Τι σηματοδοτεί το πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο

Ύστερα από πολλές ζυμώσεις και παζάρια οι «27» της ΕΕ, σε συντονισμό με τους G7, αποφάσισαν πλαφόν στα 60 δολάρια το βαρέλι.

Ενώ όμως η απαγόρευση της ΕΕ για την εισαγωγή ρωσικού θαλάσσιου αργού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου παραμένει πλήρως σε ισχύ, το ανώτατο όριο τιμών θα επιτρέψει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε τρίτες χώρες, υπό την προϋπόθεση ότι η τιμή του παραμένει αυστηρά κάτω από το ανώτατο όριο.

Όπως συμφωνήθηκε, το πλαφόν θα είναι τουλάχιστον 5% κάτω από την τιμή που έχει το ρωσικό πετρέλαιο στην παγκόσμια αγορά, επίπεδο που θα αναθεωρείται κάθε δύο μήνες. Στη συμφωνία προβλέπεται ότι οι ευρωπαϊκές ναυτιλιακές εταιρείες δεν θα μπορούν να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε τρίτες χώρες, εφόσον η τιμή ανά βαρέλι υπερβαίνει το πλαφόν.

Γιατί πλαφόν

Το ανώτατο όριο τιμών έχει σχεδιαστεί ειδικά για να μειώσει περαιτέρω τα έσοδα της Ρωσίας. Με αυτόν τον τρόπο,  η ΕΕ, οι χώρες των G7 και η Αυστραλία (Price Cap Coalition λέγεται ο Συνασπισμός για το πλαφόν) αναμένεται να πλήξουν τα υπερκέρδη της Ρωσίας από το πετρέλαιο, οι πωλήσεις του οποίου αποτελούν το 40% των εσόδων της, κάτι που μεταφράζεται σε δισεκατομμύρια δολάρια που χρηματοδοτούν (και) την πολεμική της μηχανή.

Οι Ευρωπαίοι εκτιμούν ότι θα βοηθήσει παράλληλα τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας να παραμείνουν σταθερές μέσω της συνέχισης των προμηθειών. Ως εκ τούτου, θα συμβάλει επίσης στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού και να διατηρήσει το ενεργειακό κόστος σταθερό σε μια εποχή που το υψηλό κόστος - ιδιαίτερα οι αυξημένες τιμές των καυσίμων - είναι μια μεγάλη ανησυχία στην ΕΕ και σε ολόκληρο τον κόσμο.

«Οι χώρες της G7 και όλα τα κράτη- μέλη της ΕΕ έλαβαν μια απόφαση που θα πλήξει ακόμη περισσότερο τα έσοδα της Ρωσίας και θα μειώσει την ικανότητά της να διεξάγει πόλεμο στην Ουκρανία. Θα μας βοηθήσει επίσης να σταθεροποιήσουμε τις παγκόσμιες τιμές της ενέργειας, ωφελώντας τις χώρες σε όλο τον κόσμο που αντιμετωπίζουν σήμερα υψηλές τιμές πετρελαίου», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν.

Οι κυρώσεις σε όσους «σπάσουν» τη συμφωνία

Πρακτικά, εάν ένα σκάφος με σημαία τρίτης χώρας μεταφέρει σκόπιμα ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το ανώτατο όριο τιμών, οι φορείς εκμετάλλευσης της ΕΕ θα απαγορεύεται να ασφαλίζουν, να χρηματοδοτούν και να συντηρούν το εν λόγω σκάφος για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου ή πετρελαιοειδών για 90 ημέρες μετά την εκφόρτωση του φορτίου που αγοράστηκε πάνω από το ανώτατο όριο τιμών.

Εάν ένα σκάφος της ΕΕ, όπως ένα σκάφος με σημαία της ΕΕ, παραβιάζει το ανώτατο όριο τιμών, θα υπόκειται σε συνέπειες που απορρέουν από την εθνική νομοθεσία κάθε κράτους μέλους.

Ο στόχος του ανώτατου ορίου τιμών είναι συνεπώς διττός: να διατηρηθεί η ροή ρωσικού πετρελαίου σε χαμηλές τιμές στις παγκόσμιες αγορές και να μειωθούν τα έσοδα της Ρωσίας ώστε να είναι σε θέση να διεξάγει πόλεμο.

Κι αν οι ναυτιλιακές εταιρείες απλά θα αλλάξουν σημαία;

Τι γίνεται όμως με τον κίνδυνο καταστρατήγησης των κυρώσεων;

Οι κυρώσεις της ΕΕ ισχύουν εντός της δικαιοδοσίας (επικράτειας) της ΕΕ, για τους υπηκόους της ΕΕ σε οποιαδήποτε τοποθεσία, σε εταιρείες και οργανισμούς που έχουν συσταθεί σύμφωνα με το δίκαιο κράτους μέλους - συμπεριλαμβανομένων των υποκαταστημάτων των εταιρειών της ΕΕ σε τρίτες χώρες, καθώς και σε αεροσκάφη ή πλοία που υπάγονται σε κράτη μέλη ή βρίσκονται στη δικαιοδοσία των κρατών μελών.

Η απαγόρευση μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου στη θάλασσα ισχύει για όλα τα πλοία της ΕΕ, δηλαδή για τα πλοία με σημαία της ΕΕ, καθώς και τα πλοία που ανήκουν, ναυλώνονται ή/και χρησιμοποιούνται από εταιρείες ή υπηκόους της ΕΕ. Αυτό θα καλύπτει επίσης τους πράκτορες που ενεργούν για λογαριασμό τους. Η ΕΕ απέχει από την υιοθέτηση κυρώσεων με εξωεδαφική εφαρμογή κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Για το ανώτατο όριο των τιμών του πετρελαίου, όλες οι χώρες είναι επί του παρόντος καλούνται από την G7 να συμμετάσχουν στον συνασπισμό για το ανώτατο όριο τιμών.

Εάν συμφωνήσουν να συμμετάσχουν, αυτό σημαίνει ότι συμφωνούν να αγοράζουν πετρέλαιο στην ή κάτω από την ανώτατη τιμή. Αυτό θα επιτρέψει να επωφεληθούν από τις μεταφορές και άλλες συναφείς υπηρεσίες (ασφάλιση και χρηματοδότηση) που παρέχονται από την ΕΕ σε επιχειρήσεις της ΕΕ, καθώς και μια χαμηλότερη τιμή.

Εάν δεν ενταχθούν στον Συνασπισμό, δηλαδή αγοράζουν το πετρέλαιο πάνω από το ανώτατο όριο τιμών, η ΕΕ δεν θα είναι σε θέση να μεταφέρουν το πετρέλαιο αυτό στις χώρες αυτές, ούτε να παρέχουν χρηματοδότηση ή ασφάλιση.

Με το ανώτατο όριο τιμών, υπάρχουν σαφή κίνητρα για τη Ρωσία, τις χώρες εισαγωγής πετρελαίου και την αγορά να διατηρήσουν τη ροή του ρωσικού πετρελαίου. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθούν και οι δύο στόχοι ταυτόχρονα.

Η Ρωσία προειδοποίησε ότι θα σταματήσει να πουλάει πετρέλαιο στις χώρες που θα εφαρμόσουν το πλαφόν των 60 δολαρίων, που αποφάσισαν την Παρασκευή η Ευρωπαϊκή Ένωση, η G7 και η Αυστραλία. Το γεγονός έχει αρχίσει να προκαλεί ανησυχία ότι θα αποσταθεροποιηθεί η παγκόσμια αγορά.