Ειδικότερα, τονίζεται ότι ακόμα και με την πλήρη εφαρμογή των συμφωνημένων μέτρων -η οποία όμως αμφισβητείται-, το χρέος παραμένει μη βιώσιμο. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι ελληνικές αρχές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεγάλες οικονομικές προκλήσεις, οι σοβαρότερες από τις οποίες εντοπίζονται στους παρακάτω τομείς.

Η δομή των δημοσιονομικών είναι μη βιώσιμη, η συμπίεση των δαπανών άδικη, ενώ η ανάπτυξη μη φιλική, καθώς βασίζεται σε υψηλούς φόρους που εφαρμόζονται σε μικρή φορολογική βάση, η οποία θα πρέπει να διευρυνθεί μειώνοντας το αφορολόγητο για το προσωπικό εισόδημα από το 60% στο 40% για τους μισθωτούς.

Σε ό,τι αφορά στις συντάξεις, οι δαπάνες παραμένουν ανεπίτρεπτα υψηλές για τις μεσαίες τάξεις και η σχετική μεταρρύθμιση υπαγορεύει ότι κατά μέσο όρο θα πρέπει μειωθούν κατά 12% και θα παγώσουν μέχρι το 2022 με σκοπό να μειωθεί το έλλειμμα κατά 1% του ΑΕΠ την τριετία 2019- 2022.

Επίσης, προβλέπεται μείωση του αφορολόγητου στις συντάξεις από 55% στο 35%.  Αυτή η μεταρρύθμιση αναμένεται να φέρει εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ και να έχει νομοθετηθεί να τεθεί σε ισχύ το 2020, αλλά η εφαρμογή μπορεί να γίνει και το 2019, εφόσον η εκτίμηση του Ταμείου το θεωρήσει απαραίτητο για να επιτευχθεί το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% που έχει συμφωνηθεί.

Όμως, ουσιαστικά το ΔΝΤ προβλέπει ότι η μεταρρύθμιση αυτή θα εφαρμοστεί πλήρως το 2019, αφού δεν διαπιστώνει κάποιον άλλο τρόπο για τη στήριξη του φιλόδοξου μεσοπρόθεσμου στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος την περίοδο 2019-2022.

Ως άλλο πρόβλημα καταγράφονται τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του δημοσίου και τα δάνεια του ιδιωτικού τομέα, που παραμένουν πολύ υψηλά δείχνοντας μία «αδύναμη κουλτούρα πληρωμών και αδυναμία επιβολής της συλλογής των χρεών». Τρίτη «πρόκληση» είναι τα κλειστά επαγγέλματα με περιορισμούς, που μπαίνει εμπόδιο στην ανάπτυξη και εμπέδωση της ανταγωνιστικότητας.

Στο πεδίο του χρηματοπιστωτικού τομέα γίνεται επίσης λόγος για προσπάθειες σε ήδη νομοθετημένα μέτρα, όπως το νέο σύστημα ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας. Οι πρώτες τέτοιες δημοπρασίες αναμένεται να αρχίσουν τον Σεπτέμβρη.

Εκτός από τη διατήρηση των μεταρρυθμίσεων της αγοράς εργασίας κατά τη διάρκεια του προγράμματος, το ΔΝΤ υποστηρίζει τη μεταρρύθμιση του πλαισίου ομαδικών απολύσεων και τα βήματα υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων για την απελευθέρωση της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές, αλλά και των κλειστών επαγγελμάτων.

Σύμφωνα με την έκθεση, «η πλήρης αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων είναι κρίσιμες για την Ελλάδα, αλλά πιθανότατα χρειάζεται σημαντικός χρόνος για να αντιμετωπιστούν».

Συμφωνία για το «ταβάνι» του πλεονάσματος

Στη διάρκεια τηλεδιάσκεψης στις ΗΠΑ όταν η Ντέλια Βελκουλέσκου ρωτήθηκε για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2018 χαμήλωσε τον πήχη στο 2,2% του ΑΕΠ, όταν ο στόχος του προγράμματος είναι 3,5% του ΑΕΠ, δείχνοντας πως το Ταμείο θεωρεί πως θα υπάρξει απόκλιση.

