Αφηγήσεις ενός πάσχοντος σώματος στον γιατρό

Το χιούμορ, και μάλιστα στην πλέον βιτριολική εκδοχή του που συναντάμε σε ετούτο το κείμενο, προϋποθέτει την αποστασιοποίηση. Πώς αλλιώς θα μπορούσε άλλωστε η συγγραφέας να σαρκάσει το ενοχικό σύνδρομο των συμπατριωτών της για το Ολοκαύτωμα ή να καγχάσει προτείνοντας ως τίτλο ταινίας «Η αληθινή ιστορία πίσω από την κόμμωση του Χίτλερ»; Ο Χίτλερ εμφανίζεται συχνά στο κείμενο, το οποίο, σύντομο και νευρώδες, θυμίζει θεατρικό μονόλογο και δεν είναι απορίας άξιο που σε κάποιες χώρες (είναι ήδη πολυμεταφρασμένο) έχει ανέβει στη σκηνή.

Μια γυναίκα μιλάει ξαπλωμένη σε ένα κρεβάτι ιατρείου με τα πόδια στους αναβολείς κι έχοντας ανάμεσα στα μπούτια της το κεφάλι του γιατρού: «Ξέρω ότι μάλλον δεν είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή για να το πω, κύριέ μου, αλλά τώρα δα θυμήθηκα πως είχα δει όνειρο ότι ήμουν ο Χίτλερ». Ετσι ξεκινάει ο μονόλογος της αφηγήτριας, της οποίας το όνομα δεν πληροφορούμαστε ποτέ, ξέρουμε μόνο ότι είναι Γερμανίδα. Αντιθέτως, το όνομα του γιατρού το μαθαίνουμε, παρότι θα παραμείνει μέχρι τέλους βουβό πρόσωπο: Δρ Ζέλιγκμαν. Απευθύνεται λοιπόν μια Γερμανίδα σε έναν Εβραίο κι ευθύς εξαρχής κάνει αισθητή την επιθυμία της να σκανδαλίσει με διάφορες προκλητικές δηλώσεις και φαντασιοκοπήματα, σπρώχνοντας τα όρια της ανοχής που έχει θεσπίσει η πολιτική ορθότητα με φράσεις όπως: «Και δεν θέλω να σας προσβάλω, γιατρέ μου, ειδικά τώρα που είστε με το κεφάλι ανάμεσα στα πόδια μου, αλλά δεν νομίζετε ότι υπάρχει κάτι το βιτσιόζικο σε μια γενοκτονία;».

Κι ενώ το σκαμπρόζικο ύφος σε συνδυασμό με τα αλλεπάλληλα ευφυολογήματα κάνει το κείμενο ενίοτε να μοιάζει με stand up comedy, η Φόλκμερ οδηγεί σιγά σιγά τον μονόλογο της αφηγήτριας σε πιο βαθιά νερά. Η ελαφράδα του χιούμορ δίνει τη θέση της σε μια πιο σκοτεινή στοχαστικότητα, το γέλιο γίνεται πικρό, η αναιδής γκριμάτσα μεταμορφώνεται σε μορφασμό απελπισίας. Οι εναλλαγές αυτές του ύφους είναι αυτές, πιστεύω, που κάνουν το κείμενο ενδιαφέρον και πολυεπίπεδο, του χαρίζουν πνοή και πλαστικότητα κι έχουν τύχει μιας καλοζυγισμένης μετάφρασης από τον Δημήτρη Καρακίτσο. «Η αγάπη μού φέρνει συχνά στον νου το αίμα, γιατρέ μου. Δεν σας φαίνεται ότι είναι παρεμφερή; Το αίμα είναι απλώς όμορφο και γεμάτο συμβολισμούς, εφόσον παραμένει ως όφειλε στη θέση του, αλλά άπαξ και το δούμε πασαλειμμένο στα μούτρα ενός περαστικού ή στεγνό πάνω σε μια πετσέτα, μας προκαλεί αποστροφή, επειδή το μυαλό μας συμπληρώνει αμέσως τα κενά με τη συναρτώμενη βία και την απώλεια ελέγχου. Η αγάπη, όπως και το αίμα, χρειάζεται να ενταχθεί σε μια ιστορία που μπορούμε να αφηγηθούμε».

Οι αφηγήσεις της ξαπλωμένης γυναίκας είναι εμπρηστικές, ακατάσχετες, σφραγισμένες από έντονη σωματικότητα, αφού άλλωστε το σώμα βρίσκεται στο επίκεντρο της ιατρικής δραστηριότητας που λαμβάνει χώρα όσο η γυναίκα υφαίνει με τα λόγια της ένα άλλο σώμα, το σώμα της αφήγησης. Το σώμα είναι αυτό που μας δίνει την ταυτότητά μας, όμως πόσο μπορούμε να επέμβουμε σε αυτήν; Πόσο μπορούμε να την αλλάξουμε ή να τη μεταμορφώσουμε; Και με ποιον τρόπο;

Η Φόλκμερ μιλά για την καταπίεση των κοινωνικών προτύπων, σαρκάζει την πατρίδα της, βάζει το δάχτυλο σε πληγές ιστορικές αλλά και προσωπικές, διακωμωδεί την ψυχανάλυση, στοχάζεται πολιτικά αλλά και υπαρξιακά για το φύλο, τη βία και το τραύμα, παραδίδοντάς μας ένα κείμενο προκλητικό και αιχμηρό αλλά στο βάθος ανθρώπινο και τρυφερό.