Kακά... μαντάτα για την ευρωπαϊκή οικονομία

Χαμηλότερη ανάπτυξη και πληθωρισμό ρεκόρ «βλέπει» η Κομισιόν στις καλοκαιρινές της προβλέψεις που ανακοινώθηκαν σήμερα. Αναφέρεται ρητά ότι η κατάσταση μπορεί να χειροτερέψει πολύ ανάλογα με την εξέλιξη του πολέμου, αλλά και της πανδημίας.

«Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας συνεχίζει να επηρεάζει αρνητικά την οικονομία της ΕΕ, θέτοντάς την σε μια πορεία χαμηλότερης ανάπτυξης και υψηλότερου πληθωρισμού σε σύγκριση με τις εαρινές προβλέψεις», αναφέρεται στην έκθεση που συνοδεύει τα στοιχεία.

Πιο αναλυτικά, οι θερινές οικονομικές προβλέψεις προβλέπουν ότι η οικονομία της ΕΕ θα αναπτυχθεί κατά 2,7% το 2022 και κατά 1,5% το 2023. Η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη αναμένεται να διαμορφωθεί σε 2,6% το 2022 και να συγκρατηθεί σε 1,4% το 2023. Ετήσια, ο μέσος πληθωρισμός προβλέπεται να κορυφωθεί σε ιστορικά υψηλά επίπεδα το 2022, στο 7,6% στη ζώνη του ευρώ και στο 8,3% στην ΕΕ, προτού υποχωρήσει το 2023 σε 4,0% και 4,6% αντίστοιχα.

Όπως σημειώνει η Κομισιόν, πολλοί από τους αρνητικούς κινδύνους που περιβάλλουν τις εαρινές προβλέψεις του 2022 έχουν ήδη υλοποιηθεί. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει ασκήσει πρόσθετες ανοδικές πιέσεις στις τιμές της ενέργειας και των βασικών προϊόντων διατροφής. Αυτές τροφοδοτούν τις παγκόσμιες πληθωριστικές πιέσεις, διαβρώνουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και πυροδοτούν μια ταχύτερη αντίδραση της νομισματικής πολιτικής από ό,τι είχε υποτεθεί προηγουμένως.

Η συνεχιζόμενη επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ έρχεται να προστεθεί στις αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της αυστηρής πολιτικής μηδενικού COVID της Κίνας.

Η οικονομία της ΕΕ παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη στις εξελίξεις στις αγορές ενέργειας λόγω της υψηλής εξάρτησής της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, και η εξασθένηση της παγκόσμιας ανάπτυξης αφαιρεί από την εξωτερική ζήτηση.

Η δυναμική που συγκεντρώθηκε με την ανάκαμψη του περασμένου έτους και μια κάπως ισχυρότερο από ό,τι προηγουμένως εκτιμώμενο πρώτο τρίμηνο αναμένεται να στηρίξει τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης για το 2022. Παρόλα αυτά, η οικονομική δραστηριότητα στο υπόλοιπο του έτους αναμένεται να είναι υποτονική, παρά την ελπιδοφόρα καλοκαιρινή τουριστική περίοδο.

Το 2023, η τριμηνιαία οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να αποκτήσει δυναμική, χάρη στην ανθεκτική αγοράς εργασίας, του συγκρατημένου πληθωρισμού, της στήριξης από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και το ακόμη μεγάλο ποσό της πλεονάζουσας αποταμίευσης. Συνολικά, η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται, αλλά με σημαντικά βραδύτερο ρυθμό από ό,τι αναμενόταν στις εαρινές προβλέψεις του 2022.

Ο πληθωρισμός ρεκόρ αναμένεται να υποχωρήσει το 2023

Ο γενικός πληθωρισμός μέχρι τον Ιούνιο έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ, καθώς οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων συνέχισαν να αυξάνονται και οι πιέσεις των τιμών διευρύνθηκαν στις υπηρεσίες και σε άλλα αγαθά.

