Η Κούβα ψάχνει το μέλλον της

«Είμαστε ο Φιντέλ». «Ο Φιντέλ ζει». Με συνθήματα όπως αυτά, δεκάδες χιλιάδες Κουβανοί αποχαιρέτησαν τον ιστορικό τους ηγέτη.

Υστερα από μια εντυπωσιακή σε κοσμοσυρροή τελετή αποχαιρετισμού στη διάσημη πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα παρουσία ξένων ηγετών, η τεφροδόχος με τη στάχτη του Φιντέλ Κάστρο ξεκίνησε χθες το πρωί το μακρύ ταξίδι της για το Σαντιάγο δε Κούβα όπου θα ενταφιαστεί την Κυριακή στο νεκροταφείο της Σάντα Ιφιχένια, δίπλα στο μαυσωλείο του εθνικού ποιητή και ήρωα της κουβανικής ανεξαρτησίας Χοσέ Μαρτί.

Η κηδεία θα σηματοδοτήσει το τέλος του 9ήμερου εθνικού πένθους σε μια Κούβα που θα πρέπει να συνηθίσει να ζει χωρίς τον Φιντέλ.

Η χώρα ουσιαστικά προετοιμαζόταν γι' αυτή τη στιγμή εδώ και 10 χρόνια, από τότε που ο κομαντάντε αρρώστησε και παρέδωσε τα ηνία στον αδερφό του Ραούλ.

Παρέμενε ωστόσο πανταχού παρών με τις δημόσιες παρεμβάσεις του και με τις πολιτικές κατευθύνσεις που έδινε από το παρασκήνιο.

Γι' αυτό και το ερώτημα «πώς θα είναι η Κούβα μετά τον Φιντέλ;» κυριαρχεί στα χείλη όλων.

Δυσοίωνα μηνύματα

Το τέλος του 2016 βρίσκει ένα σημαντικό κομμάτι της Λατινικής Αμερικής να πραγματοποιεί στροφή προς τα δεξιά, τη Βενεζουέλα, η οποία έχει προσφέρει σημαντικότατη στήριξη στην Κούβα, να είναι βυθισμένη στα σοβαρά εσωτερικά της προβλήματα και τις ΗΠΑ, που επί θητείας Ομπάμα έσπασαν τον ψυχροπολεμικό πάγο, να ετοιμάζονται να υποδεχθούν στον Λευκό Οίκο έναν άνθρωπο απρόβλεπτο, με ακραίες θέσεις που απειλεί να ακυρώσει τα μέχρι τώρα βήματα προσέγγισης.

Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το πώς ακριβώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα δεδομένα.

Σε ό,τι αφορά το εσωτερικό, σχεδόν κανένας δεν πιστεύει ότι η Κούβα θα γίνει από τη μία μέρα στην άλλη «καπιταλιστικός παράδεισος», όπως συνέβη με τις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού.

Οι περισσότερες αναλύσεις συγκλίνουν στο ότι ο Ραούλ Κάστρο θα συνεχίσει στον δρόμο των ήπιων μεταρρυθμίσεων, χωρίς να αλλοιώσει τον χαρακτήρα του σοσιαλιστικού συστήματος.

Ο ίδιος, εξάλλου, σε συνέντευξή του την άνοιξη με αφορμή το συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος είχε δηλώσει ότι «η Κούβα δεν πρόκειται να βιώσει το δόγμα του σοκ».

Στην πραγματικότητα, ελάχιστοι εντός κι εκτός Κούβας αναμένουν ραγδαίες αλλαγές, όπως παραδεχόταν και πρόσφατο δημοσίευμα των Los Angeles Times.

Από την άλλη, η Κούβα, αργά αλλά σταθερά, προετοιμάζεται και για τη μετά Ραούλ εποχή.

Ο σημερινός πρόεδρος της χώρας είναι ήδη 85 χρόνων και όπως έχει δηλώσει, θα εγκαταλείψει την εξουσία το 2018.

Η σκυτάλη, αναγκαστικά, θα περάσει στη νεότερη γενιά και μάλλον όχι σε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας Κάστρο.

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών, ένας από τους επικρατέστερους διαδόχους θεωρείται ο 56χρονος Μιγκέλ Μάριο Ντίας Κανέλ, πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.

Πριν από όλα αυτά βέβαια, το μεγάλο ερώτημα είναι ποια στάση θα τηρήσει ο Ντόναλντ Τραμπ και αν πραγματικά θα ακυρώσει τις διμερείς συμφωνίες που υπέγραψε ο Μπαράκ Ομπάμα.

Οι απειλές του πάντως δεν έτυχαν θετικής υποδοχής από αρκετούς Ρεπουμπλικανούς, ενώ η κυρίαρχη τάση στον αμερικανικό Τύπο είναι ότι οι σχέσεις της Ουάσινγκτον με την Κούβα δεν πρέπει να επιστρέψουν στο παρελθόν.

Ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής από την Αριζόνα, Τομ Εμερ, ο οποίος ταξίδεψε στην Κούβα την άνοιξη, μιλώντας στην πολύ δεξιά Miami Herald θεωρεί ότι θα υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στον υποψήφιο Τραμπ και τον πρόεδρο Τραμπ.

«Περνάμε στην επόμενη φάση», λέει στην εφημερίδα. «Οι ΗΠΑ πρέπει να βρίσκονται σε ετοιμότητα, διαφορετικά άλλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία, η Κίνα ή το Ιράν, θα εκμεταλλευτούν το νησί προς το συμφέρον τους».