Η τουρκική οικονομία στο χείλος του γκρεμού

Ως «δαμόκλειος σπάθη» πάνω από την ασθμαίνουσα οικονομία της Τουρκίας επικρέμαται από χθες το ορατό πια ενδεχόμενο πρόσθετων, σκληρότερων αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος της -την ώρα δε που οι περιφερειακοί της σύμμαχοι, η Ρωσία και το Ιράν, βρίσκονται στη μέγκενη παράλληλων κυρώσεων των ΗΠΑ.

Προοπτική που, σύμφωνα με πηγές της Wall Street Journal, τώρα επιταχύνεται, μετά το χθεσινό «ναυάγιο» των διήμερων συνομιλιών μεταξύ Τούρκων και Αμερικανών κυβερνητικών αξιωματούχων, στην Ουάσινγκτον, για την επίλυση της κρίσης στις σχέσεις των δύο νατοϊκών συμμάχων.

Αντανακλώντας αυτή την έντονη ανησυχία, η ισοτιμία της τουρκικής λίρας κατέγραψε, χθες, νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου, φθάνοντας στο 5,47 προς 1, ανεβάζοντας έτσι σε 10% τις απώλειες της αξίας της μέσα σε μόλις έναν μήνα και σε 30% από τις αρχές του έτους!

Σε μία ύστατη προσπάθεια να προλάβει τα... κακώς μελλούμενα και να ανασχέσει την κρίση επενδυτικής εμπιστοσύνης, ο «τσάρος» της τουρκικής οικονομίας (και προεδρικός γαμπρός), Μπεράτ Αλμπαϊράκ, έσπευσε χθες να προαναγγείλει, για σήμερα, την παρουσίαση «ενός νέου οικονομικού μοντέλου», με εξαγγελίες για το 2019, που παραμένουν εξαιρετικά επίμαχες και το λιγότερο αμφίβολες ως προς την ευόδωσή τους.

Ως στόχοι τίθενται η διασφάλιση ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης στο 3-4% (κάτω από τον αρχικό στόχο για τουλάχιστον 5%), η συρρίκνωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στο 4% του ΑΕΠ (από το υφιστάμενο 5,5%), ο περιορισμός του πληθωρισμού σε μονοψήφια νούμερα (από 16% που είναι τώρα) και -σε πλήρη κόντρα με τους σχεδιασμούς της Κεντρικής Τράπεζας- ανάλογη μείωση των επιτοκίων (ενώ το βασικό είναι σήμερα στο 17,75%).

«Παραμένει, επίσης, ασαφές εάν υπήρχε κάποιος λόγος πίσω από την ανακολουθία ανάμεσα στις δηλώσεις του Αλμπαϊράκ, ο οποίος έθεσε ως προτεραιότητα την τιθάσευση του πληθωρισμού με λιγότερες δημόσιες δαπάνες», παρατηρεί σε χθεσινό άρθρο του στη Χουριέτ ο διευθυντής της, Μουράτ Γιετκίν, «και στις υποσχέσεις του προέδρου Ερντογάν για τεράστια έργα με δημόσιες δαπάνες, όταν παρουσίαζε (μόλις προ εβδομάδας) το σχέδιο δράσης των πρώτων 100 ημερών της κυβέρνησής του».

Ενδεικτική της σύγχυσης για την επόμενη ημέρα ήταν η κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση που είχε ο Τούρκος πρόεδρος με εγχώριους επιχειρηματίες, στην Αγκυρα, την Τετάρτη, όπου -σύμφωνα με δημοσίευμα της Habertürk- τους κάλεσε να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους μπροστά στη συνεχή διολίσθηση της λίρας και τους διαβεβαίωσε ότι οι κλυδωνισμοί στην αγορά σύντομα θα τελειώσουν.

Αισιοδοξία την οποία ουδόλως συμμερίζονται αναλυτές, διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, το ΔΝΤ, αλλά και -κατά πώς δείχνουν τα τελευταία στοιχεία- οι ίδιοι οι Τούρκοι επιχειρηματίες. Ηδη, γράφει ο ιστότοπος Ahval, «αρκετές μεγάλες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένου του τομέα Ενέργειας, έχουν ζητήσει από τις τράπεζες αναδιάρθρωση δανείων σε ξένο νόμισμα, συνολικού ύψους άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων»...