Στην Ευρωζώνη, ο πληθωρισμός αυξήθηκε έντονα το δεύτερο τρίμηνο του 2022, από 7,4% τον Μάρτιο (σε ετήσια βάση) σε νέο ιστορικά υψηλό 8,6% τον Ιούνιο. Στην ΕΕ, η αύξηση ήταν ακόμη πιο έντονη, με τον πληθωρισμό να σημειώνει άλμα μιας ολόκληρης ποσοστιαίας μονάδας, από 7,8% τον Μάρτιο σε 8,8% τον Μάιο.

Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό αναθεωρήθηκαν σημαντικά προς τα πάνω σε σύγκριση με τις εαρινές προβλέψεις.

Εκτός από την έντονη αύξηση των τιμών το δεύτερο τρίμηνο, μια περαιτέρω αύξηση των ευρωπαϊκών τιμών του φυσικού αερίου αναμένεται να περάσει στους καταναλωτές και μέσω των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Ο πληθωρισμός αναμένεται να κορυφωθεί στο 8,4% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο του 2022 στη ζώνη του ευρώ και από εκεί και πέρα θα μειωθεί σταθερά και θα πέσει κάτω από το 3% το τελευταίο τρίμηνο του 2023, τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην ΕΕ, καθώς οι πιέσεις από τους περιορισμούς στην προσφορά και τις οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων εξασθενούν.

Οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί και εξαρτώνται από τον πόλεμο

Οι κίνδυνοι για τις προβλέψεις για την οικονομική δραστηριότητα και τον πληθωρισμό εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη του πολέμου και ιδίως των επιπτώσεών του στον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο.

Νέες αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου θα μπορούσε να ανεβάσει περαιτέρω τον πληθωρισμό και να καταπνίξει την ανάπτυξη. Οι δευτερογενείς επιπτώσεις θα μπορούσαν με τη σειρά τους να ενισχύσουν τις πληθωριστικές δυνάμεις και να οδηγήσουν σε μια εντονότερη στενότητα των χρηματοπιστωτικών συνθηκών που δεν θα επιβαρύνει μόνο την ανάπτυξη, αλλά και με αυξημένους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Το ενδεχόμενο να αναζωπυρωθεί η πανδημία στην ΕΕ να επιφέρει νέες διαταραχές στην οικονομία δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Ταυτόχρονα, οι πρόσφατες πτωτικές τάσεις των τιμών του πετρελαίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων θα μπορούσαν να ενταθούν, επιφέροντας ταχύτερη μείωση του πληθωρισμού από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος. Επιπλέον, χάρη στην ισχυρή αγοράς εργασίας, η ιδιωτική κατανάλωση θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο ανθεκτική στην αύξηση των τιμών, εάν τα νοικοκυριά χρησιμοποιούσαν περισσότερο τις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις τους.

Για την Ελλάδα

Οι προβλέψεις της Κομισιόν χαμηλώνουν τις προσδοκίες για την ανάπτυξη και στην Ελλάδα. Ο πληθωρισμός θα αποκλιμακωθεί το τελευταίο τρίμηνο του 2023.

Στην Ελλάδα, το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 4,0% το 2022, αλλά να πέσει στο 2,4% το 2023.

«Στο μέλλον, η αυξημένη αβεβαιότητα αναμένεται να διευκολύνει περαιτέρω τη ζήτηση για νέες θέσεις εργασίας, και σε συνδυασμό με τον ακόμη υψηλό πληθωρισμό ποσοστό, αναμένεται να αποδυναμώσει την ανάπτυξη το 2023», αναφέρεται στην έκθεση, η οποία αναφέρει και την γεωπολιτική αβεβαιότητα ως παράγοντα που θα μπορούσε να συμβάλει στην επιβράδυνση της ελληνικής οικονομίας.

