Σε αρνητική τροχιά το παγκόσμιο εμπόριο

Η έκθεση υπογραμμίζει ότι το παγκόσμιο εμπόριο βρίσκεται σε τροχιά αρνητικής ανάπτυξης από τα μέσα του 2022, κυρίως λόγω της πτώσης του εμπορίου των αγαθών, η οποία συνεχίστηκε και στη διάρκεια των τριών πρώτων τριμήνων του 2023. Το εμπόριο των αγαθών προβλέπεται να μειωθεί φέτος κατά 2 τρισ. δολάρια ή 8%. Αντίθετα, το εμπόριο των υπηρεσιών δείχνει πιο ανθεκτικό, καθώς η ανάπτυξή του παρέμεινε την ίδια περίοδο θετική. Η UNCTAD αναμένει ότι η αξία του θα αυξηθεί φέτος κατά 500 δισ. δολάρια ή 7%. Η καλύτερη επίδοσή του αποδίδεται στην καθυστερημένη ανάκαμψη του τομέα από τη μεγάλη βουτιά που σημείωσε την περίοδο της πανδημίας. Η UNCTAD προειδοποιεί ωστόσο ότι η ανάκαμψη αυτή ξεθωριάζει στο τρέχον εξάμηνο.

Ενα μεγάλο μέρος της πτώσης που καταγράφει φέτος το διεθνές εμπόριο οφείλεται σύμφωνα με την έκθεση στη μεγάλη πτώση που εμφανίζουν οι εμπορικές συναλλαγές των αναπτυσσόμενων χωρών. Οι εισαγωγές τους έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο 6% σε ετήσια βάση, ενώ οι εξαγωγές τους κατά 7% αντίστοιχα. Αφρική, Ρωσία, Κεντρική Ασία και κυρίως οι αναπτυσσόμενες χώρες της Αν. Ασίας χτυπήθηκαν περισσότερο από όλες. Χωρίς τις τελευταίες, η ετήσια πτώση του εμπορίου των αναπτυσσόμενων οικονομιών συνολικά θα ήταν σύμφωνα με την έκθεση χαμηλότερη. Αξιοσημείωτη επίσης ήταν και η συρρίκνωση που κατέγραψε το μεταξύ των χωρών του Νότου εμπόριο. Αντίθετα, ανθεκτική αποδεικνύεται η ζώνη της Βόρειας Αμερικής εμφανίζοντας μακράν τις καλύτερες επιδόσεις από όλες τις περιοχές της υφηλίου.

Οσον αφορά τις τάσεις του εμπορίου ανά κλάδο, αυτές παρέμειναν αρνητικές στους περισσότερους εξ αυτών και στα 4 προηγούμενα τρίμηνα. Τη μεγαλύτερη καθίζηση στις εμπορικές συναλλαγές εμφάνισαν οι τομείς επικοινωνίας, εξοπλισμού γραφείου, κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης. Αντίθετα, θετικές τάσεις καταγράφουν οι τομείς των οδικών οχημάτων και των μεταφορών.

Για το 2024 η UNCTAD προειδοποιεί ότι οι προοπτικές είναι ιδιαίτερα αβέβαιες και αρνητικές. Ενώ κάποιοι οικονομικοί δείκτες υποδεικνύουν δυνητική βελτίωση, οι γεωπολιτικές εντάσεις που επιμένουν, τα υψηλά επίπεδα χρέους και η εκτεταμένη οικονομική ευπάθεια αναμένεται να ασκήσουν αρνητική επίδραση στις εμπορικές συναλλαγές, υπογραμμίζει. Η UNCTAD διαπιστώνει ότι από το δεύτερο μέρος του 2022 υπάρχει μια αξιοσημείωτη άνοδος του παράγοντα της πολιτικής εγγύτητας στο εμπόριο. Καταγράφεται μια μετατόπιση των διμερών εμπορικών προτιμήσεων προς χώρες με παρόμοιες γεωπολιτικές στάσεις ή φιλικές σχέσεις.

Ταυτόχρονα, υπήρξε συνολική μείωση στη διαφοροποίηση των εμπορικών εταίρων, υποδηλώνοντας συγκέντρωση του εμπορίου στις πιο μεγάλες εμπορικές σχέσεις. «Το παγκόσμιο εμπόριο γίνεται πιο συγκεντρωτικό, πιο στενό γεωπολιτικά. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι κυρώσεις στη Ρωσία και η αναδιαμόρφωση της εμπορικής σχέσης ΗΠΑ-Κίνας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση βασικών διμερών εμπορικών τάσεων. Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν άμεσα τις εμπλεκόμενες οικονομίες, αλλά και έμμεσα τη δυναμική του εμπορίου άλλων οικονομιών» τονίζει το σώμα του ΟΗΕ.