«Δεν φταίνε οι κυανόκρανοι για τη Σρεμπρένιτσα»

Οριστική απόφαση με την οποία απαλλάσσει τους Ολλανδούς κυανόκρανους από ευθύνες για τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. 

Με την απόφαση αυτή το Δικαστήριο δίνει τέλος σε κάθε ελπίδα των συγγενών τριών θυμάτων της σφαγής της Σρεμπρένιτσα το 1995, στη Βοσνία, οι οποίοι προσδοκούσαν τη δυνατότητα δικαστικής δίωξης στην Ολλανδία των Ολλανδών κυανόκρανων. Οι ενάγοντες τους προσάπτουν ότι εγκατέλειψαν τους Μουσουλμάνους που προστάτευαν στα χέρια των Σέρβων δημίων τους.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε την προσφυγή τους οριστικά «μη αποδεκτή».

Στο σκεπτικό της απόφασης επισημαίνει ότι η ολλανδική δικαιοσύνη είχε φθάσει στην ίδια διαπίστωση με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία, δηλαδή στην απόφαση ότι «οι Ολλανδοί στρατιωτικοί αγνοούσαν τις διαστάσεις της επικείμενης σφαγής».

Όπως αναφέρεται στην απόφαση, «δεν υπάρχει καμία αμφιβολία» ως προς τον ρόλο που διαδραμάτισαν εκείνη την εποχή οι στρατιώτες του ΟΗΕ.

Κατά συνέπεια, είναι αδύνατον να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η ολλανδική δικαιοσύνη, αποφασίζοντας να μην προχωρήσει στη δίωξη των στρατιωτικών, βασίστηκε σε αβάσιμες και ακατάλληλες έρευνες, σύμφωνα με την απόφαση.

Η προσφυγή

Προσφυγή εναντίον των Ολλανδών κυανοκράνων είχαν καταθέσει οι οικογένειες τριών θυμάτων της σφαγής του 1995, της μεγαλύτερης στην Ευρώπη από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κατά την οποία σκοτώθηκαν 8.000 Μουσουλμάνοι, άνδρες και αγόρια, από τις σερβικές δυνάμεις της Βοσνίας. 

Δύο από τα τρία αυτά θύματα εργάζονταν για το σώμα των Ολλανδών κυανοκράνων, που είχε αναλάβει την προστασία του μουσουλμανικού θύλακα της Σρεμπρένιτσα, ενώ το τρίτο είχε εκπροσωπήσει τους πρόσφυγες κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων παράδοσης της Σρεμπρένιτσα.

Όταν οι σερβικές δυνάμεις εισέβαλαν στη «ζώνη ασφαλείας» τον Ιούλιο 1995, οι κυανόκρανοι την εγκατέλειψαν αφήνοντας εκεί ορισμένους από τους Βόσνιους εργαζόμενους.

Οι ενάγοντες υποστήριξαν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι εξ αυτού του γεγονότος, οι Ολλανδοί στρατιωτικοί «εξέθεσαν τους συγγενείς τους στον κίνδυνο πιθανού θανάτου γνωρίζοντας θαυμάσια αυτό που επρόκειτο να τους συμβεί». 

Επιπλέον είχαν ζητήσει από την ολλανδική δικαιοσύνη την έναρξη ποινικής έρευνας κατά τριών από τους αξιωματικούς της μονάδας των Ολλανδών κυανοκράνων, για συνέργεια σε γενοκτονία ή εγκλήματα πολέμου.

Ωστόσο ο εισαγγελέας αρνήθηκε να προχωρήσει σε ποινική δίωξη, απόφαση που επικυρώθηκε σε δεύτερο βαθμό τον Απρίλιο 2015 με το σκεπτικό ότι «η λήψη καταδικαστικών αποφάσεων είναι, σε κάθε περίπτωση, ελάχιστα πιθανή».

Από την πλευρά τους οι δικαστές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάνθηκαν ότι δεν διαθέτουν κανένα στοιχείο που να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η δικαστική διαδικασία στην Ολλανδία υπήρξε μεροληπτική ή άδικη.

Ωστόσο στην απόφαση δεν υπάρχει κανένα σχόλιο για το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας οι στρατιωτικοί είχαν θεωρηθεί από τους δικαστές «απλοί πιθανοί συνεργοί, σε διαχωρισμό από τους βασικούς αυτουργούς», αφού κατά τη γνώμη τους, «δεν υπάρχουν στοιχεία (ούτε ισχυρισμοί) που να δείχνουν ότι οι Ολλανδοί στρατιωτικοί διαδραμάτισαν απευθείας ρόλο στη σφαγή».