Η οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα διατήρησε τη δυναμική της το πρώτο τρίμηνο του 2022, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 2,3% από τρίμηνο σε τρίμηνο (q-o-q). Οι σταθερές καταναλωτικές δαπάνες υποστηρίχθηκαν από τις θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας, και οι επενδύσεις επιταχύνθηκαν αισθητά. Οι καθαρές εξαγωγές συρρικνώθηκαν, λόγω της επιβράδυνσης των κύριων εμπορικών εταίρων της Ελλάδας, καθώς και τις συνεχιζόμενες διαταραχές της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού.

Η ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο υπεραπέδωσε τις προηγούμενες εκτιμήσεις, αλλά ο πλήρης αντίκτυπος του υψηλότερου πληθωρισμού και της συνακόλουθης συμπίεσης των πραγματικών διαθέσιμων εισοδημάτων αναμένεται να φανεί αργότερα μέσα στο έτος. Εκτός από την  επιμονή του υψηλού πληθωρισμού, η εξασθένηση της δυναμικής στη δημιουργία θέσεων εργασίας, κυρίως λόγω της ασθενέστερης αύξησης της παραγωγής σε τομείς που επηρεάζονται από το υψηλό κόστος εισροών, αναμένεται να λειτουργήσει ως τροχοπέδη για τα νοικοκυριά, με τις δαπάνες να αυξάνονται τα επόμενα τρίμηνα.

Η ανάπτυξη το 2022 προβλέπεται να υποστηριχθεί από την ώθηση από την ανάπτυξη του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι δείκτες υψηλής συχνότητας επιβεβαιώνουν τις αναμενόμενες σταθερές προοπτικές για τον τουρισμό το 2022 και παραμένουν σύμφωνοι με τις προβλέψεις για πλήρη επιστροφή στα προ της πανδημίας επίπεδα έως το 2023.

Συνολικά, το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 4,0% το 2022 και να επιβραδυνθεί σε 2,4% το 2023. Στο μέλλον, η αυξημένη αβεβαιότητα αναμένεται να διευκολύνει περαιτέρω τη ζήτηση για νέες θέσεις εργασίας, και σε συνδυασμό με τον ακόμη υψηλό πληθωρισμό ποσοστό, αναμένεται να αποδυναμώσει την ανάπτυξη το 2023.

Επιπλέον, οι ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας, καθώς και οι αυστηρότερες συνθήκες δανεισμού, αναμένεται να επιβραδύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, παρά την ώθηση από το ΤΑΙΠΕΔ.

Οι εξαγωγές αγαθών αναμένεται να επιβραδυνθούν σε σύγκριση με τις προηγούμενες προβλέψεις, δεδομένης του λιγότερο υποστηρικτικού εξωτερικού περιβάλλοντος.

Ο πληθωρισμός των τιμών καταναλωτή συνεχίζει να αυξάνεται, οδηγούμενος κυρίως από την άνοδο των διεθνών τιμών της ενέργειας και των τροφίμων. Η μετακύληση στις υπόλοιπες συνιστώσες του καταναλωτικού καλαθιού αναμένεται να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα για ολόκληρο τον χρονικό ορίζοντα πρόβλεψης. Ο συνολικός πληθωρισμός αναμένεται να φθάσει το 8,9% το 2022 και το 3,5% το 2023.

Οι κίνδυνοι για την πρόβλεψη έχουν αυξηθεί. Στην πτωτική πλευρά, συνδέονται με τον τομέα του τουρισμού υπό το πρίσμα της αβέβαιης αγοραστικής δύναμης των εισερχόμενων τουριστών και τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή. Από την πλευρά της ανόδου, δυνητικά πιο θετική δυναμική της αγοράς εργασίας θα μπορούσε να προσφέρει ισχυρότερη από την υποτιθέμενη στήριξη στο εισόδημα των νοικοκυριών και, ως εκ τούτου, στην την ιδιωτική κατανάλωση στο μέλλον.