Θηλυκότητα

Για περισσότερο από έναν αιώνα η 8η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, για να τιμήσει τους αγώνες των γυναικών για ισότητα, σ’ ένα πατριαρχικό καθεστώς, που καταπιέζει και τα δύο φύλα. Τα οποία, σύμφωνα με κάποιες θεωρίες, ενδέχεται να είναι περισσότερα από δύο – τα βιολογικά εννοείται (sex), διότι τα κοινωνικά φύλα (gender) είναι σίγουρα πολύ περισσότερα από δύο. Αλλωστε, το φύλο θεωρείται ένας συνδυασμός βιολογικών, κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων.

Εντελώς πρόχειρα, μπορώ να θυμηθώ τουλάχιστον εννιά ταυτότητες κοινωνικού φύλου: agender (αφυλικό), androgynous (ανδρόγυνο), bigender (αμφίφυλο), cisgender (όταν συμφωνείτε με το φύλο που είχατε όταν γεννηθήκατε), gender fluid (ρευστόφυλο), gender noncomforming (μη συμμορφούμενο με τα φύλα), gender questioning (όταν δεν θέλετε ή δεν μπορείτε να δηλώσετε τη φυλετική σας ταυτότητα), non binary (μη δυαδικό) και transgender (διεμφυλικό). Πλέον, η έμφυλη ταυτότητα είναι κάτι τόσο πολυσύνθετο, κι έχει περάσει τόσος πολύς καιρός από τότε που ο πληθυσμός χωριζόταν αυστηρά σε κορίτσια και αγόρια, που σήμερα πρέπει να έχεις μάστερ σε σπουδές φύλου για να συζητάς έμφυλα ζητήματα, μην παραλείποντας να δηλώσεις σαφώς και προκαταβολικώς την έμφυλη ταυτότητά σου δίπλα στο ονοματεπώνυμό σου, όπως οι στρατιωτικοί αναγράφουν τον βαθμό και την ειδικότητά τους.

Αλλιώς, σε στραβοκοιτάνε όσοι, όσες και όσα έχουν τοποθετήσει το ζήτημα του φύλου τους στο κέντρο της σκέψης και της δράσης τους, ξεχνώντας όλα τα υπόλοιπα, λες και η Γη ολόκληρη περιστρέφεται γύρω από το σεξ ή το τζέντερ τους. Αυτά τα άτομα χρησιμοποιούν τη λέξη «θηλυκότητα» αντί του όρου «γυναίκα», που, όπως και η λέξη «άνδρας», θεωρείται περιοριστική της έμφυλης ελευθερίας του ανθρώπου. Τι είναι όμως «θηλυκότητα»; Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας λέει πως θηλυκότητα είναι, πρώτον, «το σύνολο των γνωρισμάτων και των ιδιοτήτων που θεωρούνται ότι χαρακτηρίζουν τη γυναικεία φύση, τον γυναικείο χαρακτήρα, όπως είναι η τρυφερότητα, η γλυκύτητα, η κομψότητα, η χάρη κ.λπ.», και δεύτερον, «ο ερωτισμός που εκπέμπει πρόσωπο γυναικείου φύλου».

Αυτά λέει το λεξικό, όμως υπάρχει διαφωνία σχετικά με το ποιοι είναι οι παράγοντες που μας κάνουν θηλυκές ή αρσενικούς – ή θηλυκούς και αρσενικές, για να θυμηθούμε και τον Γιουνγκ με την anima στον άντρα και τον animus στη γυναίκα. Η Σιμόν ντε Μποβουάρ υποστήριζε πως η θηλυκότητα και η αρρενωπότητα δημιουργούνται μέσω επαναλαμβανόμενων φυλετικών συμπεριφορών, που αναπαράγουν και ορίζουν τις παραδοσιακές κατηγορίες του βιολογικού ή/και του κοινωνικού φύλου. Αλλοι μελετητές μιλούν για αλληλεπίδραση κοινωνικών και βιολογικών επιρροών στη δημιουργία της ταυτότητας φύλου.

Ωστόσο, κάποια από τα άτομα που έχουν κηρύξει τον πόλεμο στον σεξισμό και την πατριαρχία, μετέρχονται μεθόδους απολύτως σεξιστικές: ενώ ο όρος «θηλυκότητα» είναι απολύτως αποδεκτός, για να μην πω επιβεβλημένος, το αντίστοιχό του, η «αρρενωπότητα», είναι κόκκινο πανί. Θα έχετε δει το γκράφιτι «αρρενοτίποτα», ενώ σε κάποιες συγκεντρώσεις απαγορεύεται η είσοδος στους άντρες, κάτι που συνιστά καραμπινάτο σεξισμό. Γι’ αυτά τα άτομα η αρρενωπότητα είναι πάντα τοξική, κάτι που δεν ισχύει ποτέ για τη θηλυκότητα. Ομως, όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλου, βιολογικού ή κοινωνικού, μπορούν να γίνουν μοχθηροί και βίαιοι. Η κακία και η εξουσιομανία, όπως η αγάπη και η τρυφερότητα, είναι ανθρώπινες ιδιότητες: ούτε γυναικείες ούτε ανδρικές ή οτιδήποτε άλλο...