Οι αρχές της Βραζιλίας, στην προσπάθειά τους να εντοπίσουν και να συλλάβουν του δράστες της εισβολής στα κυβερνητικά κτίρια στην πρωτεύουσα Μπραζίλια, στις 8 Ιανουαρίου, έχουν στα χέρια τους ένα εργαλείο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους αυτούς που προσπάθησαν να καταλύσουν το πολίτευμα.
Πρόκειται για το Pix, ένα κρατικό σύστημα πληρωμών, μέσω του οποίου πραγματοποιούνται εκστρατείες croudfunding, δηλαδή εκστρατείες συγκέντρωσης χρημάτων για κάποιο κοινό σκοπό. Το Pix είχε γίνει ο βασικός οικονομικός πυλώνας που στηρίζει το κίνημα άρνησης του αποτελέσματος των εκλογών από τους οπαδούς του Μπολσονάρο, επιτρέποντας στους πιο φανατικούς υποστηρικτές του τέως προέδρου να χρηματοδοτούν τα εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης και τις ακροδεξιές διαδηλώσεις που κορυφώθηκαν στις 8 Ιανουαρίου.
Σύμφωνα με τους αξιωματούχους της Αρχής για το Ξέπλυμα Βρόμικου Χρήματος, αυτό το εργαλείο που βοήθησε στη σφυρηλάτηση του κινήματος των Μπολσοναριστών, χρησιμοποιείται από τους αστυνομικούς για να το διαλύσουν.
Μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, ανώτατος αξιωματικός της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας, που ζήτησε να μην δοθεί στη δημοσιότητα το όνομά του, ανέφερε ότι έχουν στα χέρια τους «μια ασφαλή και συνεπή γραμμή έρευνας που επικεντρώνεται στην παρακολούθηση των οικονομικών κινήσεων που πραγματοποιούνται μέσω της Pix. Ο χρόνος τους έχει τελειώσει».
Άλλωστε, ο δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου Αλεξάντρε ντε Μοράες, που ηγείται της ποινικής έρευνας για την εξέγερση, και ο υπουργός Δικαιοσύνης Φλάβιο Ντίνο, έχουν τονίσει ότι δίνουν προτεραιότητα στην αποκάλυψη των χρηματοδότων που βρίσκονται πίσω από τις ταραχές και οι οποίοι πιθανότατα θα βρεθούν αντιμέτωποι με παρόμοιες κατηγορίες με τους 1.398 συλληφθέντες ταραξίες, δηλαδή τρομοκρατία και απόπειρα πραξικοπήματος.
Ποιοι χρηματοδότησαν τις ταραχές
Ομοσπονδιακός αστυνομικός που ασχολείται με την έρευνα του Ανώτατου Δικαστηρίου είπε ότι οι αρχικές έρευνες έδειξαν ότι η εξέγερση χρηματοδοτήθηκε από αγρότες και μεγιστάνες των μεταφορών από τα προπύργια του Μπολσονάρο στο εσωτερικό της Βραζιλίας. Ωστόσο, η αστυνομία δεν έχει ακόμη εντοπίσει ένα μεγάλο ψάρι, είπε ο αστυνομικός, που επίσης μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας: «Κανένας σχετικός ακόμη».
Το γραφείο Τύπου της ομοσπονδιακής αστυνομίας αρνήθηκε να σχολιάσει την ενεργό έρευνα.
Το Pix, πρόγραμμα που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2020 και διευθύνεται από την κεντρική τράπεζα της Βραζιλίας, είναι δωρεάν για τους ιδιώτες, επιτρέποντάς τους να μεταφέρουν άμεσα χρήματα σε άλλους μέσω διαδικτυακών τραπεζικών εφαρμογών. Είχε τεράστια επιτυχία καθώς χρησιμοποιήθηκε από όλους, από ζητιάνους έως δισεκατομμυριούχους και από την ημέρα που τέθηκε σε λειτουργία, πάνω από 133 εκατομμύρια Βραζιλιάνοι και σχεδόν 12 εκατομμύρια εταιρείες έχουν πραγματοποιήσει ή λάβει χρήματα μέσω Pix, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα. Οι συναλλαγές μέχρι σήμερα ανήλθαν συνολικά σε περίπου 16 τρισεκατομμύρια ρεάλ (3 τρισ. δολάρια) και ξεπέρασαν τις πληρωμές με χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες πέρυσι.
Την ίδια ώρα, βέβαια, το Pix έχει εισέλθει σε όλες τις πτυχές της ζωής στη Βραζιλία, συμπεριλαμβανομένου του τεράστιου, απείθαρχου κόσμου των ιστολογίων και των καναλιών YouTube που χρησιμεύουν ως πηγή επιρροής για τους υποστηρικτές του Μπολσονάρο. Όσοι διακινούν τις ιδέες του και τις θεωρίες συνωμοσίας που υποστηρίζει, διαφημίζονται μέσω YouTube και ζωντανές ροές στο Instagram, ζητώντας από τους ακόλουθους να στείλουν άμεσα χρήματα μέσω Pix στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.
Παράδειγμα ο Enzo Leonardo Suzin, συντηρητικός YouTuber γνωστός ως Enzuh. Όπως έχει πει, το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός του μπορεί να προέρχεται από διαφημίσεις, αλλά οι εισφορές μέσω Pix αντιπροσωπεύουν πλέον έως και το 20% των εσόδων του.