Σε σχέση με την αλλαγή που επέφερε στο «ταβάνι» του χρέους το ΔΝΤ, μεταθέτοντας ως σημείο αναφοράς το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης έναντι του χρέους της γενικής κυβέρνησης, η ίδια ξεκαθάρισε πως αυτό δεν έγινε μονομερώς αλλά σε συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση.

Συμπλήρωσε δε ότι μια στρατηγική μείωσης του χρέους που βασίζεται στη διατήρηση πρωτοφανών πρωτογενών πλεονασμάτων ή υψηλών ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ για παρατεταμένες χρονικές περιόδους δεν είναι αξιόπιστη, ακόμη και με πλήρη εφαρμογή των προγραμματισμένων πολιτικών.

Όταν ρωτήθηκε για το εάν η «κατ΄αρχήν» έγκριση θα έχει διορία, δηλαδή αν θα δοθεί προθεσμία στους Ευρωπαίους για να λάβουν τις αποφάσεις μείωσης του χρέους, είπε πως δεν αποφασίστηκε κάτι τέτοιο, για να αποφευχθούν προσδοκίες που θα προκαλούσαν διαταραχές στις αγορές.

Για νέα τεστ αντοχής στις τράπεζες

Παράλληλα, το Ταμείο ζητάει να διενεργηθεί νέος κύκλος τεστ αντοχής στις ελληνικές τράπεζες πριν την ολοκλήρωση του προγράμματος του ESM. Σε αυτό το πλαίσιο η κ. Λαγκάρντ σημείωσε το εξής:

Οι εποπτικές αρχές πρέπει να κάνουν επιπλέον ενέργειες, περιλαμβανομένων επικαιροποιημένων asset quality review και stress test, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες πριν από το τέλος του προγράμματος.

Όταν εκπρόσωπος της ΕΚΤ κλήθηκε να σχολιάσει τα παραπάνω απάντησε πως «η τραπεζική εποπτεία της ΕΚΤ έχει αποφασίσει για τις εποπτικές προτεραιότητές της, σχετικά με τις ελληνικές τράπεζες για τους επόμενους 12 μήνες.

»Είναι γνωστές και περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, επιτόπιους ελέγχους σε συγκεκριμένους τομείς των διαφόρων ελληνικών τραπεζών. Εάν/όταν γίνει αίτημα για την προσθήκη επιπρόσθετων δραστηριοτήτων, σε αυτό το εποπτικό της πρόγραμμα, η τραπεζική εποπτεία της ΕΚΤ θα πρέπει να αποφασίσει σχετικά».

Όλη η έκθεση στα αγγλικά

Στην Αθήνα ο Μοσκοβισί - Αισιόδοξος ο Ρέγκλινγκ

Από την πλευρά του, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Πιερ Μοσκοβισί, χαρακτήρισε σήμερα «πολύ θετικό σήμα για τις αγορές» την κατ΄αρχήν συμφωνία του ΔΝΤ με την Ελλάδα.

«Πρόκειται για έναν νέο θετικό δείκτη της επιστροφής της εμπιστοσύνης των διεθνών εταίρων της Ελλάδας, και ένα πολύ θετικό σήμα για τις αγορές» δήλωσε ο ίδιος στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Νωρίτερα, ο Κλάους Ρέγκλινγκ εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Αθήνα «θα ολοκληρώσει επιτυχώς τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται μέχρι τη λήξη των προγραμμάτων του ΕΜΣ και του ΔΝΤ, τον Αύγουστο του 2018, για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, αλλά και την επανάκτηση εμπιστοσύνης της αγοράς».

Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας εμφανίστηκε ικανοποιημένος για την απόφαση του Ταμείου και υπογράμμισε ότι «η κοινή πορεία όρων μεταξύ των προγραμμάτων του ΔΝΤ και του ΕΜΣ, διασφαλίζει την πλήρη ευθυγράμμιση του πακέτου πολιτικής για την Ελλάδα».

Τέλος, το Ταμείο εκτίμησε ότι για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδος μέχρι το τέλος του προγράμματος θα χρειαστούν συνολικά 11 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα μπορούσαν να καλυφθούν από κονδύλιο του ΕΜΣ (από τα 86 δισεκατομμύρια ευρώ που εγκρίθηκαν, 54 δισεκατομμύρια ευρώ παραμένουν αχρησιμοποίητα από τις 7 Ιουλίου).

* Η πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο του 2018.