Αυξάνει το κόστος χρήματος η Fed

Η Fed προχώρησε χθες (Τετάρτη) όπως αναμενόταν στην πρώτη για φέτος αύξηση των επιτοκίων της, κάνοντας το χατίρι των τραπεζιτών και διαμηνύοντας ότι η αμερικανική οικονομία παραμένει στον δρόμο μιας αργής, αλλά σταθερής ανάπτυξης.

Η Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ αύξησε συγκεκριμένα το εύρος του βασικού της επιτοκίου κατά 0,25%, από 0,5%-0,75% σε 0,75%-1%, υπογραμμίζοντας ότι, έστω και με μέτριο ρυθμό, η οικονομία των ΗΠΑ συνεχίζει να επεκτείνεται, η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα (4,7% τον Φεβρουάριο) και ο πληθωρισμός αγγίζει το 2% που αποτελεί και τον στόχο της.

Οι αξιωματούχοι της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ επανέλαβαν μάλιστα την πρόβλεψη του Δεκεμβρίου για τρεις συνολικά αυξήσεις επιτοκίων φέτος, που σημαίνει ότι η Fed είναι αποφασισμένη να αυξήσει το κόστος του χρήματος.

Η χθεσινή αύξηση των επιτοκίων είναι πάντως μόλις η τρίτη από το κραχ του 2008. Η Fed μείωσε τα επιτόκιά της μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers (και το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης) σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα και ξόδεψε τρισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου να κρατήσει το τραπεζικό σύστημα ζωντανό και να τονώσει την οικονομία.

Αύξησε πρώτη φορά τα επιτόκιά της μόλις τον Δεκέμβριο του 2015 και δεύτερη φορά έναν χρόνο αργότερα. Λίγο νωρίτερα είχε τερματίσει το άλλο σημαντικό μέτρο που πήρε για την τόνωση της ρευστότητας, τις μηνιαίες αγορές ομολόγων ή αλλιώς ποσοτική χαλάρωση.

Αντιδράσεις

Αρκετοί οικονομικοί αναλυτές αμφιβάλλουν, ωστόσο, για το αν η αύξηση των επιτοκίων δικαιολογείται με βάση τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη που εμφανίζει σήμερα η αμερικανική οικονομία.

Στις θέσεις της Fed για οικονομία, ανεργία και πληθωρισμό αντιτείνουν ότι:

α) ο ρυθμός ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας ήταν πέρυσι μόλις 1,6% και δεν προβλέπεται δραστικά υψηλότερος για φέτος το 2018 και το 2019,

β) η πραγματική ανεργία είναι πολύ υψηλότερη από αυτήν που δείχνουν τα επίσημα στοιχεία, αφού, μεταξύ άλλων, ο ένας στους πέντε Αμερικανούς ηλικίας 24-55 ετών δεν έχει εργασία και δεν εμφανίζεται στους καταλόγους των ανέργων και

γ) ο δομικός πληθωρισμός (που αποτυπώνει ακριβέστερα τη μεταβολή του γενικού επιπέδου τιμών αφού αφαιρούνται από αυτόν οι ευμετάβλητες τιμές τροφίμων και ενέργειας) είναι πολύ χαμηλότερος.

Πάντως, η αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων αποτελεί βάλσαμο για τραπεζίτες και χρηματοπιστωτικό τομέα.

Τα υψηλότερα επιτόκια όπως αναμένεται θα οδηγήσουν άμεσα σε αύξηση των επιτοκίων που πληρώνουν οι Αμερικανοί καταναλωτές για τις πιστωτικές τους κάρτες και θα φέρουν επιπλέον κέρδη στα ταμεία των τραπεζών.

Μεσοπρόθεσμα θα τροφοδοτήσουν ανοδικές πιέσεις και στα επιτόκια των καταναλωτικών, στεγαστικών, φοιτητικών και άλλων δανείων.

Αντίθετα, η αύξηση των επιτοκίων της Fed θεωρείται απίθανο να ωφελήσει –τουλάχιστον άμεσα– τους καταθέτες, αφού οι τράπεζες τείνουν να αυξάνουν τα επιτόκια των δανείων πολύ ταχύτερα απ’ ό,τι τα επιτόκια των καταθέσεων.

Ρευστότητα

Στη διεθνή σκακιέρα, τα υψηλότερα αμερικανικά επιτόκια οδηγούν ντε φάκτο σε άνοδο του δολαρίου και των τίτλων που αποτιμώνται σε αυτό, όπως τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου ή οι μετοχές των εταιρειών της Wall Street.

Αυτό σημαίνει ότι, καθώς θα αυξάνονται τα επιτόκια της Fed στη συνέχεια, ένα σημαντικό κομμάτι της παγκόσμιας ρευστότητας θα πηγαίνει προς τους ελκυστικούς τίτλους των ΗΠΑ.

Οι μεγάλες αμερικανικές τράπεζες, ιδίως οι επενδυτικές, θα είναι οι βασικοί αποδέκτες και διαχειριστές αυτών των κεφαλαίων.

Την ίδια στιγμή, διόλου τυχαία, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ –που έχει γεμίσει την κυβέρνησή του με παλαιά στελέχη της Goldman Sachs– ετοιμάζεται να καταργήσει τον «Ντοντ - Φρανκ», τον κουτσουρεμένο νόμο που φτιάχτηκε μετά την κρίση για να ρυθμίσει την ασυδοσία τραπεζών και χρηματοπιστωτικού τομέα.