Χαμόγελα σε Γουατεμάλα και Εκουαδόρ

Μετά το πολύ πρόσφατο σοκ με την επικράτηση του ακροδεξιού υποψήφιου Χαβιέρ Μιλέι στις προκριματικές των προεδρικών εκλογών στην Αργεντινή, οι κάλπες την Κυριακή έφεραν πιο χαρμόσυνα μηνύματα σε δύο άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Στη Γουατεμάλα εξελέγη πρόεδρος ο σοσιαλδημοκράτης Μπερνάρντο Αρέβαλο. Στο δε Εκουαδόρ, όπου ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών διεξήχθη σε κλίμα φόβου μετά τη δολοφονία του υποψήφιου Φερνάντο Βιγιαβισένσιο, νικήτρια αναδείχτηκε η υποψήφια της Αριστεράς, Λουίσα Γκονσάλες.

Στην πολύπαθη Γουατεμάλα, η οποία 30 χρόνια μετά το τέλος της χούντας μαστίζεται από μεγάλη φτώχεια και τρομακτική εγκληματικότητα, η νίκη του 64χρονου κοινωνιολόγου και πρώην διπλωμάτη που έχει κάνει σημαία του την καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί μια ελπιδοφόρα εξέλιξη. Οχι όμως για την άρχουσα τάξη της χώρας, η οποία έχει θορυβηθεί με τη νίκη του και τον πολέμησε άγρια από τον περασμένο Ιούνιο, όταν προς γενική έκπληξη αναδείχτηκε δεύτερος στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, με πρώτη την επίσης κεντροαριστερή Σάντρα Τόρες, πρώην σύζυγο του πρώην προέδρου της Γουατεμάλας Αλβαρο Κολόμ.

Από πολιτικό τζάκι κρατά και ο Μπερνάρντο Αρέβαλο, καθώς είναι γιος του προοδευτικού και πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου της Γουατεμάλας, Χουάν Χοσέ Αρέβαλο, ο οποίος κατά τη διάρκεια της εξαετούς θητείας του (1945-1951) επιβίωσε από 25 απόπειρες πραξικοπήματος! Κάτι από την αντοχή του φαίνεται πως κληρονόμησε και ο γιος του, ο οποίος μέσα στους δύο τελευταίους μήνες υπέστη σειρά εισαγγελικών ερευνών και διώξεων -η τελευταία μόλις τρεις μέρες πριν από τις εκλογές- κατά του ίδιου και στελεχών του κινήματός του «Σπόρος» (Movimiento Semilla) με στόχο να τεθεί εκτός εκλογικής διαδικασίας.

Μα ξέχασαν πως ήταν... σπόρος, με αποτέλεσμα να κερδίσει τις εκλογές με ποσοστό 59%. «Ο λαός της Γουατεμάλας μίλησε καθαρά και δυνατά», δήλωσε ο Μπερνάρντο Αρέβαλο μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και, σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, έδειξε τη διάθεσή του για αλλαγή, ειδικά οι νεότεροι ψηφοφόροι. Τώρα ο Αρέβαλο έχει μπροστά του ένα ενδεχομένως δύσκολο τετράμηνο μετάβασης ώς τις 14 Ιανουαρίου που θα αναλάβει τα καθήκοντά του, καθώς ορισμένοι αναλυτές δεν αποκλείουν να προκύψουν δυσάρεστες «εκπλήξεις» από τις έρευνες που είναι ακόμα ανοιχτές.

Ο δρόμος

Δύο μήνες γεμάτοι προκλήσεις περιμένουν και τη νικήτρια του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στο Εκουαδόρ Λουίσα Γκονσάλες, η οποία θα αναμετρηθεί στις 14 Οκτωβρίου με τον υποψήφιο της Δεξιάς Ντανιέλ Νομπόα. Η 45χρονη Γκονσάλες, φίλα προσκείμενη στον αριστερό πρώην πρόεδρο Ραφαέλ Κορέα, η μοναδική γυναίκα μεταξύ των οχτώ υποψηφίων, ήρθε πρώτη με 33,28%. Επικεφαλής του φιλοκορεϊκού κινήματος «Επανάσταση των Πολιτών» (Revolución Ciudadana), η 45χρονη οικονομολόγος κατείχε διάφορα πόστα στην κυβέρνηση του Κορέα και διεξήγαγε μια καμπάνια βασισμένη στα επιτεύγματα εκείνης της περιόδου.

Ο δεύτερος του πρώτου γύρου με ποσοστό 23,68% ήταν, κόντρα στις προβλέψεις των γκάλοπ, ο 35χρονος Ντανιέλ Νομπόα, γιος του μεγαλοεπιχειρηματία και επονομαζόμενου «βασιλιά της μπανάνας» και πολιτικού Αλβαρο Νομπόα. Κατά ειρωνεία της τύχης, ο Νομπόα ο πρεσβύτερος, ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο που έχει κατηγορηθεί για φοροδιαφυγή, ήταν ο αντίπαλος του Ραφαέλ Κορέα το 2007, όταν εξελέγη για πρώτη φορά.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως είχαν και τα δημοψηφίσματα που διεξήχθησαν παράλληλα με τις προεδρικές εκλογές σε σχέση με τη συνέχιση της εκμετάλλευσης πετρελαϊκών κοιτασμάτων και εξορύξεων σε δύο σημαντικές περιοχές βιοποικιλότητας. Και στις δύο περιπτώσεις οι πολίτες απάντησαν «όχι», μια έκβαση την οποία οι αυτόχθονες και οι υπερασπιστές του περιβάλλοντος χαρακτήρισαν «ιστορική».