Η δολοφονία υποψηφίου βάζει φωτιά στις εκλογές

Mέσα σε μια πραγματικά δυναμιτισμένη ατμόσφαιρα βαδίζει το Εκουαδόρ προς τις πρόωρες προεδρικές εκλογές σε λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του υποψήφιου Φερνάντο Βιγιαβισένσιο. Τριήμερο εθνικό πένθος και κατάσταση έκτακτης ανάγκης για 60 μέρες κήρυξε χθες ο συντηρητικός πρόεδρος της χώρας Γκιγέρμο Λάσο, ενώ οι εκλογές θα διεξαχθούν κανονικά στις 20 Αυγούστου όπως είχε προγραμματιστεί, ανακοίνωσαν χθες από κοινού ο Λάσο και η επικεφαλής του Εθνικού Εκλογικού Συμβουλίου Ντιάνα Αταμαΐντ.

Η δολοφονία που συγκλόνισε τη χώρα, άμαθη μέχρι πρότινος σε πολιτική βία τέτοιας έκτασης, έγινε το απόγευμα της Τετάρτης, στο τέλος προεκλογικής συγκέντρωσης στην πρωτεύουσα Κίτο, όταν ο Φερνάντο Βιγιαβισένσιο δέχτηκε καταιγισμό πυρών από τα οποία τραυματίστηκαν άλλα εννέα άτομα. Πρώην δημοσιογράφος και εν συνεχεία βουλευτής –είχε διατελέσει πρόεδρος της Επιτροπής Φορολογικών Υποθέσεων της Βουλής– εξαπέλυε δριμείες καταγγελίες κατά της διαφθοράς, την καταπολέμηση της οποίας είχε κάνει σημαία της προεκλογικής του εκστρατείας.

Μάλλον κεντροδεξιών απόψεων, ο Βιγιαβισένσιο ήταν σφοδρός επικριτής του κεντροαριστερού πρώην προέδρου Ραφαέλ Κορέα και υψηλόβαθμων στελεχών της κυβέρνησής του, τους οποίους κατηγορούσε για ύποπτες δοσοληψίες. Του είχε επιβληθεί ποινή φυλάκισης 18 μηνών για συκοφαντική δυσφήμηση, γεγονός που τον ανάγκασε να διαφύγει για κάποιο διάστημα στα εδάφη των αυτοχθόνων του Εκουαδόρ και εν συνεχεία στο γειτονικό Περού.

Ο Φερνάντο Βιγιαβισένσιο δεν ήταν από τα φαβορί των εκλογών. Τα γκάλοπ τον έφερναν στην τέταρτη με πέμπτη θέση με ποσοστά μεταξύ 7,5% και 13%, αρκετά πίσω από τη δικηγόρο Λουίσα Γκονσάλες, φίλα προσκείμενη στον πρώην πρόεδρο Κορέα, η οποία έρχεται πρώτη. Δεχόταν, ωστόσο, απειλές από τις μαφίες των ναρκωτικών, καθώς συνήθιζε να καταγγέλλει ανοιχτά τις δραστηριότητές τους. Την περασμένη εβδομάδα, μάλιστα, είχε πει δημόσια πως είχε δεχτεί σοβαρή απειλή από τον «λεγόμενο Φίτο», επικεφαλής της συμμορίας «Λος Τσονέρος», η οποία σχετίζεται με το μεξικανικό καρτέλ της Σιναλόα. «Παρά τις νέες απειλές, θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για το Εκουαδόρ μας», είχε γράψει στο τουίτερ.

Ολοι οι πολιτικοί αντίπαλοι του νεκρού πια υποψηφίου, ηγέτες χωρών της Λατινικής Αμερικής, καθώς και πολιτικοί εκπρόσωποι των ΗΠΑ και της Ε.Ε. εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους μαζί με την ανησυχία τους για την κατάσταση στο Εκουαδόρ. Τα συλλυπητήριά του μέσω τουίτερ εξέφρασε και ο πρώην πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα, σχολιάζοντας ότι το Εκουαδόρ «έχει μετατραπεί σε αποτυχημένο κράτος».

Τα τελευταία χρόνια το Εκουαδόρ, από σχετικά ασφαλής χώρα που ήταν, πλήττεται από κύμα βίας αποδιδόμενο σε συμμορίες που διακινούν ναρκωτικά. Ρεπορτάζ του BBC απέδιδε αυτή την αλλαγή προς το χειρότερο στη γεωγραφική θέση του Εκουαδόρ, ανάμεσα στο Περού και την Κολομβία, τις δυο χώρες με την υψηλότερη παραγωγή κοκαΐνης στον κόσμο, σε συνδυασμό με την παγκόσμια αύξηση της ζήτησης του ναρκωτικού. «Καθώς οι αστυνομικές δυνάμεις έχουν αφιερώσει πολλούς πόρους με στόχο να παρεμποδίσουν τη ροή της κοκαΐνης, οι συμμορίες που κάνουν τη διακίνηση έχουν διεθνοποιηθεί [...]. Τα μεξικανικά καρτέλ και εγκληματικές συμμορίες από τα Βαλκάνια έχουν βάλει πόδι στη Νότια Αμερική. Αυτές οι διεθνείς εγκληματικές ομάδες αντιμετωπίζουν ολοένα περισσότερο το Εκουαδόρ ως μια ελκυστική χώρα διέλευσης για τα λαθραία φορτία τους», σημείωνε το BBC.

Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στον δείκτη των ανθρωποκτονιών, ο οποίος σχεδόν διπλασιάστηκε το 2022 σε σύγκριση με το 2021. Ανήλθε σε 25 ανά 100.000 κατοίκους, στο υψηλότερο δηλαδή επίπεδο στην ιστορία της χώρας. Μόλις έναν μήνα πριν από τον Βιγιαβισένσιο είχαν δολοφονηθεί ο δήμαρχος της Μάντα, μιας παραθαλάσσιας πόλης, κι ένας υποψήφιος βουλευτής. Οπως κατήγγειλε την Τετάρτη η πρόεδρος του Εθνικού Εκλογικού Συμβουλίου Ντιάνα Αταμαΐντ, μέλη του θεσμού έχουν δεχτεί απειλές κατά της ζωής τους. Το κατά πόσο το Εκουαδόρ έχει γίνει «αποτυχημένο κράτος», όπως το χαρακτήρισε ο Ραφαέλ Κορέα, θα φανεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες ή και μήνες με την ομαλή ή όχι εκλογική διαδικασία και μετάβαση της εξουσίας.