Η κατάσταση έχει σαφώς επιδεινωθεί μέσα στον έναν μήνα από την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Τουρκίας, προειδοποίησε χθες ο οίκος Fitch, που διατήρησε «αρνητικές» τις προοπτικές για το αξιόχρεό της. Θα πρέπει να ανακοπεί γρήγορα η απότομη πτώση της λίρας, τόνισε.

Κατά τον Πολ Γκέιμπλ, υψηλόβαθμο αναλυτή του Fitch, η χαλάρωση της πίεσης βραχυπρόθεσμα πιθανόν να περιλαμβάνει έναν συνδυασμό ενεργειών από την Κεντρική Τράπεζα και τη βελτίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ.

Ειδικά, πάντως, η τελευταία παράμετρος παραμένει ακόμη μακρινή, με νέα αιχμή του δόρατος (μετά τους S-400, τις διαφωνίες στο Συριακό και το αμερικανικό μπλόκο στην παράδοση των F-35) την πολύκροτη υπόθεση του υπόδικου στην Τουρκία Αμερικανού πάστορα Μπράνσον.

Εκαναν «παζάρι» και έχασαν

Επικαλούμενο ανώνυμη πηγή, το πρακτορείο Bloomberg αναφέρει ότι το «ναυάγιο» στις διαβουλεύσεις Τούρκων και Αμερικανών αξιωματούχων στην Ουάσινγκτον λίγο-πολύ προέκυψε μετά τις αξιώσεις της Αγκυρας για παζάρι, χρησιμοποιώντας τον Μπράνσον ως μοχλό πίεσης.

Στόχος, να εξασφαλίσει ότι δεν θα επιβληθούν τσουχτερά πρόστιμα (ενδεχομένως έως και 10 δισ. δολ.!) στην τουρκική κρατική τράπεζα Halkbank, μετά την πρόσφατη καταδίκη του πρώην αναπληρωτή γενικού διευθυντή της, Χακάν Ατίλα, από δικαστήριο στις ΗΠΑ, για παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν.

Η Ουάσινγκτον, αναφέρει το Bloomberg, αρνήθηκε κάθε συζήτηση, μέχρι να απελευθερωθεί ο Μπράνσον.

Σύμφωνα δε με την τουρκική εφημερίδα Sözcü, έδωσαν στους Τούρκους λίστα 15 ατόμων που θα πρέπει να απελευθερωθούν άμεσα από την Τουρκία, μεταξύ αυτών του πάστορα και τριών Τούρκων υπαλλήλων σε διπλωματικές αποστολές των ΗΠΑ στη γείτονα.

Επικαλούμενο, επίσης, ανώνυμες πηγές, το δημοσίευμα συμπληρώνει ότι η αμερικανική πλευρά αρνήθηκε να επιβεβαιώσει ότι θα εξαιρέσει την Τουρκία από τον δεύτερο γύρο κυρώσεων κατά της Τεχεράνης, τον Νοέμβριο, επιτρέποντάς της να εισάγει ιρανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, βάσει υφιστάμενων συμβολαίων...

Μέσα σε αυτό το κλίμα -κι ενώ το ρούβλι έκανε χθες κι αυτό βουτιά έναντι του δολαρίου στο 66,1 προς 1, υποχωρώντας έτσι σε χαμηλό διετίας, υπό το βάρος των νέων κυρώσεων που ανακοίνωσε η Ουάσινγκτον κατά της Μόσχας για την υπόθεση Σκριπάλ στη Βρετανία-, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Λαβρόφ ανακοίνωσε, χθες, επίσκεψη στην Αγκυρα για διαβουλεύσεις με τον Τούρκο ομόλογό του, Τσαβούσογλου, στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

Στο επίκεντρο -ανακοινώθηκε- θα είναι οι εξελίξεις στη Συρία (βλ. επαρχία Ιντλίμπ), έτερα περιφερειακά ζητήματα, οι οικονομικές-εμπορικές σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας, καθώς και η προαναγγελθείσα από τον Ερντογάν σύνοδος Τουρκίας - Ρωσίας - Γερμανίας - Γαλλίας, στις 7 Σεπτεμβρίου, στην Κωνσταντινούπολη.

Ενδειξη, κατά τον αρθρογράφο της «Χουριέτ», Σερκάν Ντεμιρτάς, ότι «οι μπελάδες που προκαλεί ο (Αμερικανός πρόεδρος) Τραμπ επιβάλλουν στενότερους δεσμούς μεταξύ Τουρκίας και Ευρώπης»...