ΔΝΤ προειδοποιεί Ε.Ε. για νέες κρίσεις χρέους

Ηχηρή παρέμβαση με συστάσεις προς τους Ευρωπαίους υπευθύνους χάραξης πολιτικής, που αναδίδουν έντονη ανησυχία ακόμη και για κρίσεις χρέους με ευρείες αποσταθεροποιητικές συνέπειες, πραγματοποίησε χθες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Η Ευρώπη θεωρείται ήδη ο μεγάλος «χαμένος» και ο «αδύναμος κρίκος» της διεθνούς συγκυρίας του πολέμου, της ενεργειακής και επισιτιστικής κρίσης, αλλά το ΔΝΤ ανησυχεί έντονα ότι βρίσκεται προ μεγάλων κινδύνων με πιθανές ευρείες αποσταθεροποιητικές συνέπειες.

Ανησυχίες

Οι ανησυχίες και συστάσεις διατυπώνονται σε παρέμβαση τριών στελεχών του που αναρτήθηκε χθες 5 Σεπτεμβρίου στο blog του Ταμείου. Πρόκειται για κεντρικά και έμπειρα στελέχη, τους Vitor Gaspar και Alfred Kammer και την Ceyla Pazarbasioglu, που θεωρείται ότι απηχούν τις θέσεις του Ταμείου. Αλλωστε, ο ίδιος ο τίτλος της παρέμβασής τους είναι «Ευρωπαϊκή δημοσιονομική διακυβέρνηση: πρόταση από το ΔΝΤ».

Το κεντρικό μότο της παρέμβασής τους είναι ότι «Το υψηλό χρέος και τα αυξανόμενα επιτόκια θέτουν απαιτήσεις για τη βελτιωμένη διακυβέρνηση και τη σταθεροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.». Στο πλαίσιο αυτό, εκφράζουν τις εξής ανησυχίες:

● Οτι η επέκταση της δημοσιονομικής «ευελιξίας», δηλαδή της παράκαμψης των κανόνων του ευρωπαϊκού Συμφώνου Σταθερότητας, και για το 2023 μπορεί να αποδειχθεί διαλυτική για τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες και να οδηγήσει τις χώρες-μέλη στο παλιό στάτους των δημοσιονομικών «ατασθαλιών».

● Οτι σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να υπάρξουν κρίσεις χρέους στις ευάλωτες χώρες, που θα έχουν ευρείες αποσταθεροποιητικές συνέπειες για την ευρωζώνη.

● Οτι, αντίθετα, η κατάσταση απαιτεί προγράμματα στήριξης για την αντιμετώπιση «των ακραίων αυξήσεων στο κόστος ζωής και της κλιματικής έκτακτης ανάγκης», αλλά αυτό δεν είναι εφικτό χωρίς «υγιή» δημόσια οικονομικά.

Πίσω από αυτές τις προειδοποιήσεις διαφαίνεται σαφώς η θεμελιώδης ανησυχία του ΔΝΤ ότι αν συνεχιστεί η «εκτός σχεδίου» δημοσιονομική χαλάρωση, μπορεί η ευρωζώνη να αντιμετωπίσει μια νέα κρίση χρέους και ταυτόχρονα επιμέρους χώρες, πιεζόμενες από τις αγορές, να μην έχουν τα περιθώρια απαραίτητων δημοσιονομικών μέτρων, με δυσάρεστες πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες.

Ηδη η διαδικασία συζήτησης και απόφασης περί των νέων ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων είναι οριακά εκτός προγραμματισμού, το ενεργειακό τα σκεπάζει όλα και η επέκταση της δημοσιονομικής «ευελιξίας» σε συνδυασμό με τις πολλές εθνικές «ταχύτητες» όσον αφορά τα μέτρα στήριξης ενισχύουν σαφώς την τάση προς το «τους (δημοσιονομικούς) ζυγούς λύσατε»…

Συστάσεις

Εκκινώντας από αυτές τις διαπιστώσεις/ανησυχίες, το Ταμείο προτείνει:

● Την κατάληξη χωρίς καμία χρονοτριβή στους νέους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες. Το ΔΝΤ απεύχεται την «εκτός σχεδίου» δημοσιονομική χαλάρωση και ταυτόχρονα φοβάται ότι χωρίς ένα νέο δημοσιονομικό πλαίσιο μπορεί να υπάρξει πίεση για επιστροφή στους παλιούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, που είναι ακατάλληλοι για τις σημερινές συνθήκες.

Οπως υπογραμμίζουν τα στελέχη του ΔΝΤ: «Εν μέσω έκτακτης οικονομικής αβεβαιότητας και δημοσιονομικών προκλήσεων που έρχονται, η μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού πλαισίου της Ε.Ε. δεν μπορεί να περιμένει. Η επέκταση της γενικής ρήτρας διαφυγής έως το 2023 παρέχει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να γίνει αυτό ακριβώς. Περαιτέρω καθυστερήσεις θα ανάγκαζαν τις χώρες να επιστρέψουν στους παλιούς κανόνες με όλα τα προβλήματά τους. Η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί».

● Οσον αφορά τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, το Ταμείο θεωρεί ότι οι χώρες με μεγαλύτερους δημοσιονομικούς κινδύνους θα πρέπει να πετύχουν ισοσκελισμένο ή θετικό δημοσιονομικό ισοζύγιο, δηλαδή κατά περίπτωση μικρότερα ή μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα, στα επόμενα 3 με 5 χρόνια. Εξαιρούνται οι χώρες με χαμηλότερους δημοσιονομικούς κινδύνους και χρέος κάτω του 60% του ΑΕΠ, που θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη δημοσιονομική «ευελιξία», όμως και αυτές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους «τους κινδύνους». Με λίγα λόγια, ακόμη και η Γερμανία δεν είναι απολύτως ασφαλής…

● Μεγάλη έμφαση δίνουν τα στελέχη του ΔΝΤ στην ενίσχυση των εθνικών δημοσιονομικών θεσμών. Προτείνουν τη σύσταση/ενίσχυση εθνικών δημοσιονομικών συμβουλίων που θα έχουν πραγματικά ανεξάρτητο (από την κυβέρνηση) χαρακτήρα, τα οποία θα συστήσουν ένα δίκτυο εθνικών δημοσιονομικών συμβουλίων υπό την αιγίδα του νέου Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου (EFC), ώστε η δημοσιονομική πολιτική να μην είναι ευάλωτη σε «πολιτικές πιέσεις»...