Πολλαπλές αντιδράσεις στους δασμούς του Τραμπ

Εμπορικό πόλεμο με τους μεγαλύτερους συμμάχους και κορυφαίους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ διακινδυνεύει ο Ντόναλντ Τραμπ, μετά την προχθεσινή απόφασή του να επιβάλει δασμούς σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από τον επόμενο μήνα. Ευρωπαϊκή Ενωση, Καναδάς και Μεξικό αντέδρασαν άμεσα, καταδικάζοντας τους δασμούς και διαμηνύοντας ότι προτίθενται να απαντήσουν με αντίμετρα.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι «λυπάται βαθιά» για την κίνηση του Αμερικανού προέδρου και προειδοποίησε ότι «οι αδικαιολόγητοι δασμοί στην Ε.Ε. δεν θα μείνουν αναπάντητοι». Υποσχέθηκε δε ότι η Ε.Ε. θα λάβει «σταθερά και αναλογικά αντίμετρα», με στόχο την προστασία των οικονομικών της συμφερόντων, των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των καταναλωτών. 

Στο ίδιο μήκος, ο καγκελάριος της Γερμανίας, Ολαφ Σολτς, δήλωσε ότι η Ε.Ε. θα παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο. «Εάν οι ΗΠΑ δεν μας αφήσουν άλλη επιλογή, η Ε.Ε. θα απαντήσει ως μία», είπε στο κοινοβούλιο. «Ως η μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο, με 450 εκατομμύρια πολίτες, έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε». Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Ερίκ Λομπάρ, υπογράμμισε ότι η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει συντονισμένα και με αποφασιστικότητα, εάν χρειαστεί, στους δασμούς. 

Ο επίτροπος Εμπορίου της Ε.Ε., Μάρος Σέφτσοβιτς, είπε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η κίνηση του Τραμπ θα τροφοδοτήσει πληθωρισμό αλλά ότι το μπλοκ παραμένει προσηλωμένο στην εξεύρεση μιας αμοιβαία επωφελούς λύσης, το συντομότερο δυνατόν. «Η Ε.Ε. δεν βλέπει καμία δικαιολογία για την επιβολή δασμών στις εξαγωγές μας, είναι οικονομικά αντιπαραγωγικοί», είπε, προσθέτοντας ότι οι δασμοί είναι φόροι, κακοί για τις επιχειρήσεις, ακόμη χειρότεροι για τους καταναλωτές… και επιβλαβείς για το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα».

Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, ο οποίος συμμετέχει σε μια σύνοδο κορυφής τεχνητής νοημοσύνης στο Παρίσι, διεμήνυσε από την πλευρά του ότι οι Καναδοί «θα σταθούν σθεναρά και σταθερά αν χρειαστεί», χαρακτηρίζοντας την απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ «απαράδεκτη». Ο υπουργός Οικονομίας του Μεξικού, Μαρτσέλο Εμπραντ, χαρακτήρισε τους δασμούς άδικους και αδικαιολόγητους.

Ποιους πλήττει

Ο Τραμπ υπέγραψε προχθές το βράδυ το σχετικό διάταγμα, με το οποίο αυξάνονται από τις 12 Μαρτίου οι δασμοί σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα από 10% σε 25%, χωρίς εξαιρέσεις ή απαλλαγές. Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος χαρακτήρισε την οριζόντια αύξηση των δασμών ως απλοποίηση, αφού, όπως είπε, όλος ο κόσμος μπορεί να κατανοεί τι σημαίνουν. Οι δασμοί αναμένεται να πλήξουν κυρίως τους μεγάλους εξαγωγείς χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ και πιο συγκεκριμένα τον Καναδά, τη Βραζιλία, το Μεξικό, τη Νότια Κορέα. Από τις χώρες της Ε.Ε., που εξάγει κατά μέσο όρο χάλυβα αξίας 3 δισ. δολαρίων ετησίως την τελευταία δεκαετία, τη μεγαλύτερη ζημιά φαίνεται ότι θα έχουν Ολλανδία και Γερμανία. Η τελευταία ενδεχομένως να μπει ακόμη περισσότερο στο στόχαστρο του Τραμπ στη συνέχεια, καθώς το εμπορικό της πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ χτύπησε νέο ρεκόρ το 2024, στα 70 δισ. δολάρια.

Κάποιοι αναλυτές εκτιμούν ότι μεταξύ των επιλογών αντίμετρων που θα εξετάσει η Ε.Ε. είναι και η επανενεργοποίηση των δασμών που είχε επιβάλει το 2018 σε αμερικανικά προϊόντα, όπως το ουίσκι μπέρμπον, οι μοτοσικλέτες και ο χυμός πορτοκαλιού. Οι δασμοί αυτοί ανεστάλησαν ύστερα από συμφωνία εκεχειρίας με τον προηγούμενο πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν. Εν τω μεταξύ, στελέχη των αμερικανικών βιομηχανιών που εξαρτώνται από τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου προσπαθούσαν να αντισταθμίσουν το κόστος της κίνησης του Τραμπ. Οι επιχειρήσεις στις ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει για δυσμενείς επιπτώσεις και αδυναμία να σχεδιάσουν τα επόμενά τους βήματα. Ο διευθύνων σύμβουλος της Ford Motor, Τζιμ Φάρλεϊ, λέει ενδεικτικά ότι οι δασμοί που πρότεινε και εφαρμόστηκαν από τον Τραμπ έχουν προσθέσει «πολύ κόστος και πολύ χάος».

Την ίδια στιγμή, πληθαίνουν όσοι πιστεύουν ότι οι δασμοί έχουν ως μοναδικό στόχο την κάλυψη του κενού που θα προκαλέσουν οι φοροελαφρύνσεις που σχεδιάζει ο Τραμπ προς όφελος των πλουσίων. Ο οικονομολόγος Τζάστιν Βόλφερς περιέγραψε αυτήν την πολιτική ως «swap δασμών με φόρους», που έχει στόχο την πληρωμή των φορολογικών περικοπών που έχει υποσχεθεί ο Τραμπ από τους εργαζόμενους.

Πρόκειται για μια «πολύ έξυπνα συγκαλυμμένη λαϊκιστική πολιτική, που ακούγεται σαν να έχει να κάνει με τον δασμολογικό ξυλοδαρμό της Κίνας για να βοηθήσει τους Αμερικανούς εργάτες», τόνισε ο Βόλφερς, καθηγητής Οικονομικών και Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν σε άρθρο του. «Η πραγματικότητα είναι ότι πρόκειται για μειώσεις φόρων για τους πλούσιους, που πληρώνονται από τους φόρους εισαγωγών στην αμερικανική εργατική και μεσαία τάξη». Το κόστος των δασμών -μια μορφή φόρου η οποία εφαρμόζεται στις εισαγωγές και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη εγχώριων βιομηχανιών που απασχολούν Αμερικανούς εργάτες- μετακυλίεται σε μεγάλο βαθμό στους Αμερικανούς καταναλωτές, υπογράμμισε.