«Πάντα χρησιμοποιούσα το crowdfunding για να βελτιώσω την ποιότητα του καναλιού», είπε ο Suzin, που το 2020 βρέθηκε έρευνας του Ανώτατου Δικαστηρίου για διασπορά ψευδών ειδήσεων, αλλά χωρίς να ασκηθεί τελικά δίωξη εις βάρος του.
Το Pix έχει γίνει πανταχού παρόν, γιατί είναι δωρεάν και άμεσο. Η απήχησή του βοήθησε και τους εράνους, γιατί έτσι συγκέντρωναν χρήματα από όλη τη Βραζιλία.
Από τότε που ο Λούλα ντα Σίλβα κέρδισε τις προεδρικές εκλογές, ο Suzin παρατήρησε ότι το Pix χρησιμοποιείται ευρέως από τους σκληροπυρηνικούς υποστηρικτές του Μπολσονάρο, που προσπαθούν να καταλάβουν πραξικοπηματικά την εξουσία. Πολλοί από αυτούς σταμάτησαν τη δουλειά και ό,τι έκαναν στη ζωή τους και χρησιμοποιούσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ζητήσουν συνεισφορές από ομοϊδεάτες «πατριώτες». «Πολλοί influencers και κάποιοι καθημερινοί άνθρωποι εκεί χρηματοδοτήθηκαν αποκλειστικά μέσω Pix», είπε ο Suzin.
Τι κάνει η αστυνομία
Η αστυνομία, οι ειδικοί σε θέματα ξεπλύματος βρόμικου χρήματος και αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας της Βραζιλίας δήλωσαν ότι οι δωρεές μέσω Pix έχουν κεντρικό ρόλο στις προσπάθειες των ερευνητών να αποκαλύψουν ποιος ενορχήστρωσε την εξέγερση. Αρκετοί αξιωματούχοι ζήτησαν ανωνυμία για να συζητήσουν τις έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
«Είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό εργαλείο σε αυτό το ερευνητικό πλαίσιο και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα χρησιμοποιηθεί», δήλωσε ο Μπερνάρντο Μότα, πρώην αξιωματούχος στο Συμβούλιο Ελέγχου Χρηματοοικονομικών Δραστηριοτήτων (Coaf), της μονάδας χρηματοοικονομικών πληροφοριών της Βραζιλίας.
Οι μεταφορές Pix καλύπτονται από τους νόμους περί τραπεζικού απορρήτου και η αστυνομία μπορεί να έχει πρόσβαση στο ιστορικό συναλλαγών ενός υπόπτου μόνο με δικαστική εξουσιοδότηση. Και παρά το γεγονός ότι το Pix δεν προσφέρει περισσότερη ιχνηλασιμότητα από τα προηγούμενα συστήματα, οι ειδικοί είπαν ότι το γεγονός ότι το διαχειρίζεται η κεντρική τράπεζα αφαιρεί ένα στρώμα γραφειοκρατίας, επιτρέποντας στους ερευνητές να παρακάμπτουν τις συναλλαγές με ιδιωτικές τράπεζες.
Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε μια έρευνα όπως αυτή, είπε ο Μότα, καθώς είναι ανάγκη να εντοπιστούν γρήγορα οι εκατοντάδες ή ακόμα και χιλιάδες διαφορετικοί χρηματοδότες που διασχίζουν τη Βραζιλία.
Ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους κλειδιού Pix είναι ο αριθμός τηλεφώνου ενός ατόμου, ο οποίος προσφέρει στους ερευνητές μια συντόμευση για να αναζητήσουν υποκλοπές και κλήτευση αρχείων συνομιλίας.
«Νομίζω ότι η ταχύτητα επιτρέπει να προσδιορίσουμε τις σχέσεις μεταξύ των εμπλεκομένων, και ειδικά εκείνων που τα χρηματοδότησαν όλα», είπε ο Μότα. «Μπορεί να αφορά άτομα που χρηματοδότησαν τις ταραχές και δεν ήταν στην Μπραζίλια εκείνη την ημέρα. Μέσω των οικονομικών δεσμών μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε».
Η κεντρική τράπεζα ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι «όλες οι δραστηριότητες της Pix είναι ανιχνεύσιμες», προσθέτοντας ότι «συνεργάζεται πάντα στενά με τις αρμόδιες αρχές στη διερεύνηση τυχόν εγκλημάτων που αφορούν το χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Το Pix έχει τα ερευνητικά του μειονεκτήματα, είπαν οι ειδικοί. Με ένα αυξανόμενο μερίδιο των καθημερινών συναλλαγών που πραγματοποιούνται πλέον μέσω του συστήματος, μπορεί να είναι χρονοβόρο για τους ερευνητές να διαχωρίσουν τις ύποπτες μεταφορές από τις καθημερινές δαπάνες. Αξιωματούχος της κεντρικής τράπεζας είπε ότι μια σειρά από νέες εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας και επεξεργαστές ψηφιακών πληρωμών αύξησαν την πρόσβαση στις τραπεζικές συναλλαγές στη Βραζιλία, ενώ διευκόλυνε το άνοιγμα λογαριασμού με ελάχιστες ή και ψευδείς πληροφορίες.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας