Μια μήνυση καταλύτης εξελίξεων

Το διεξοδικό κείμενό μου που ακολουθεί αυτήν τη σύντομη εισαγωγή είναι αναμνήσεις και μαρτυρίες από μια 32χρονη μετανάστευση στην τότε Δυτική Γερμανία το 1960, ύστερα από την καταδρομή της Ιεράς Συνόδου εναντίον μου, στις 18 του Γενάρη αυτής της χρονιάς, την άλλη μέρα του γάμου μας με την Αννα Κλ. Δεπαπή, που από τότε είμαστε μαζί μέχρι σήμερα και για πάντα. 

Η δίωξή μου αφορούσε την έκδοση εκ μέρους μου το 1959 του κλασικού έργου του Ανατόλ Λουνατσάρσκυ «Εισαγωγή στην Ιστορία των Θρησκευμάτων» και η κατηγορία «εξύβρισις θρησκειών διά του Τύπου».

Οι δικαστικές διώξεις και διαδικασίες κράτησαν πάνω από τρεις μήνες, όταν στις 29 τ’ Απρίλη 1960, ύστερα από 12ωρη διαδικασία, με παρόντες όλους σχεδόν τους δικηγόρους της περιοχής, όσοι δεν είχαν εκείνη την ημέρα κάποια δικάσιμο, ως παρατηρητές, με δηλωμένους 50 μάρτυρες υπεράσπισης, από την Αριστερά και γενικά την προοδευτική πολιτική και τη διανόηση. Μέχρι ο Τανάγρας παραβρέθηκε αλλά και αμερικάνικο πρακτορείο θρησκευτικών ειδήσεων.

Η μεσαιωνική αυτή ενέργεια της Ιεράς Συνόδου θεωρήθηκε χοντρή πρόκληση στην πνευματική ελευθερία γενικώς από τον κόσμο. Ηταν η τρίτη δίωξη του είδους, από το 1821. Προηγήθηκαν του Θεόφιλου Καΐρη και του Ανδρέα Λασκαράτου.

Τον Ροΐδη και τον Καζαντζάκη τους «στηλίτευσαν»... οι άγιοι της Ι. Συνόδου, αλλά δεν επενέβησαν οι Εισαγγελείς. Σεβάστηκαν την ελευθεροτυπία.

Στις 29 τ’ Απρίλη 1960, λοιπόν, η απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου της Αθήνας ήταν αθωωτική. Θεωρούσε το βιβλίο επιστημονικό και όχι υβριστικό των θρησκειών, διάταξε «την απόδοση των κατασχεθέντων αντιτύπων εις χείρας ων κατασχέθησαν» και απήλλαξε τον μηνυτή, την Ι. Σύνοδο, «ελλείψει δόλου», επιβάλλοντας τα έξοδα και τέλη της δίκης «τω δημοσίω».

Η απόφαση αυτή χαιρετίστηκε, σαν ένα βήμα εξόδου από τα «Πέτρινα χρόνια». Πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ένας Ηπειρώτης δικαστής ονόματι A. Παπαχρήστου.

Ομως αυτή η δίκη με κατάστρεψε οικονομικά. Και ύστερα από 10 χρόνια δημοσιογράφος (άρχισα να δημοσιογραφώ στην εφημερίδα «Μάχη» στο εργατικό ρεπορτάζ το 1951, όταν ο αείμνηστος Ευάγγελος Μαχαίρας έκανε από αυτήν τη μεγάλη καμπάνια για την κατάργηση της Μακρονήσου κάτω από τον γενικό διαρκή πρωτοσέλιδο τίτλο: «Πίσω από το γαλανόλευκο παραπέτασμα που σκέπαζε τη Μακρόνησο» και από το 1956 εκδότης: «Εκδοτική Φιλολογική Εταιρία / Σακκάτος - Πρωταίος - Καρούζος», εκδόσεις «Αστραπή» 1959 και εκδόσεις «Πυρφόρος» «Επτανησιακή Πρωτοχρονιά 1960». Αναγκάστηκα να θυμηθώ, πως όταν πήγαινα εργαζόμενος σε Νυχτερινό Γυμνάσιο, είχα μάθει τη δουλειά του εφαρμοστή.

Τότε διάβασα στις εφημερίδες πως παίρνουν εργάτες για τη Γερμανία. Και ενώ μέχρι τότε δεν είχα κάμει ποτέ την παραμικρή σκέψη για μετανάστευση, με αυτήν την ειδικότητα κατόρθωσα να φύγω, με πρόθεση να μάθω τα γερμανικά και να επιστρέψω όχι αργά, ως ανταποκριτής γερμανικών εφημερίδων. Φεύγοντας, η Ασφάλεια μου δήλωσε πως «Αν κινούμαι και οργανώνω τους εργάτες, θα με στείλουνε πίσω δεμένον και θα με κοντύνουνε».

Ολα αυτά στον πληθυντικό. Τους απάντησα πως: «Δεν έδωσα ποτέ υπόσχεση για τίποτα και σε κανέναν. Πράττω πάντα κατά συνείδηση κι αν με στείλετε πίσω δεμένον, όπως λέτε, και πέσω στα χέρια σας και είναι του χεριού σας, κοντύντε με».

Και ο ασφαλίτης συναρχηγός του «Γραφείου Διώξεως Κομμουνισμού».

-«Αφήστε τις θεωρίες, κ. Σακκάτε και κοιτάχτε τη δουλειά σας».

Και η δική μου ανταπάντηση:

- «Οι θεωρίες αφορούν το μυαλό και τη συνείδηση του καθενός και δεν εμπίπτουν νομίζω στις αρμοδιότητες της αστυνομίας».

Και ο προαναφερόμενος, τώρα στον ενικό:

- «Πρόσεξε καλά. Μην κινείσαι και οργανώνεις τους εργάτες, γιατί θα σε στείλουνε πίσω και θα σου κόψουνε τα πόδια».

Επανέλαβα και πάλι την προηγούμενη απάντηση.

Κι αυτός υπέγραψε ένα έντυπο χαρτί, το μισό του Α4, γράφοντας στο κάτω μέρος του πριν την υπογραφή του: «Επιτρέπομεν ειδικώς διά Δυτική Γερμανία».

Με αυτό πήραμε οικογενειακό διαβατήριο και φύγαμε μαζί με τη γυναίκα μου. Δεν με αφήνανε να φύγω, γιατί ήμουνα, λέει, δημοσιογράφος, εκδότης και πολιτικό πρόσωπο και δεν ξέρανε τι θα κάμω στο εξωτερικό.

Και τελικά με άφησαν, υπό τις συνθήκες που περιγράφω παραπάνω, όταν κάποιος τους τηλεφώνησε και τους είπε πως στο εξωτερικό χάνομαι, ενώ εδώ θα τους δημιουργούσα διαρκώς προβλήματα.

Αυτοί δεν είχανε δει το θέμα από αυτήν την πλευρά.

Στη Γερμανία ασχολήθηκα κυρίως με τη δημιουργία ελληνικών εργατικών κοινοτήτων (εθνικό έγκλημα) και της ομοσπονδίας τους, την οργάνωση των Ελλήνων και των άλλων ξένων μεταναστών εργατών στα γερμανικά συνδικάτα και στη συνεργασία των ελληνικών εργατικών κοινοτήτων με τα Γερμανικά Λαϊκά Πανεπιστήμια (VHS) στον τομέα της λαϊκής επιμόρφωσης. Ολες οι ελληνικές κοινότητες της Γερμανίας έχουν στο καταστατικό τους την απλή αναλογική.

Τον Οκτώβρη του 1966 (έξι μήνες πριν από την απριλιανή χουντική δικτατορία), μου ακυρώσανε το πριν από λίγες μέρες θεωρημένο από το Ελληνικό Προξενείο διαβατήριο, «διά σοβαρούς λόγους εθνικού συμφέροντος και δημοσίας τάξεως», δηλαδή για την πολιτική και συνδικαλιστική μου δραστηριότητα. Ηταν μία μαύρη λίστα 362 προέδρων και γενικών γραμματέων ελληνικών κοινοτήτων και φοιτητικών συλλόγων. Εγώ σ’ αυτή τη λίστα είχα αριθμό 11.

Αλλά τους έκανα τέτοια «περιποίηση» σε ευρωπαϊκή κλίμακα, με την αντίδραση των συνδικάτων και των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που το διαβατήριο του δωδεκάτου δεν τολμήσανε να το ακυρώσουν. Σταματήσανε σ’ εμένα που από τότε, έξι μήνες πριν από τη χούντα, ήμουν πολιτικός πρόσφυγας με πολιτικό άσυλο στη Δυτική Γερμανία.

Το όνειρο της σύντομης επιστροφής πήγε περίπατο. Στην Ελλάδα γυρίσαμε με τη γυναίκα μου, τέλη του 1992.

Εφυγα από εδώ 30 χρόνων και γύρισα 62. Δηλαδή είχα ζήσει δύο χρόνια περισσότερα στη Γερμανία από την Ελλάδα.

Αυτά σαν γενική εισαγωγή. Τα άλλα στο αναλυτικό και διεξοδικό κείμενό μου, στην ιστοσελίδα της efsyn, που αφορούν αναμνήσεις και μαρτυρίες μου, 32 ετών αγώνες και διαρκείς προσπάθειες, τόσο για τα άμεσα όσο και για τα μελλοντικά και τα απώτερα ιστορικά συμφέροντα των εργαζομένων και των λαών, ταυτόσημα με τα ιδανικά του Σοσιαλισμού και της παγκόσμιας ειρήνης.

Αναλυτικά το κείμενο του Βαγγέλη Σακκάτου και τα συνημμένα έγγραφα: